Czy separacja przeszkadza we wspólnym rozliczeniu podatku?

Przeczytaj także: Wspólne rozliczenie PIT małżonków 2018

Kwestia separacji uregulowana jest w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Mówiąc w pewnym uproszczeniu, separacja to czas na odpoczynek małżonków od siebie, przemyślenie zaistniałej sytuacji oraz przekonanie się, jak będzie wyglądało życie parterów po rozwodzie. Skutki dla małżonków są tutaj zbliżone do tych, jakie występują przy rozwodzie. Nie mogą oni jednak m.in. wstąpić w nowe związki małżeńskie.

Zgodnie z ustawą o PIT małżonkowie, którzy podlegają w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, mogą złożyć wspólne zeznanie podatkowe, pod warunkiem że:

• przez cały rok podatkowy pozostawali w związku małżeńskim,
• przez cały rok podatkowy istniała między nimi wspólność majątkowa,
• chęć wspólnego rozliczenia wyrażą w składanym zeznaniu podatkowym; wniosek taki może złożyć tylko jeden z małżonków, jeżeli działa on z upoważnienia współmałżonka (co przyjmuje się w domniemaniu),
• do żadnego z małżonków nie miały zastosowania przepisy art. 30c ustawy (podatek liniowy), ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (z wyjątkiem ryczałtu od prywatnego najmu), ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Separacja to wprawdzie nie rozwód, niemniej w przypadku jej orzeczenia powstaje jedna z wymienionych wyżej przesłanek skutkująca pozbawieniem wspólnego rozliczenia PIT. Mianowicie orzeczenie separacji powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej.

Jednym z koniecznych warunków do spełnienia dla wspólnego rozliczenia PIT jest natomiast istnienie między małżonkami wspólności majątkowe przez cały rok (wyjątek dotyczy wyłącznie sytuacji, w której jeden z małżonków umrze).

W rezultacie, jeżeli małżonkowie są w orzeczonej przez sąd separacji, nie spełniają warunków do łącznego rozliczenia dochodów we wspólnym PIT. Sytuacja wygląda inaczej, gdy małżonkowie wprawdzie postanawiają się rozstać, ale nie regulują tego prawnie poprzez separację (czy rozwód). Wówczas nadal mogą złożyć wspólnego PIT-a.