Płatności za pośrednictwem rachunku bankowego a koszty podatkowe

Przeczytaj także: Koszty firmy: czy zobowiązania można regulować z cudzego konta bankowego?

W przypadku niezastosowania się do tego przepisu podatnicy powinni wyłączyć z kosztów uzyskania przychodu takie wydatki. Na zakończenie Szef KAS poinformował, że według jego informacji nie wszyscy podatnicy stosują te przepisy. Taka wypowiedź może być potraktowana jako publiczna zapowiedź szerszych kontroli w tym zakresie, dlatego już teraz warto przygotować swoją firmę.

O co chodzi?

Zgodnie z art. 15d ust. 1 ustawy o CIT (odpowiednio art. 22p ustawy o PIT) podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz.U. 2018, poz. 646) została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego. Zgodnie z tym przepisem przedsiębiorcy, uiszczając płatność na rzecz innego przedsiębiorcy, dotyczącą transakcji powyżej 15 000 zł, powinni korzystać z pośrednictwa rachunku bankowego.

W myśl ust. 2 ww. artykułu, w przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego, podatnicy zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów – zwiększają przychody w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

Pojęcie transakcji

Pojęciem budzącym najwięcej kontrowersji w tym przepisie jest definicja jednorazowej wartości transakcji. Pojęcie „transakcja” nie zostało zdefiniowane w przepisach prawa podatkowego. Dlatego organy w wydawanych interpretacjach najczęściej odwołują się do definicji słownikowych. Według Internetowego Słownika Języka Polskiego „transakcja” to operacja handlowa dotycząca kupna lub sprzedaży towarów lub usług, umowa handlowa na kupno lub sprzedaż towarów lub usług albo też zawarcie takiej umowy.

Zatem wykładnia pojęcia „wartość transakcji” jest prosta w przypadku jednorazowych umów sprzedaży czy świadczenia usług. W przypadku stałej współpracy polegającej na realizacji kilku dostaw bądź ciągłego świadczenia usług, analizy wymaga charakter relacji między stronami, umowa oraz cel ich działalności.

Przykładowo w interpretacji nr 111-KDIB2-3.4010.260.2018.2.APA z 8 listopada 2018 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że w przypadku dostawy leków na podstawie umów ramowych przez jednorazową wartość transakcji należy rozumieć wartość poszczególnych zamówień od danego dostawcy udokumentowanych wystawionymi przez tego dostawcę odrębnymi fakturami VAT.

Z kolei w interpretacji z 5 kwietnia 2018 r., nr DPP13.8221.194.2017.MZO, Dyrektor KIS stwierdził, że w przypadku usługi ciągłej, jaka będzie świadczona na jego rzecz, na podstawie zawartej umowy najmu na czas nieokreślony, jednorazową transakcję należy utożsamiać z wartością całej umowy, a nie wartością za pojedynczy okres rozliczeniowy.

Kompensata

Warto dodać, że zgodnie z przyjętym już stanowiskiem fiskusa, wyrażonym między innymi w interpretacji z dnia 20 grudnia 2016, nr 3063-ILPB2.4510.156.2016.1.PS, wyżej wymienione ograniczenie nie znajduje zastosowania do rozliczeń dokonywanych drogą potrącenia (kompensaty). Potrącenia (kompensaty) nie należy postrzegać jako formy płatności za daną transakcję. W takich przypadkach organy twierdzą, że słowo „płatność” oznacza obowiązek regulowania zobowiązań pieniężnych w określonym terminie, a skutkiem potrącenia jest to, że strony transakcji fizycznie nie dokonują płatności z uwagi na wzajemność ich świadczeń (brak transferu środków).

Zapłata kartą płatniczą

Również w odniesieniu do regulacji zobowiązań przy użyciu kart płatniczych trudno uznać, iż ta forma płatności nie spełnia przesłanki zapłaty bez pośrednictwa rachunku płatniczego. Do takich samych wniosków doszedł Dyrektor KIS w interpretacji z 12 września 2018 r. (sygn. 0111-KDIB2-3.4010.219.2018.1.APA). Stwierdził w niej, że okoliczności związane z procesem legislacyjnym i wyjaśnienia MF potwierdzają, iż zapłata przy użyciu karty płatniczej nie będzie stanowiła podstawy do stosowania art. 15d ustawy o CIT.

Podsumowanie

Z pozoru prosty przepis art. 15d ustawy o CIT i odpowiednio art. 22p ustawy o PIT może spowodować powstanie wielu problemów po stronie przedsiębiorców. Biorąc pod uwagę rosnące zainteresowanie organów podatkowych tą materią oraz stosunkowo łatwą i szybką możliwość ustalenia przez urzędy nieprawidłowości w tym zakresie, przedsiębiorcy powinni wykazać się szczególną należytą starannością. W tym zakresie należy przygotować odpowiedni proces płatności uwzględniający te uregulowania.

Dodatkowo na etapie autoryzacji umowy warto zadbać o odpowiednie zapisy, które ograniczą ryzyko. Należy zaznaczyć, że płatności gotówkowe w dalszym ciągu są dozwolone, ale przedsiębiorcy powinni poświęcić im więcej uwagi, aby nie narazić się na niepotrzebne ryzyko. Dlatego już teraz warto skonsultować się z doradcą podatkowym i zweryfikować swój proces płatności i autoryzacji umów.