Rolnik ryczałtowy też może dostać sankcję w podatku VAT?

Przeczytaj także: Mimo że nie jesteś przedsiębiorcą, musisz mieć rachunek VAT

Chodzi oczywiście o nic innego, jak podzieloną płatność, czyli mechanizm polegający na tym, że przelew za zakupione towary bądź usługi musi być rozbity na dwie części:

1. podatek VAT – który winien trafić na rachunek VAT sprzedawcy;
2. wartość netto – która winna trafić na rachunek bankowy albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób.

Obowiązujące od listopada 2019 r. przepisy wskazują bowiem, że w przypadku czynności wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, gdy wartość brutto faktury przekracza kwotę 15.000 zł, muszą obowiązkowo być regulowane w mechanizmie podzielonej płatności. Wartość netto takiej faktury winna zatem zostać zapłacona na rachunek rozliczeniowy sprzedawcy, a podatek VAT na jego rachunek VAT prowadzony do takiego rachunku rozliczeniowego. Czynności tej dokonuje się w specjalnie przeznaczonym do tego komunikacie przelewu udostępnianym przez bank bądź SKOK. Niemniej komunikat przelewu jest dostępny (podobnie zresztą jak rachunek VAT) przy kontach firmowych i uwaga – kontach rolniczych. Opcji takiej nie znajdziemy natomiast przy rachunkach prywatnych.

No dobrze, ale dlaczego powyższe powinno interesować rolnika ryczałtowego? Przecież on nie rozlicza VAT, a jego obowiązki zostały tutaj ograniczone do minimum (czyli w zasadzie do gromadzenia faktur sprzedażowych, na których jest zawarty zryczałtowany zwrot podatku VAT). Wszystko przez bardzo szeroki zakres przepisów regulujących split payment.

Jeżeli zatem jesteś podatnikiem na potrzeby VAT i nabywasz towary bądź usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, zaś faktura dokumentująca taki zakup przekracza 15.000 zł – powinieneś dokonać jej zapłaty w ramach podzielonej płatności.

Jaka w związku z tym jest definicja podatnika? – bo to od tego zależy, czy przepisami w zakresie podzielonej płatności trzeba się przejmować. Odpowiedź znajduje się w art. 15 ustawy o VAT, zgodnie z którym podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne (plus niektóre inne podmioty), wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza na potrzeby VAT natomiast obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W związku z powyższym każdy rolnik prowadzi działalność gospodarczą na potrzeby VAT, a co za tym idzie – jest podatnikiem VAT i podlega pod reżim ustawy o VAT. Rolnicy mogą jednakże korzystać ze statusu rolnika ryczałtowego (z pewnymi wyjątkami), dzięki któremu dostawa ich produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej oraz świadczenie usług rolniczych korzysta ze zwolnienia od tego podatku. Nie zmienia to jednak faktu, że nadal pozostają oni podatnikami VAT, tyle tylko że zwolnionymi z tego podatku.

Dla obowiązkowego stosowania mechanizmu podzielonej płatności nie ma jednak znaczenia status podatnika. Ustawodawca wrzucił tutaj wszystkich do jednego worka. Jeżeli tylko jest się podatnikiem VAT (nawet zwolnionym) przy wybranych zakupach podzielona płatność ma być obowiązkowo stosowana.

Podsumowując: jesteś rolnikiem ryczałtowym i na potrzeby prowadzonego gospodarstwa rolnego dokonałeś zakupu towarów czy usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, gdzie faktura opiewa na ponad 15 tys. zł – zapłaty powinieneś dokonać w ramach podzielonej płatności, aby pozostać w zgodzie z przepisami. Przypomnijmy, że w załączniku nr 15 do ustawy o VAT znalazły się m.in. stal, złom, część elektroniki, akumulatory, części do samochodów, części do silników czy usługi budowlane. Za błędy w prawidłowym rozliczaniu takich faktur ustawodawca przewidział dotkliwe sankcje.