Mały ZUS 2020 ponownie tylko dla nielicznych

Przeczytaj także: Nowy mały ZUS to większe podatki dla dużych firm?

Od początku 2019 r. funkcjonuje tzw. „mały ZUS”, dostępny dla wszystkich przedsiębiorców, a nie tylko rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej, chociaż stwierdzenie „dla wszystkich” jest tutaj dużym nadużyciem.

Aby bowiem przedsiębiorca mógł skorzystać w danym roku z tzw. „małej działalności gospodarczej”, musi spełniać 3 warunki:

• prowadzić działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG lub innych przepisów szczególnych
• uzyskiwać przychód z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w poprzednim roku podatkowym na poziomie nieprzekraczającym 30-krotności minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w poprzednim roku
• dokonać odpowiedniego zgłoszenia tytułu do ubezpieczeń w ZUS.

W efekcie w 2019 r. z preferencyjnego ZUS mogli skorzystać jedynie ci przedsiębiorcy, których przychód w 2018 r. nie przekroczył 63 tys. zł. Jeżeli działalność była prowadzona jedynie przez część roku, wartość przychodu ulegała proporcjonalnemu obniżeniu. W jaki sposób?

Otóż limit przychodu był wówczas ustalany poprzez podzielnie trzydziestokrotności minimalnego wynagrodzenia przez liczbę dni kalendarzowych poprzedniego roku i pomnożenie otrzymanej wartości przez liczbę dni kalendarzowych prowadzenia w tym poprzednim roku działalności gospodarczej. Jednocześnie nowy mały ZUS dostępny jest jedynie dla tych przedsiębiorców, którzy w poprzednim roku prowadzili działalność gospodarczą przez co najmniej 60 dni.

Do małego ZUS nie byli nadto uprawnieni podatnicy, którzy:

• prowadzili w poprzednim roku działalność gospodarczą (czyli podlegali ubezpieczeniu w ZUS z tytułu prowadzenia firmy) krócej niż 60 dni
• rozliczali podatek w formie karty podatkowej i korzystali ze zwolnienia podmiotowego z podatku VAT (w przypadku tych podatników bowiem podstawę naliczenia składek ustala się na podstawie sprzedaży zadeklarowanej do podatku VAT
• podlegali ubezpieczeniom społecznym lub tylko zdrowotnemu także z tytułu innej działalności (np. jako wspólnik spółki jawnej)
• spełniali warunki do opłacania preferencyjnych składek ZUS (czyli tzw. ulgi na start czy składek od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% wynagrodzenia minimalnego, co jest dla nich korzystniejsze)
• wykonywali dla byłego bądź obecnego pracodawcy te same czynności, co wynikające z łączącego ich stosunku pracy w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym.

Nadto prawo do małego ZUS przysługuje przedsiębiorcy tylko przez 36 miesięcy w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia firmy. Przedsiębiorca może zatem opłacać składki ZUS w niższej wysokości od swojego przychodu przez okres 3 lat, po czym na dwa lata traci prawo do korzystania z tego przywileju. W rezultacie przez ostatnie dwa lata musi płacić tzw. duży ZUS.

Planowane zmiany na rok 2020

Co ma się zmienić od przyszłego roku? Przede wszystkim limit przychodu oraz zasady obliczania podstawy naliczania składek. I tak zgodnie z przyjętym przez sejm projektem nowelizacji, prawo do skorzystania z preferencji będą mieć przedsiębiorcy, których przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył kwoty 120.000 zł.

Podstawa wymiaru składek ma natomiast być ustalana na dany rok kalendarzowy poprzez pomnożenie przeciętnego miesięcznego dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym przez współczynnik 0,5. Tak otrzymany wynik należy zaokrąglić do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza, lub w dół, jeśli jest niższa.

Przeciętny miesięczny dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym ma być obliczany według następującego wzoru:
(roczny dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym) / (liczba dni kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym) x 30.

Wynik należy zaokrąglić do pełnych groszy zgodnie z zasadami podanymi wyżej.

W przypadku, gdy przedsiębiorca dokonywał zaliczenia płaconych przez siebie składek na ubezpieczenie społeczne (i osoby współpracujące) do kosztów podatkowych a nie jako odliczenie od dochodu, roczny dochód z działalności powinien powiększyć o wartość składek zaliczonych do kosztów podatkowych.

Zryczałtowane formy płacenia podatku dochodowego

Nie każdy drobny przedsiębiorca musi płacić podatek od dochodu. Możliwe są tutaj zryczałtowane formy opodatkowania tj. karta podatkowa bądź ryczałt ewidencjonowany . Jak ci ustalą dochód na potrzeby nowego małego ZUS?

W przypadku kartowiczów nowy mały ZUS, podobnie jak i obecnie, w przyszłym roku ma być dostępny jedynie dla tych, którzy nie korzystają ze zwolnienia z podatku VAT. Ci bowiem przychód z pozarolniczej działalności będą ustalać jako wartość sprzedaży na potrzeby VAT – bez kwoty tego podatku.
Ryczałtowcy przyjmą natomiast uzyskany w ciągu roku przychód (ujęty w ewidencji przychodów).

W przypadku obydwu wymienionych wyżej form opodatkowania dochodem ma być natomiast wartość przychodu pomnożona przez współczynnik 0,5 (zaokrąglony do pełnych groszy). Nie ma tutaj znaczenia profil działalności gospodarczej (handel, usługi, produkcja).

Tak jak obecnie, ustalona podstawa wymiaru składek nie będzie mogła przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego na dany rok kalendarzowy i nie będzie mogła być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku.

Zachowany ma zostać również warunek opłacania małych ZUSów przez maksymalnie 36 miesięcy w ciągu kolejnych 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności. Dopiero po upływie tego okresu z ulgi będzie można skorzystać ponownie.

Należy jednakże wyraźnie podkreślić, że na chwilę obecną projekt jest w trakcie prac legislacyjnych i nie wiadomo w jakim kształcie ostatecznie przepisy te wejdą w życie.