Liczymy zaliczkę na podatek dochodowy po zmianach

Przeczytaj także: Niższa stawka PIT od 1 października

Płatnik liczy wg dwóch stawek?

Nowelizacja ustawy o PIT wskazuje, że pracownicze koszty uzyskania przychodu rosną z obecnych 111,25 zł do 250 zł miesięcznie, a z obecnych 139,06 zł do 300 zł miesięcznie. Odpowiedniemu powiększeniu ulegają też roczne limity takich kosztów.

Stawka PIT przewidziana w pierwszym przedziale skali podatkowej ulega natomiast obniżeniu z 18% do 17%. To pociąga za sobą spadek kwoty zmniejszającej podatek (z 556,02 zł do 525,12 zł w skali roku, 43,76 zł miesięcznie). Oczywiście wzorem lat ubiegłych ostateczna kwota zmniejszająca podatek będzie ruchoma – uzależniona od faktycznie uzyskanych w danym roku dochodów.
Szerzej zmiany opisaliśmy w artykule: Niższa stawka PIT od 1 października.

Zmiany te płatnicy muszą stosować poczynając od wypłat wynagrodzeń w miesiącu październiku. Jeżeli zatem przykładowo zakład pracy wypłaca wynagrodzenia na koniec miesiąca – zmiany w zasadach obliczania zaliczek na podatek dochodowy zastosuje dopiero do wynagrodzeń październikowych (wypłaconych w tym właśnie miesiącu), jeżeli natomiast wynagrodzenia wypłaca na początku miesiąca następnego – zmiany zastosuje już do pensji za wrzesień wypłacanych w październiku.

Nie jest to jednak szablon sztywny. Na wniosek podatnika bowiem płatnik może zamiast stawki 17% stosować do wynagrodzeń wypłaconych w IV kwartale 2019 r. stawkę 17,75%. Należy też pamiętać, że w ostatecznym rozrachunku to właśnie ta stawka będzie właściwa do wyliczenia podatku za 2019 r. 17% PIT w zasadzie podatnicy zaczną w pełni płacić dopiero od dochodów uzyskanych w roku 2020.

Przykład
Pracownik za wrzesień 2019 r. uzyskał wynagrodzenie w kwocie 4.000 zł. Jego wypłata nastąpi 10 października 2019 r. Pracodawca przy obliczaniu zaliczki na podatek uwzględni pracownikowi:

• podstawowe koszty uzyskania przychodów,
• 17% stawkę podatku,
• kwotę zmniejszającą podatek.

Pracownik nie wystąpił z wnioskiem o zastosowanie mu 17,75% stawki podatku.
Obciążenia podatkowo-składowe będą tutaj wyglądać następująco:

• wynagrodzenie za pracę (tutaj także podstawa naliczenia składek na ubezpieczenie społeczne: 4.000 zł
• składki na ubezpieczenie społeczne (4.000 zł x 9,76 % + 4.000 zł x 1,50% + 4.000 zł x 2,45%): 548,40 zł
• podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (4.000 zł – 548,40 zł) = 3.451,60 zł
• składka na ubezpieczenie zdrowotne do pobrania (3.451,60 zł x 9%): 310,64 zł
• składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku (3.451,60 zł x 7,75%): 267,50 zł
• koszty uzyskania przychodu: 250 zł
• podstawa obliczenia zaliczki na podatek w zaokrągleniu do pełnych złotych (4.000 zł – 548,40 zł – 250 zł): 3202 zł
• zaliczka na podatek (3.202 zł x 17% - 43,76 zł): 500,58 zł
• zaliczka na podatek do pobrania w zaokrągleniu do pełnych złotych (500,58 zł – 267,50 zł): 233 zł
• do wypłaty (4.000 zł – 548,40 zł – 310,64 zł – 233 zł): 2.907,96 zł

Gdyby pracownik złożył oświadczenie o stosowaniu stawki 17,75%, zmianie uległyby trzy ostatnie pozycje:

• zaliczka na podatek wynosiłaby 524,60 zł (3.202 zł x 17,75% - 43,76 zł)
• zaliczka na podatek do pobrania wynosiłaby 247 zł (524,60 zł – 267,50 zł)>
• kwota do wypłaty wnosiłaby 2.883,96 zł (4.000 zł – 548,40 zł – 310,64 zł – 247 zł).

Obowiązkowa stawka 17,75%

Art. 6 ust. 3 ustawy nowelizującej wskazuje, że od dnia 1 października 2019 r. przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy od dochodów uzyskanych w 2019 r. w sposób określony dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą kwota zmniejszająca podatek wynosi 548 zł 30 gr, zaś właściwe dla nich stawki skali podatkowej to: 17,75% oraz 32% (w przypadku dochodów przekraczających limit 85.528 zł).

Tutaj zatem już wyboru nie ma – przedsiębiorcy obligatoryjnie muszą stosować stawkę 17,75%.

Przykład
Do końca sierpnia 2019 r. Pan Piotr prowadzący działalność gospodarczą na własne nazwisko uzyskał przychody w wysokości 40.000 zł oraz poniósł koszty uzyskania przychodu w wysokości 15.000 zł. Dochody z firmy są opodatkowane skalą podatkową. W związku z powyższym wyliczenie podatku wyglądało następująco (w celu uproszczenia pominięto odliczenia):

• przychód: 40.000 zł
• koszty uzyskania przychodu: 15.000 zł
• dochód (40.000 zł – 15.000 zł): 25.000 zł
• należna zaliczka na podatek w zaokrągleniu do pełnych złotych (25.000 zł x 18% - 556,02 zł): 3 944 zł.

We wrześniu 2019 r. Pan Piotr uzyskał przychód w wysokości 25.000 zł oraz poniósł koszty uzyskania przychodu w wysokości 5.000 zł. Wyliczenie zaliczki na podatek dochodowy za miesiąc wrzesień będzie następujące:

• przychód (40.000 zł + 25.000 zł): 65.000 zł
• koszty uzyskania przychodu (15.000 zł + 5.000 zł): 20.000 zł
• dochód do opodatkowani (65.000 zł – 20.000 zł): 45.000 zł
• zaliczka na podatek w zaokrągleniu do pełnych złotych (45.000 zł x 17,75% - 548,30 zł): 7.439 zł
• zaliczka podlegająca wpłacie do urzędu skarbowego (7.439 zł – 3.944 zł): 3.495 zł

Niejasne przepisy

Niestety przepisy przejściowe wprowadzające opisywane zmiany wydają się być pisane na przysłowiowym kolanie. Dlaczego? Przytoczony wyżej art. 6 ust. 3 nowelizacji nie odnosi się bowiem wprost do osób uzyskujących przychody z działalności gospodarczej, a do osób ustalających zaliczki na podatek w sposób przewidziany dla osób prowadzących pozarolniczą działalnością gospodarczą. Zasady te znajdują zastosowanie zatem dla wszystkich osób, które tak jak przedsiębiorcy – rozliczają samodzielnie zaliczki na podatek na takich samych lub podobnych regułach. Trudno tutaj niestety jednoznacznie określić, o jaką konkretnie grupę podatników chodzi, a analogii przy liczeniu zaliczki można dopatrzeć się w zasadzie wszędzie. Niewątpliwie będą to podmioty wymienione w art. 43 ustawy o PIT, tj. rozliczający przychody z działalności gospodarczej oraz z prywatnego najmu lub dzierżawy.

Na podobnych do przedsiębiorców zasadach zaliczki są obliczane również przez osoby osiągające dochody bez pośrednictwa płatników ze stosunku pracy z zagranicy, z zagranicznych rent i emerytur, tytułów określonych w art. 13 pkt 2, 4, 6-9 (np. zagraniczne umowy zlecenie/o dzieło). Samodzielnie zaliczki wpłacają też prowadzący działy specjalnej produkcji rolnej rozliczający się na podstawie ksiąg rachunkowych czy prowadzący tzw. działalność nierejestrową.

Nadto ustawa o PIT przewiduje też niekiedy samoopodatkowanie dla zatrudnionych w Polsce przez polskich podatników (umowy o pomocy przy zbiorach, umowy zlecenie/o dzieło zawarte z osobami prywatnymi).

Ustawodawca nie pokusił się o wyjaśnienie, które z wyżej wymienionych grup podatników jakie zasady opodatkowania winny stosować. Przyjmując regułę bezpieczeństwa sugerowane jest, aby wszyscy tacy podatnicy obliczali podatek wg wyższej stawki (czyli 17,75% zamiast 17%). W każdym z wymienionych przypadków można bowiem dopatrzeć się podobieństwa w regułach ustalania zaliczki na podatek do tych, które stosują prowadzący działalność gospodarczą.