Oprogramowanie komputerowe jako inwestycja w obcym środku trwałym

Przeczytaj także: Fiskus daje ulgi podatkowe i pozbawia do nich prawa

Z ujęciem oprogramowania jako wartości niematerialnej i prawnej mamy do czynienia w sytuacji, gdy jest to oprogramowanie użytkowe, tj. nie jest ono niezbędne do funkcjonowania danego sprzętu komputerowego, a jedynie stanowi dodatek do niego, pozwalając użytkownikowi korzystać z dodatkowych funkcji. Takie oprogramowanie może być użytkowane na wielu urządzeniach i nie jest na stałe przypisane do konkretnego sprzętu komputerowego.

Oprogramowaniem systemowym jest natomiast oprogramowanie stanowiące integralną część sprzętu komputerowego, bez którego jego użytkowanie jest niemożliwe. Takie oprogramowanie, by być uznane za systemowe, musi być na stałe przyporządkowane do określonego urządzenia i może być użytkowane wyłącznie na nim. W takim przypadku oprogramowanie systemowe należy traktować jako część środka trwałego zwiększającą jego wartość początkową. Powyższe wynika z faktu, iż dany środek trwały musi być kompletny i zdatny do użytku, zaś w przypadku braku oprogramowania systemowego, nie będzie możliwości wykorzystania go, więc traci on swoją funkcjonalność.

Taki sposób rozróżnienia wynika także z rekomendacji zawartych w pkt 4.8 Krajowego Standardu Rachunkowości Nr 11 "Środki trwałe" (komunikat Ministra Rozwoju i Finansów z 25.05.2017 r. w sprawie ogłoszenia uchwały Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie przyjęcia Krajowego Standardu Rachunkowości Nr 11 "Środki trwałe”). Zgodnie z rekomendacjami „licencja na system operacyjny, która jest przypisana do konkretnego urządzenia (np. komputera, maszyny) i może być używana tylko na tym urządzeniu (licencja OEM), nie jest ujmowana jako odrębny składnik aktywów, lecz wchodzi w skład obiektu środka trwałego zwiększając jego wartość początkową.”

W przypadku nabycia oprogramowania użytkowanego na sprzęcie komputerowym, który nie jest własnością podatnika, a jedynie stanowi przedmiot najmu lub dzierżawy, by prawidłowo wskazać sposób jego ujmowania w kosztach uzyskania przychodów, należy dokonać jego klasyfikacji na oprogramowanie użytkowe lub systemowe.

Na podstawie art. 16a ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej jako ustawa o PDOP) amortyzacji podlegają, niezależnie od przewidywanego okresu używania, przyjęte do używania inwestycje w obcych środkach trwałych. Brak jest w ustawie legalnej definicji „inwestycji w obcym środku trwałym”, jednak w praktyce należy ją zdefiniować jako wszelkie nakłady poniesione w wykorzystywanym na potrzeby działalności środku trwałym, którego podatnik nie jest właścicielem, a najemcą lub dzierżawcą, które zmierzają do jego ulepszenia.

Dla inwestycji w obcym środku trwałym można zarówno stosować stawkę określoną w wykazie stawek amortyzacyjnych przewidzianą dla środka trwałego, na który poczyniono nakłady jak i stawkę ustaloną indywidualnie. Sposób amortyzacji inwestycji w obcych środkach trwałych jest taki sam jak w przypadku amortyzacji innych środków trwałych. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się, począwszy od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek trwały wprowadzony został do ewidencji. Przy czym suma odpisów w pierwszym roku podatkowym, w którym inwestycja w obcym środku trwałym została wprowadzona do ewidencji, nie może przekroczyć wartości tych odpisów przypadających za okres od wprowadzenia jej do ewidencji do końca tego roku podatkowego.