Umowa leasingu operacyjnego: zmiany zasad ubezpieczenia

Przeczytaj także: Samochód osobowy: leasing i wykup w podatku dochodowym

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W 2018 r. wnioskodawczyni wzięła w leasing samochód osobowy na potrzeby prowadzonej firmy. Z firmy leasingowej zostało też wzięte ubezpieczenie OC i AC – opłacone jednorazowo (nie jest uwzględnione w racie leasingowej samochodu).

Ubezpieczenie to nie jest jednak korzystne, dlatego zainteresowana chciałaby zmienić ubezpieczycie (firma leasingowa ma tylko jednego ubezpieczyciela). Aby tego dokonać, konieczne jest podpisanie aneksu do umowy leasingowej, mówiącego o rezygnacji z ubezpieczenia OC i AC z firmy leasingowej. Aneks ten nie zmieni w żaden sposób wysokości raty leasingowej i rozliczeń podatkowych.

Wnioskodawczyni zadała pytanie, czy zawarcie tego aneksu będzie skutkowało koniecznością rozliczania leasingu wg zasad obowiązujących w podatku dochodowym od 2019 r.? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z dyspozycją art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1387, z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Zasady opodatkowania stron umowy leasingu, reguluje rozdział 4a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 23a pkt 1 ww. ustawy ilekroć w rozdziale jest mowa o umowie leasingu - rozumie się przez to umowę nazwaną w kodeksie cywilnym, a także każdą inną umowę, na mocy której jedna ze stron, zwana dalej „finansującym”, oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie drugiej stronie, zwanej dalej „korzystającym”, podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty oraz prawo wieczystego użytkowania gruntów.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. nito - Fotolia.com

Nie każdy aneks do umowy leasingu zmienia zasady opodatkowania

Z początkiem 2019 r. zmieniły się zasady rozliczania w kosztach podatkowych leasingu operacyjnego samochodu osobowego. W przypadku droższych pojazdów jedynie część płaconych rat trafia do kosztów podatkowych. Powyższe nie dotyczy aut wziętych w leasing przed 2019 r., ale pod warunkiem, że po 2018 r. zawarte umowy nie ulegną zmianie. Część aneksów do takich umów zmian w rozliczeniach jednak nie powoduje.

Z kolei pkt 2 ww. artykułu stanowi, że ilekroć w rozdziale jest mowa o podstawowym okresie umowy leasingu - rozumie się przez to czas oznaczony, na jaki została zawarta ta umowa, z wyłączeniem czasu, na który może być przedłużona lub skrócona; w przypadku zmiany strony lub stron tej umowy podstawowy okres umowy uważa się za zachowany, jeżeli inne postanowienia umowy nie uległy zmianie.

W tym miejscu wskazać należy, że ustawodawca określił warunki, jakie muszą być spełnione przy tego typu zdarzeniu, aby umowa była rozliczana tak, jakby nic się nie zmieniło. Otóż nie mogą powstać inne istotne zmiany w jej zapisach, dotyczące np. czasu jej trwania czy wartości opłat leasingowych.

W świetle art. 23b ust. 1 ww. ustawy opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowią przychód finansującego i odpowiednio w przypadku, o którym mowa w pkt 1, koszt uzyskania przychodów korzystającego, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, jeżeli:
1. umowa leasingu, w przypadku gdy korzystającym nie jest osoba wymieniona w pkt 2, została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli przedmiotem umowy leasingu są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 5 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości;
2. umowa leasingu, w przypadku gdy korzystającym jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, została zawarta na czas oznaczony;
3. suma ustalonych opłat w umowie leasingu, o której mowa w pkt 1 lub 2, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, a w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej będących uprzednio przedmiotem takiej umowy odpowiada co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu; przepis art. 19 stosuje się odpowiednio.

Z przepisów powyższych wynika zatem co do zasady, że jeżeli umowa leasingu spełnia określone w art. 23b ust. 1 pkt 1 i 3 oraz ust. 2 ustawy warunki, to wówczas ponoszone przez leasingobiorcę (korzystającego - prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą) w związku z tą umową wydatki w podstawowym okresie, z tytułu używania przedmiotu leasingu mogą stanowić koszty uzyskania przychodów.

Od 1 stycznia 2019 r. zmieniły się zasady zaliczania do kosztów uzyskania przychodów opłat wynikających z umowy leasingu, umowy najmu, dzierżawy i innej o podobnym charakterze dotyczącej samochodu osobowego.

W myśl art. 1 pkt 7 lit. a ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 2159), w art. 23 w ust. 1 po pkt 47 dodaje się pkt 47a.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 47a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych od 1 stycznia 2019 r. nie uważa się za koszty uzyskania przychodów dotyczących samochodu osobowego opłat wynikających z umowy leasingu, o której mowa w art. 23a pkt 1, umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, z wyjątkiem opłat z tytułu składek na ubezpieczenie samochodu osobowego, w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej kwota 150 000 zł pozostaje do wartości samochodu osobowego będącego przedmiotem tej umowy.

Na mocy art. 23 ust. 5c ustawy w przypadku samochodu osobowego oddanego do używania na podstawie umowy leasingu, o której mowa w art. 23a pkt 1, ograniczenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 47a, stosuje się do tej części opłaty, która stanowi spłatę wartości samochodu osobowego.

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 2159) do umów leasingu, najmu, dzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze dotyczących samochodu osobowego zawartych przed dniem 1 stycznia 2019 r. stosuje się przepisy ustaw zmienianych w art. 1 art. 2 w brzmieniu dotychczasowym. Przy czym do umów zmienionych lub odnowionych po dniu 31 grudnia 2018 r. stosuje się przepisy ustaw zmienianych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2019 r. (art. 8 ust. 2).

W świetle powyższego w pierwszej kolejności należy ustalić kiedy dochodzi do zmiany bądź odnowienia umowy leasingu, najmu, dzierżawy itp.

Niewątpliwie aby zaistniał skutek w postaci utraty prawa do zastosowania dotychczasowych przepisów, tj. w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2018 r. - zmiana umowy musi mieć charakter istotnej zmiany treści stosunku prawnego łączącego strony, niewynikającej z treści samej umowy.

Taką istotną zmianą będzie np. zmiana przedmiotu umowy leasingu, zmiana wysokości opłat leasingowych niewynikająca z postanowień danej umowy leasingu (np. zmiany wysokości stawki WIBOR, w oparciu o którą zgodnie z umowa kalkulowano wysokość tych opłat), skrócenie lub wydłużenie harmonogramu płatności poszczególnych rat.

Z uwagi na cel wprowadzenia omawianego przepisu (charakter antyabuzywny) należy dodać, że istotną okolicznością dla oceny tego, czy w danej sytuacji zmiana umowy powinna zostać zakwalifikowana jako zmiana skutkująca koniecznością stosowania nowych regulacji jest to, czy taka zmiana umowy wpływa na skutki podatkowe związane z rozliczeniem umowy leasingu, najmu, dzierżawy itp. (w stosunku do stanu przed zmianą umowy). W szczególności jest tu istotny wpływ takiej zmiany na wysokość możliwych do zaliczenia przez podatnika kosztów uzyskania przychodów.

Z treści wniosku wynika, że w związku z zawartą umową leasingu Wnioskodawczyni opłaciła jednorazowo, przed odbiorem auta ubezpieczenie samochodu, które nie jest ujęte w racie leasingowej. Ubezpieczenie samochodu jest dla Wnioskodawczyni niekorzystne, dlatego zamierza zmienić dotychczasowego ubezpieczyciela, z którego korzysta firma leasingowa i poszukać nowego ubezpieczyciela na wolnym roku. W tym celu zmuszona jest podpisać aneks do umowy leasingowej, mówiący o rezygnacji z ubezpieczenia OC i AC z firmy leasingowej.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że jeżeli w wyniku podpisania aneksu do umowy leasingowej w zakresie zmiany ubezpieczyciela, nie ulegnie zmianie jej pozostała treść, to nie będzie miał zastosowania przepis art. 23 ust. 1 pkt 47a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2019 r.(…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów