Karta podatkowa: spóźniłeś się ze składką zdrowotną, zapłacisz podatek

Przeczytaj także: Roczne rozliczenie składki zdrowotnej za 2022 r. Kogo obowiązuje i jak to zrobić?

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca pracuje na etacie i dodatkowo prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną kartą podatkową. Z tytułu prowadzonej firmy płaci tylko składki na ubezpieczenie zdrowotne. Ich wartość przekracza obliczony podatek.

W 2018 r. wnioskodawca opłacał składki na ubezpieczenie zdrowotne z opóźnieniem, niemniej suma wpłat składki w trakcie roku i tak przekraczała wartość podatku ustalonego w formie karty podatkowej. Wnioskodawca zadał pytanie, czy może odliczyć składki od karty po ich opłaceniu, ale za miesiące poprzedzające ich opłacenie w ramach tego samego roku podatkowego? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 95 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1938, z późn. zm.), składka na ubezpieczenie zdrowotne podlega odliczeniu:

1. od podatku dochodowego od osób fizycznych - na zasadach określonych w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;
2. od ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, karty podatkowej oraz zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów osób duchownych - na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. FotolEdhar - Fotolia.com

Kartowicz nie odliczy wszystkich składek na ubezpieczenie zdrowotne

Karta podatkowa to szczególny sposób rozliczania podatku dochodowego i dokonywania odliczeń. Tym ostatnim jest jedynie składka na ubezpieczenie zdrowotne. Fiskus wskazuje tutaj na bardzo ważną kwestię, a mianowicie odliczenie składki nie może wyprzedzić jej zapłacenia. Jeżeli zatem dla przykładu na początku roku podatnik składki nie płacił, to za te miesiące będzie musiał zapłacić wyższy podatek nawet mimo tego, że finalnie wartość odliczenia przekroczy wysokość karty podatkowej w skali roku.

Powołany przepis określa w sposób ogólny uprawnienie do odliczania składek na ubezpieczenie zdrowotne od podatku dochodowego. Wskazuje jednocześnie, że szczegółowe zasady dokonywania tych odliczeń regulują właściwe ustawy podatkowe.

W analizowanym przypadku Wnioskodawcy jako podatnika zryczałtowanego podatku dochodowego płaconego w formie karty podatkowej szczegółowe zasady dokonywania omawianych odliczeń określa ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2017, poz. 2157, z pózn. zm.)

I tak, zgodnie z art. 31 ust. 1 tej ustawy, podatek dochodowy w formie karty podatkowej, wynikający z decyzji, o której mowa w art. 30, podatnik obniża o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne opłaconej w roku podatkowym, zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, o ile nie została odliczona od podatku dochodowego.

Kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne, o którym mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, o którą pomniejsza się kartę podatkową, nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki, określonej w odrębnych przepisach (art. 31 ust. 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym).

Stosownie do art. 31 ust. 3 omawianej ustawy, wysokość wydatków na cele, o których mowa w ust. 1 – tj. wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne opłaconej w roku podatkowym – ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie.

Jak wynika z powołanych przepisów, uprawnienie podatnika do obniżenia podatku dochodowego płaconego w formie karty podatkowej dotyczy składki na ubezpieczenie zdrowotne:
• opłaconej – tj. faktycznie zapłaconej; oznacza to, że dla odliczenia składki nie wystarczy, że jest ona należna do zapłaty w danym roku podatkowym – musi zostać rzeczywiście uregulowana przez podatnika;
• opłaconej w roku podatkowym – czyli odliczeniu w danym roku podatkowym nie podlegają składki zapłacone w poprzednich latach podatkowych, nawet jeśli nie zostały przez podatnika odliczone od podatku;
• opłaconej zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej – tj. takiej, która jest opłacana na zasadach określonych w tych przepisach.

Przy czym omawiane uprawnienie:
• przysługuje pod warunkiem, że ta sama składka nie została odliczona od podatku dochodowego;
• jest limitowane do wartości składki określonej w art. 31 ust. 2 ustawy.

Realizacja omawianego uprawnienia wymaga uwzględnienia charakteru i zasad realizacji obowiązku podatkowego w zryczałtowanym podatku dochodowym w formie karty podatkowej. Podatek ten jest płacony na podstawie wydawanej odrębnie na każdy rok podatkowy decyzji ustalającej wysokość tego podatku. Wysokość podatku jest ustalana w kwocie należnej za każdy miesiąc roku podatkowego. Ustawodawca „wpisał” więc realizację uprawnienia do odliczenia składek w tryb zapłaty podatku w ramach karty podatkowej.

I tak, zgodnie z art. 31 ust. 5 ustawy, podatnicy płacą podatek dochodowy w formie karty podatkowej, pomniejszony o zapłaconą składkę na ubezpieczenie zdrowotne, o którym mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, bez wezwania w terminie do dnia siódmego każdego miesiąca za miesiąc ubiegły, a za grudzień – w terminie do dnia 28 grudnia roku podatkowego, na rachunek urzędu skarbowego.

Jak wynika z tego przepisu płacąc podatek w ramach karty podatkowej za dany miesiąc podatnik może pomniejszyć kwotę tego podatku o składkę na ubezpieczenie zdrowotne, która jest „zapłacona”. Przepis nie odnosi się zatem do składki, która „powinna być zapłacona w danym miesiącu” albo składki, która „powinna być zapłacona za dany miesiąc”. Składka odliczana ma być „zapłacona”. Przy czym, ponieważ podatek płacony jest za dany miesiąc – należy uznać, że mowa jest o składce zapłaconej w terminie do końca miesiąca za który płacony jest podatek (przy zachowaniu ogólnej reguły z art. 31 ust. 1 ustawy, że składka została opłacona w roku podatkowym).

Na mocy art. 31 ust. 4 ustawy, po upływie roku podatkowego, w terminie do dnia 31 stycznia, podatnik jest obowiązany złożyć w urzędzie skarbowym roczną deklarację według ustalonego wzoru (PIT-16A) o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne, o którym mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej w poszczególnych miesiącach.

Co istotne, deklaracja PIT-16A ma jedynie charakter informacji o wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w poszczególnych miesiącach roku podatkowego i wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne odliczonych od karty podatkowej w tych poszczególnych miesiącach roku podatkowego. Deklaracja ta nie ma charakteru zeznania rocznego, w którym dokonuje się „ostatecznego” rozliczenia podatku za dany rok. W szczególności, nie zawiera informacji o kwotach podatku zapłaconych w poszczególnych miesiącach roku podatkowego, o kwocie nadpłaty podatku albo o nieuregulowanym podatku.

W deklaracji PIT-16A podatnik powinien wykazać:
1. zapłacone w poszczególnych miesiącach kwoty składek na ubezpieczenie zdrowotne – nie chodzi więc o kwoty składek jakie były należne za dany miesiąc ani o kwoty składek, które były należne do zapłaty w danym miesiącu, ale o kwoty składek faktycznie zapłacone przez podatnika w danym miesiącu (w tym zapłacone w danym miesiącu kwoty składek których ustawowy termin płatności upłynął w poprzednich miesiącach, czyli zapłacone w danym miesiącu „zaległe” składki);
2. odliczone w poszczególnych miesiącach kwoty składek na ubezpieczenie zdrowotne – tj. kwoty składek o jakie podatnik faktycznie pomniejszył podatek w formie karty podatkowej w danym miesiącu.

Deklaracja PIT-16A jest więc jedynie informacją o czynnościach dokonanych przez podatnika w poszczególnych miesiącach roku podatkowego. Nie służy ona natomiast „korygowaniu” dokonanych w poszczególnych miesiącach rozliczeń podatkowych. Nie jest także instrumentem, który umożliwia podatnikowi skorzystanie z uprawnienia do odliczenia składek w sytuacji, gdy uprawnienie takie przysługiwało podatnikowi w momencie regulowania podatku w formie karty podatkowej za dany miesiąc, ale podatnik z niego nie skorzystał.

Odnosząc powyższe przepisy do sytuacji opisanej we wniosku, należy wskazać że przepisy nie pozwalają na odliczenie od podatku płaconego w formie karty podatkowej za dany miesiąc składki na ubezpieczenie zdrowotne, która nie została opłacona. Warunek „opłacenia” składki powinien być spełniony do końca miesiąca za który jest płacony podatek. Tym samym, podatnik który w pierwszych miesiącach roku podatkowego nie opłacał składek na ubezpieczenie zdrowotne, nie ma możliwości pomniejszenia podatku płaconego w formie karty podatkowej za te miesiące o składki na ubezpieczenie zdrowotne, nawet jeśli uregulował te składki w kolejnych miesiącach roku podatkowego. „Zaległe” składki kwalifikują się jako element pomniejszający podatek dopiero kiedy zostaną opłacone. Tym samym, mogą zostać przez podatnika odliczone od podatku płaconego w formie karty podatkowej za miesiące kiedy miały już status „zapłaconych”.

Dla prawa do odliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne od podatku za dany miesiąc nie ma bowiem znaczenia, że ustawowy termin płatności składki przypadał w miesiącu, za który jest płacony podatek i że ostatecznie składka ta została zapłacona w kolejnym miesiącu, przed końcem roku podatkowego.

W szczególności, z treści art. 31 ust. 1 omawianej ustawy nie można wnioskować, że dla pomniejszenia podatku płaconego w formie karty podatkowej za dany miesiąc o składki na ubezpieczenie zdrowotne nie jest istotne, czy składka ma status „zapłaconej” w miesiącu za który jest płacony podatek, ale czy ostatecznie zostanie zapłacona przed końcem roku podatkowego. Taki wniosek nie odpowiada celowi, w jakim użyto w tym przepisie pojęcia „opłacona w roku podatkowym” (znaczenie użycia tego pojęcia zostało omówione we wcześniejszej części niniejszej interpretacji indywidualnej). Ponadto, wniosek taki pozostawałby w sprzeczności z treścią art. 31 ust. 4 ustawy.

A zatem, skoro Wnioskodawca w 2018 r. nie opłacał składek na ubezpieczenie zdrowotne w ustawowych terminach, ale opłacił je z opóźnieniem przed zakończeniem roku podatkowego 2018:
• nie miał prawa do pomniejszenia podatku płaconego w formie karty podatkowej za poszczególne miesiące o składki, które do końca poszczególnych miesięcy nie miały statusu „zapłaconych” - przy czym nie miał takiego uprawnienia zarówno na moment realizacji obowiązku zapłaty podatku za dany miesiąc, jak i po zakończeniu roku podatkowego, w tym nie mógł „zrealizować” takiego uprawnienia w deklaracji PIT-16A za 2018 rok;
• miał prawo pomniejszyć podatek płacony w formie karty podatkowej za miesiące w których dokonał zapłaty składek o wartość tych składek, z zastrzeżeniem art. 31 ust. 2 ustawy.

Wobec powyższego, wbrew stanowisku Wnioskodawcy, na gruncie przepisów ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne nie można odliczyć składek na ubezpieczenie zdrowotne (składek „ZUS zdrowotnego”) – po ich opłaceniu – od podatku płaconego w formie karty podatkowej za miesiące poprzedzające ich opłacenie, w ramach tego samego roku podatkowego. Na takie działanie nie pozwalają normy art. 31 ust. 4 ww. ustawy (działanie to byłoby sprzeczne z tym przepisem). Jednocześnie przepisy omawianej ustawy nie przewidują mechanizmów, które umożliwiałyby podatnikom realizację takiego „wstecznego” odliczenia. W szczególności, funkcji takiej nie pełni deklaracja PIT-16A. (…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów