Wyłączenia z kosztów podatkowych: ważny charakter czynności a nie PKWiU

Przeczytaj także: Ograniczenie kosztów: nie jest ważna nazwa usługi a faktyczne czynności

Przepis art. 15e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowi, że podatnicy nie mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kosztów: usług doradczych, badania rynku, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze, poniesionych bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotów powiązanych lub podmiotów mających miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową (Dz.U. 1992 nr 21, poz. 86, ze zm.). Organ podatkowy, wydając interpretację indywidualną, zawiera w niej ocenę zajętego przez wnioskodawcę stanowiska co do stanu faktycznego przedstawionego w tym wniosku. Jeśli ocena jest negatywna, organ wskazuje stanowisko prawidłowe wraz z uzasadnieniem prawnym (art. 14c § 1 i 2 Ordynacji podatkowej, Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926, ze zm.).

Optymalizacja kosztów i zwiększenie efektywności firmy

W 2017 r. w ramach międzynarodowej grupy kapitałowej stworzono centrum usług wspólnych (dalej: CBS), którego zadaniem było świadczenie usług wsparcia dla 13 europejskich podmiotów grupy, w tym dla działającej na terenie Polski spółki z o.o. W obrębie CBS spółka korzysta z usług sekretariatu generalnego w takich obszarach jak: kształtowanie wizerunku firmy na zewnątrz, utrzymywanie kontaktów z sieciami medialnymi, opracowywanie komunikatów prasowych, zapewnienie prawidłowego obiegu korespondencji w firmie, a także zapewnienie obsługi prawnej czy tworzenie i wdrażanie polityk wewnętrznych. Spółka wystąpiła do organu podatkowego o potwierdzenie, że usługi te nie będą podlegały wskazanemu w art. 15e ustawy o CIT limitowaniu. Opisując szeroko rodzaj i charakter nabywanych usług sekretariatu, jednocześnie przyznała, że celem centralizacji usług wsparcia była optymalizacja kosztów i zwiększenie jakości i efektywności funkcjonowania przedsiębiorstwa.

Organ zażądał PKWiU

Organ wezwał spółkę do uzupełnienia wniosku poprzez przypisanie nabywanym od CBS usługom symboli Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (dalej: PKWiU). Spółka wskazała na trzy symbole: 69.10 PKWiU – Usługi prawne, 63.99 PKWiU – Pozostała działalność usługowa w zakresie informacji, gdzie indziej niesklasyfikowana, oraz 70.21.10 PKWiU – Usługi w zakresie stosunków międzyludzkich (ang. public relations) i komunikacji. Jednocześnie zaznaczyła, że symbole PKWiU obejmują szeroki zakres usług, stąd nie mogą być one wymiernikiem faktycznie nabywanych usług i winny być traktowane jedynie pomocniczo. Organ powinien oprzeć swą ocenę na rzeczywistym charakterze nabywanych przez spółkę usług. Spółka jako przykład podała zaszeregowanie niektórych usług sekretariatu do usług PR, które PKWiU klasyfikuje jako mieszczące się w zakresie doradztwa związanego z zarządzaniem, a spółka w rzeczywistości żadnych usług doradczych nie nabywa – jedynie wspomagające i operacyjne.

Jak podniosła spółka we wniosku o wydanie interpretacji: „Posługiwanie się wyłącznie klasyfikacją PKWiU bez uwzględnienia informacji, jakie usługi są faktycznie świadczone, mogłoby prowadzić do uznania, że Spółka nabywa świadczenia o charakterze doradczym bądź zarządczym, co nie odzwierciedla faktycznego charakteru usług świadczonych przez CBS” (interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 6 lutego 2019 r., sygn. 0111-KDIB1-1.4010.579.2018.1.SG).

Kategoryzacja PKWiU przesądziła

Dyrektor KIS zgodził się ze stanowiskiem spółki, że pierwsze z dwóch usług zakwalifikowanych przez spółkę jako „Usługi prawne”, a także „Pozostała działalność usługowa w zakresie informacji, gdzie indziej niesklasyfikowana” nie będą objęte wyłączeniem art. 15e ustawy o CIT, gdyż mają różny cel i zakres od usług wskazanych w tym przepisie. Natomiast przepis ten znajdzie zastosowanie do usług sekretariatu, którym przypisano symbol 70.21.10 PKWiU. Zdaniem organu w dziale 70 PKWiU zostały sklasyfikowane usługi doradztwa, a „Wg definicji Słownika Języka Polskiego PWN (https://sjp.pwn.pl) doradztwo to: „udzielanie fachowych porad”, trudno przyjąć, iż w realiach współpracy gospodarczej świadczenie odpłatnych usług wsparcia przez inny podmiot, nie wiąże się faktycznie z udzielaniem fachowych porad z jego strony opartych na ewentualnej wiedzy, doświadczeniu i kompetencjach biznesowych” (sygn. 0111-KDIB1-1.4010.579.2018.1.SG).

Uzasadniając swą decyzję, organ zaprzeczył sam sobie

W wydanej interpretacji Dyrektor KIS poinformował jednocześnie, że wydał ją na podstawie klasyfikacji przedstawionej przez spółkę, podkreślając, że interpretacja nie rozstrzyga, czy wnioskodawczyni prawidłowo przypisała klasyfikację do przedstawionych we wniosku usług. Dokonując wykładni językowej art. 15e, wskazał, że: „Na gruncie prawa podatkowego zasadą jest, że o rodzaju czynności decyduje nie nazwa nadana przez strony, lecz rzeczywisty charakter czynności. W rezultacie o zakwalifikowaniu do konkretnego rodzaju usług decyduje treść czynności” (sygn. 0111-KDIB1-1.4010.579.2018.1.SG). Tym samym organ zaprzeczył prawidłowości wydanej przez siebie interpretacji, odkodowując rodzaj usługi na podstawie jej nazwy wskazanej za pośrednictwem PKWiU przez spółkę na jego żądanie, zamiast w oparciu o rzeczywisty jej charakter, a opisany przez spółkę we wniosku o wydanie interpretacji.

Zasadnie wskazał i sam się nie zastosował

WSA w Gliwicach przychylił się do skargi wniesionej przez spółkę na interpretację organu. Jak orzekł, postępowanie interpretacyjne powinno być prowadzone w granicach wyznaczonych przez art. 14b § 3 i art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, czyli w granicach stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę. Natomiast w niniejszej sprawie organ wydał interpretację jedynie w oparciu o klasyfikację PKWiU, a symbol PKWiU nie może zostać uznany za element stanu faktycznego. Dlatego też wydał ją na podstawie ustaleń wykraczających poza stan faktyczny przedstawiony we wniosku spółki.

„...organ interpretacyjny wprawdzie zasadnie wskazał, że na gruncie prawa podatkowego zasadą jest, że o rodzaju czynności decyduje nie nazwa nadana przez strony, lecz rzeczywisty charakter czynności, w rezultacie czego o zakwalifikowaniu do konkretnego rodzaju usług decyduje treść czynności. Jednakże nie zastosował się do tego wymogu i nie przeanalizował treści czynności opisanych przez stronę szczegółowo we wniosku o wydanie zaskarżonej interpretacji. Skupił się na podanych przez stronę symbolach PKWiU (...) Takie postępowanie organu doprowadziło do naruszenia art. 14c § 2 O.p. bowiem zajęte stanowisko odnosiło się do hipotetycznych usług objętych określonymi symbolami PKWiU, a nie do usług, których zakres opisano w stanie faktycznym” (wyrok WSA w Gliwicach z 6 sierpnia 2019 r., sygn. akt I SA/Gl 314/19).

Błędy urzędników zagrażają bezpieczeństwu firmy

Prowadzenie przedsiębiorstwa wiąże się z codziennym ryzykiem, jakie obarcza działalność gospodarczą. Okazuje się, że jednym z najpoważniejszych dla niego zagrożeń mogą być organy administracji skarbowej, narażając swoją nieznajomością prawa podatkowego na nieuprawnione uszczuplenie majątku firmy. Oczywiście przedsiębiorcy, jak w powyższym przykładzie, mogą dochodzić ochrony swych praw przed sądem, ale nie to powinno zaprzątać ich głowy, a zapewnienie rentowności i rozwoju prowadzonego biznesu. W procesach tych przedsiębiorcy mogą rzecz jasna korzystać z usług kancelarii prawnych, radców i doradców podatkowych, i innych specjalistów, ale nie zmienia to faktu, że w obliczu takich działań organów prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce obarczone jest poczuciem sporej niepewności – zarówno prawnej, jak i majątkowej, bo błędne decyzje urzędników mogą zagrozić bezpieczeństwu finansowemu firmy.