Zwrot dotacji do PFRON w podatku dochodowym

Przeczytaj także: Sprzedaż środka trwałego: w kosztach tylko wartość historyczna

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W listopadzie 2019 r. wnioskodawca otrzymał wezwanie z PFRON do zapłaty zwrotu nienależnie pobranego dofinansowania za okres styczeń 2009 – maj 2017. W tym samym miesiącu wnioskodawca dokonał zwrotu tego dofinansowania.

Zainteresowany zadał pytanie, czy o zwrócone dofinansowanie może zmniejszyć przychody podatkowe i kiedy takiej korekty należałoby dokonać? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 865, z późn. zm., dalej: „updop”), nie zawiera legalnej definicji przychodów podatkowych, jednak zgodnie z ugruntowanym poglądem judykatury i piśmiennictwa za przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych należy uznać każde przysporzenie, które ma trwały charakter.

I tak, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 updop, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.
Przepisy updop precyzyjnie określają moment powstania przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej.

Podstawowa zasada określania daty powstania przychodu związanego z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej została uregulowana przez ustawodawcę w treści art. 12 ust. 3a updop. Na mocy tego przepisu, za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 3, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c-3g oraz 3j-3m, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:
• wystawienia faktury albo
• uregulowania należności.

Przytoczony przepis w odniesieniu do podmiotów uzyskujących przychody z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej ustanawia generalną zasadę określającą moment powstania przychodów dla celów podatku dochodowego od osób prawnych. Wyjątek od tak skonstruowanej zasady wprowadzają zapisy art. 12 ust. 3c-3g updop.

Zgodnie z art. 12 ust. 3e updop, w przypadku otrzymania przychodu, o którym mowa w ust. 3, do którego nie stosuje się ust. 3a, 3c, 3d i 3f, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca otrzymał w dniu 26 listopada 2019 r. wezwanie PFRON z dnia 19 listopada 2019 r. do zwrotu nienależnie pobranego dofinansowania za okres od stycznia 2009 do maja 2017 r.
Otrzymane przez Wnioskodawcę dofinansowanie z PEFRON, na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 1 updop, stanowiło zatem przychód podatkowy w momencie jego otrzymania.

Mając powyższe na względzie, stwierdzić należy, że w sytuacji przedstawionej we wniosku, Wnioskodawca winien dokonać korekty wykazanego uprzednio przychodu podatkowego bowiem był on wykazany w nieprawidłowej wysokości.

W myśl art. 9 updop, podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, a także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 16a-16m.

Na podstawie powyższego przepisu Spółka zobowiązana jest bowiem do prowadzenia ewidencji rachunkowej, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy. Przy czym zauważyć należy, że dokonując korekty należy uwzględnić przepisy dotyczące przedawnienia zobowiązania podatkowego wynikające z Ordynacji podatkowej. Na podstawie art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej, zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Przykładowo podatnik nie będzie miał możliwości dokonania korekty za rok 2013 r. i wcześniejsze - termin zapłaty podatku z deklaracji CIT-8 za 2013 r. przypadł na 31 marca 2014 r., zatem zobowiązanie podatkowe przedawniło się z upływem 31 grudnia 2019 r. Skorygowanie przychodu za kolejne lata podatkowe możliwe jest do czasu przedawnienia zobowiązania podatkowego za dany rok.

Zatem za prawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym jest on uprawniony do dokonania korekty przychodu wykazanego w latach 2014-2017.

Odnosząc się z kolei do momentu dokonania korekty przychodów za lata podatkowe 2014-2017 zauważyć należy, że zgodnie z art. 12 ust. 3j updop, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r., jeżeli korekta przychodu nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, korekty dokonuje się poprzez zmniejszenie lub zwiększenie przychodów osiągniętych w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca lub, w przypadku braku faktury, inny dokument potwierdzający korekty.

Natomiast, jeżeli w okresie rozliczeniowym, o którym mowa w ust. 3j, podatnik nie osiągnął przychodów lub osiągnięte przychody są niższe od kwoty zmniejszenia, podatnik jest obowiązany zwiększyć koszty uzyskania przychodów o kwotę, o którą nie zostały zmniejszone przychody (art. 12 ust. 3k updop).

Stosownie do art. 12 ust. 3l pkt 1 updop, przepisów ust. 3j i 3k nie stosuje się do korekty dotyczącej przychodu związanego ze zobowiązaniem podatkowym, które uległo przedawnieniu.

Powyższe zasady dokonywania korekty m.in. przychodów podatkowych weszły w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. Jednocześnie, zgodnie z art. 11 ustawy z dnia 10 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów (Dz.U. z 2015 r., poz. 1595, dalej: „ustawa nowelizująca”), przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się do korekty przychodów oraz kosztów uzyskania przychodów, uzyskanych lub poniesionych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Jednakże dotyczy to sytuacji, w której do korekty przychodów lub kosztów dojdzie po dniu wejścia w życie przepisów ustawy nowelizującej.

Tym samym w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2016 r. podatnicy dokonują korekty przychodów "na bieżąco", tj. w okresie rozliczeniowym, w którym wystawiona jest faktura korygująca lub inny dokument potwierdzający przyczyny korekty. Korekta przychodów polega na zmniejszeniu lub zwiększeniu przychodów osiągniętych w okresie rozliczeniowym. Nowe zasady korygowania przychodów mają zastosowanie tylko do tych przypadków, gdy korekta nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką. Natomiast w sytuacji, w której korekta spowodowana jest błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, ma miejsce korygowanie ze skutkiem "wstecz".

Updop nie definiuje pojęć "błędu rachunkowego" i "oczywistej omyłki". Pojęcia te należy rozumieć zgodnie z ich znaczeniem potocznym. Zatem, za "błąd rachunkowy" należy uznać sytuację, gdy koszt został niewłaściwie ujęty ze względu na błąd w toku wykonywania obliczeń; może to dotyczyć zarówno okoliczności leżących po stronie wystawcy faktury czy innego dokumentu księgowego (np. błędne podanie na fakturze cen lub wartości towarów), jak i po stronie odbiorcy takiego dokumentu (np. wprowadzenie do ksiąg rachunkowych nieprawidłowej cyfry, zastosowanie wadliwego kursu waluty obcej przy przeliczaniu wartości przychodu na złote, etc.).

Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN (wersja internetowa www.sip.pwn.pl) przez "omyłkę" należy rozumieć "spostrzeżenie, sąd niezgodny z rzeczywistością, niewłaściwe postępowanie, posunięcie". W konsekwencji za "inną oczywistą omyłkę" należy uznać inny oczywisty błąd, który nie jest jednocześnie błędem rachunkowym. Takim błędem będzie np. ujęcie w kosztach podatkowych faktury wystawionej na podmiot inny niż faktyczny nabywca towaru. "Omyłka" wiązać się może również z błędem polegającym albo na nieprawidłowym wystawieniu albo nieprawidłowym ujęciu dowodu księgowego. Okoliczność taka musi mieć zatem charakter "pierwotny". Co więcej, "omyłka" musi być "oczywista". Oznacza to, że w przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do charakteru przyczyn korekty, korekta winna być dokonywana w okresie wystawienia faktury korygującej (bądź innego dokumentu potwierdzającego stosowną korektę).

Z uzasadnienia do projektu ustawy nowelizującej wynika, że moment ujęcia faktury korygującej (dokumentu korygującego) po stronie przychodów, powinien być uzależniony od okoliczności, jakich dotyczy ta faktura (dokument). Jeżeli pierwotnie sporządzona faktura błędnie dokumentowała stan faktyczny, a więc korekta jest wynikiem błędu (zawierała pomyłki np. w ilości, cenie lub kwocie podatku VAT), wówczas korekta powinna być przyporządkowana wstecznie do okresu, którego dotyczy, czyli do daty wystąpienia przychodu należnego, wynikającego z faktury pierwotnej. Natomiast w przypadku, gdy faktura pierwotna prawidłowo dokumentowała zdarzenie gospodarcze, które miało miejsce w dacie jej wystawienia (stan faktyczny), a faktura korygująca (dokument korygujący) została wystawiona przez sprzedawcę z powodu późniejszych zdarzeń, a więc okoliczności mających wpływ na zmianę przychodów powstałych już po wystawieniu faktury pierwotnej, takich jak np. obniżenie ceny, udzielenie rabatu, zwrot towaru czy gwarancja lub rękojmia, fakturę korygującą (dokument korygujący) należy rozliczyć w bieżącym okresie rozliczeniowym (w dacie wystawienia dokumentu korygującego). Jeżeli jednak pierwotnie sporządzona faktura zawierała błędy lub pomyłki, a więc błędnie dokumentowała stan faktyczny, podatnik zobowiązany jest przyporządkować korektę wstecznie do okresu, którego dotyczy, czyli do daty wystąpienia przychodu należnego, wynikającego z pierwotnego dokumentu.

W świetle powyższego w pierwszej kolejności stwierdzić należy, że jak wynika z przedmiotowego wniosku przyczyną korekty nie jest błąd rachunkowy ani inna oczywista omyłka. Należy więc przyjąć, że zdarzenie to spełnia warunki właściwe dla dokonania korekty przychodów „na bieżąco”, tj. w okresie rozliczeniowym, w którym został wystawiony inny dokument potwierdzający przyczyny korekty. Z treści wniosku po uzupełnieniu wynika, że Wnioskodawca otrzymał w dniu 26 listopada 2019 r. wezwanie PFRON z dnia 19 listopada 2019 r. do zwrotu nienależnie pobranego dofinansowania do wynagrodzeń za okres od styczeń 2009 do maj 2017 r. w wysokości (…) zł pod rygorem wszczęcia egzekucji administracyjnej. Wnioskodawca dokonał zwrotu w dniu 29 listopada 2019 r. Tym samym, momentem, w którym należy dokonać korekty przychodów jest, zgodnie z art. 12 ust. 3j updop, okres rozliczeniowy w którym wystawiony został inny dokument potwierdzający korektę.

Uwzględniając okres przedawnienia o którym była mowa powyżej, Wnioskodawca może dokonać korekty przychodu należnego, dotyczącego nienależnie pobranego dofinansowania wykazanego jako przychód w latach 2014-2017 na bieżąco, tj. w 2019 r. (…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów