Podatek PCC: do zwolnienia trzeba kupić co najmniej 1 ha ziemi rolnej

Przeczytaj także: Podatek PCC od sprzedaży gospodarstwa rolnego

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Małżonkowie chcieli nabyć w 2020 r. grunt rolny o pow. 0,9451 ha od rolnika. Grunt ten powiększy prowadzone przez wnioskodawczynię gospodarstwo rolne o powierzchni 36,2631 ha, z czego 8,64 ha gruntów stanowi jej własność, a 27,2631 ha użytkuje na podstawie umowy dzierżawy.

Wnioskodawczyni zaznaczyła, że po zakupie nadal będzie prowadzić gospodarstwo rolne przez okres co najmniej 5 lat. Nadto wypełni warunki do otrzymania pomocy de minimis w rolnictwie, o której mowa w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 1408/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis w sektorze rolnym (Dz. Urz. UE L 352 z 24.12. 2013, str. 9). Zakup nastąpi na podstawie aktu notarialnego. Notariusz od tej transakcji zamierza pobrać podatek od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawczyni zadała pytanie, czy z tytułu zakupu gruntu będzie zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych i w związku z powyższym będzie jej przysługiwał zwrot pobranej daniny? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2019 r., poz. 1519, ze zm.) podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Alis Photo - Fotolia.com

Sprzedaż ziemi rolnej niekiedy zwolniona z PCC

Zakup gruntów co do zasady jest opodatkowany podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Ustawa podatkowa przewiduje jednakże również zwolnienia. Jedno z nich odnosi się do zakupu ziemi rolnej. Warunkiem jednak jest to, aby taki zakup stanowił gospodarstwo rolne, czyli nabyty grunt miał co najmniej 1 ha powierzchni. Nadto musi on wejść do już posiadanego gospodarstwa bądź utworzyć nowe - o określonej powierzchni.

O powstaniu obowiązku uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnej decyduje, w myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, moment dokonania czynności cywilnoprawnej. Na podstawie art. 4 pkt 1 cyt. ustawy obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy podstawę opodatkowania – przy umowie sprzedaży − stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, którą określa się na zasadach wskazanych w art. 6 ust. 2. Stawka podatku od umowy sprzedaży m.in. nieruchomości wynosi 2% − art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a) ww. ustawy.

Stosownie do treści art. 10 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego. Płatnicy obowiązani są uzależnić dokonanie czynności cywilnoprawnej od uprzedniego zapłacenia podatku (art. 10 ust. 3 ww. ustawy).

W związku z powołanymi powyżej przepisami należy stwierdzić, że sprzedaż nieruchomości podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) cyt. ustawy i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na kupującym, a w przypadku, gdy umowa sprzedaży jest dokonywana w formie aktu notarialnego obowiązkiem notariusza (jako płatnika) jest pobór tego podatku.

Niezależnie od powyższego, w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 9 pkt 2 powołanej ustawy, zwalnia się od podatku sprzedaż własności gruntów, stanowiących gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, wraz z będącymi ich częścią składową drzewami i innymi roślinami, pod warunkiem, że w wyniku dokonania czynności zostanie utworzone lub powiększone gospodarstwo rolne, a powierzchnia gospodarstwa rolnego utworzonego lub powstałego w wyniku powiększenia będzie nie mniejsza niż 11 ha i nie większa niż 300 ha oraz gospodarstwo to będzie prowadzone przez nabywcę przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia; zwolnienie to stanowi pomoc de minimis w rolnictwie, o której mowa w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 1408/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis w sektorze rolnym (Dz.Urz. UE L 352 z 24.12.2013, str. 9).

Zwolnienie zawarte w powołanym powyżej art. 9 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ma charakter warunkowy. Oznacza to, że umowa sprzedaży będzie zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych tylko wtedy, gdy w rozumieniu ustawy o podatku rolnym, w chwili dokonania czynności nabywca posiada już grunty rolne (użytki rolne), nabywany grunt będzie stanowił gospodarstwo rolne, a w wyniku dokonania czynności zostanie utworzone lub powiększone gospodarstwo rolne, którego powierzchnia będzie nie mniejsza niż 11 ha i nie większa niż 300 ha oraz gospodarstwo to będzie prowadzone przez nabywcę przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia. Ostatnią przesłanką determinującą skorzystanie z omawianego zwolnienia od podatku jest spełnienie warunków do przyznania pomocy de minimis, a więc zawarcie się kwoty zwolnienia (ulgi podatkowej) w przysługującym podatnikowi limicie pomocy de minimis w rolnictwie.

W przypadku niedotrzymania któregokolwiek ze wskazanych w art. 9 pkt 2 ww. ustawy warunków zwolnienie od podatku nie może zostać zastosowane. (…)

Dokonując analizy zwolnienia zawartego w art. 9 pkt 2 ustawy wskazać należy, że ustawodawca wyraźnie w treści cytowanego powyżej przepisu wskazał, że zwolnienie to dotyczy umowy sprzedaży gospodarstwa rolnego w rozumieniu ustawy o podatku rolnym. (…)

Art. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz.U. z 2020 r., poz. 333) stanowi, że opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.

Z treści art. 2 ust. 1 ww. ustawy wynika, iż za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, o których mowa w art. 1, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej.

Wskazane w treści art. 9 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zwolnienie przedmiotowe wskazuje jednoznacznie, iż zwalnia się od podatku sprzedaż własności gruntów, stanowiących gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym. Zgodnie z powyższymi przepisami, ustawa o podatku rolnym pod pojęciem gospodarstwa rolnego klasyfikuje grunty o powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy.

Wnioskodawczyni w opisie zdarzenia przyszłego wskazała, iż nieruchomość rolna, która będzie przedmiotem nabycia ma powierzchnię 0,9451 ha, a zatem mniej niż 1 ha.

Biorąc powyższe pod uwagę, na gruncie przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego, należy wskazać, że skoro nabywana nieruchomość nie spełnia definicji gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów ustawy o podatku rolnym – jest mniejsza niż 1 ha – to umowa sprzedaży tejże nieruchomości będzie opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych, w związku z niespełnieniem warunków zwolnienia przewidzianych treścią art. 9 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Wnioskodawczyni nabywa bowiem wyodrębnioną część, która nie stanowi na moment transakcji gospodarstwa rolnego.

Analizowany przepis jednoznacznie wskazuje na nabycie gruntów rolnych stanowiących gospodarstwo rolne, a nie wchodzących w skład gospodarstwa rolnego. To oznacza, że aby zwolnienie mogło zostać zastosowane przedmiotem umowy sprzedaży musi być grunt, który stanowi gospodarstwo rolne w rozumieniu ustawy o podatku rolnym.

Dodatkowo, należy przypomnieć, że notariusz, jako płatnik podatku od czynności cywilnoprawnych, stosownie do przepisu art. 8 Ordynacji podatkowej, jest zobowiązany do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Na podstawie art. 30 § 1 i § 3 Ordynacji podatkowej płatnik, który nie wykonał obowiązków określonych w ww. art. 8, odpowiada całym swoim majątkiem za podatek niepobrany lub podatek pobrany a niewpłacony. Jednocześnie, zgodnie z art. 10 ust. 3c ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych płatnicy nie odpowiadają za podatek niepobrany, jeżeli wykażą brak swojej winy w niepobraniu tego podatku. (…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów