Najważniejsze zmiany w podatku VAT na przestrzeni 2019 r.

Przeczytaj także: Ważniejsze zmiany w podatku VAT od września 2019 r.

Kasy fiskalne

Z ogólnych zmian w VAT warto wyodrębnić te w zakresie kas fiskalnych. Rok 2019 i lata następne to bowiem rewolucja w ich stosowaniu.

1 maja 2019 r.
Pierwsza zmiana w zakresie kas fiskalnych weszła w życie z dniem 1 maja 2019 r. i wprowadziła kasy on-line. Kasy te muszą umożliwiać połączenie i przesyłanie danych między kasą rejestrującą a Centralnym Repozytorium Kas.
Ustawodawca wprawdzie nadal pozwala korzystać z urządzeń starego typu, niemniej stopniowo będą one wyłączane z użytku. Część podmiotów nadto od 2020 r. zostanie zmuszona do przejścia na kasy on-line (ramka poniżej). Warto też wiedzieć, że od maja 2019 r. ulga na zakup kas fiskalnych obejmuje już tylko urządzenia on-line.


Podatnicy uzyskali nadto możliwość ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących używanych na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub umów o podobnym charakterze. Możliwość ta dotyczy jednak wyłącznie kas on-line.

1 sierpnia 2019 r.
Od 1 sierpnia 2019 roku obowiązujące oznaczenia na kasie fiskalnej to:

• litera A – stawka podstawowa podatku w wysokości 22% albo 23%,
• litera B – stawka obniżona podatku w wysokości 7% albo 8%,
• litera C – stawka obniżona podatku w wysokości 5%,
• litera D – stawka obniżona podatku w wysokości 0%,
• litera E – zwolnienie od podatku,
• literom F i G – są przypisane pozostałe stawki podatku, w tym wartość 0% (zero techniczne) w przypadku sprzedaży opodatkowanej, o której mowa w art. 119 ust. 1 lub art. 120 ust. 4 ustawy (sprzedaż VAT marża).

Wcześniej pod literą A musiała być stawka podstawowa. Przypisanie liter do poszczególnych stawek w pozostałym zakresie zależało od podatnika.

Kasy fiskalne: 1 stycznia 2020 r.
Z początkiem przyszłego roku na paragonie fiskalnym będzie trzeba obowiązkowo podawać NIP nabywcy - podatnika VAT, jeżeli będzie miała do niego zostać wystawiona faktura. Szczegóły w dalszej części artykułu

Zmiany VAT: 1 września 2019 r.

Nowa definicja pierwszego zasiedlenia
Ustawodawca dostosował definicję pierwszego zasiedlenia do wyroku TSUE z 16 listopada 2017 r. w sprawie C-308/16. Odstąpiono od warunku, zgodnie z którym pierwsze zasiedlenie budynków, budowli lub ich części następuje w wykonaniu czynności podlegającej opodatkowaniu VAT.

Zmiany w zwolnieniu podmiotowym z VAT
W art. 113 ust. 13 ustawy o VAT znajdują się wyłączenia ze zwolnienia podmiotowego z tego podatku. Z początkiem września 2019 r. w wyłączeniach tych znalazły się kolejne czynności. I tak do czynności pozbawiających prawa do zwolnienia z VAT dołączyła dostawa następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:

• preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),
• komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),
• urządzeń elektrycznych i nieelektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego (PKWiU 27),
• maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28).

Prawo do zwolnienia nie przysługuje również w przypadku dostaw hurtowych i detalicznych części do:

• pojazdów samochodowych (PKWiU 45.3),
• motocykli (PKWiU 45.4).

Nie będą do niego uprawnieni także podatnicy świadczący usługi ściągania długów, w tym factoringu.

Zmiany w przyspieszony zwrocie VAT
Aby uzyskać zwrot VAT w ciągu 25 dni na rachunek bankowy lub rachunek w SKOK, podatnik będzie musiał złożyć w urzędzie skarbowym potwierdzenia zapłat za faktury za pośrednictwem rachunku bankowego nie później niż w dniu złożenia deklaracji VAT wykazującej ten zwrot. Do tej pory wyciągi bankowe też trzeba było przedkładać, niemniej ustawa nie wskazywała terminu wypełnienia tego obowiązku.

Korekta VAT przy powrocie do zwolnienia
Podatnik powracający do zwolnienia z VAT musi pamiętać o tzw. rocznej korekcie tego podatku od nabycia/wytworzenia towarów i usług, których wskutek takiego powrotu zmieniło się przeznaczenie – z wykorzystywania do czynności opodatkowanych na wykorzystywanie do czynności zwolnionych (środki trwałe o wartości początkowej przekraczającej 15.000 zł) . Do tej pory korekta była konieczna na początku każdego roku podatkowego, którego ona dotyczyła i trzeba ją było rozliczać w czasie przez cały okres korekty. Obecnie będzie ona mogła nastąpić jednorazowo.

Wykreślenie z rejestru podatników VAT czynnych i przywrócenie rejestracji
Ustawodawca skrócił o połowę terminy w których podatnicy mogą zostać wykreśleni z rejestru VAT w przypadku nieskładania deklaracji bądź składania formularzy zerowych.

Przywrócenie rejestracji nastąpi natomiast na wniosek zainteresowanego, gdy ten zostanie złożony w terminie 2 miesięcy od wykreślenia (i w tym czasie zostaną złożone zaległe deklaracje).

Sankcje VAT
Do ustawy o VAT trafiła nowa sankcja VAT 15% (zamiast dotychczasowych 20%), która będzie przysługiwać podatnikom, którzy dobrowolnie złożą korekty deklaracji i dopłacą (najpóźniej w dniu złożenia deklaracji) zaległy podatek – w terminie 14 dni od doręczenia im upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej.

Faktury VAT RR
Na fakturach VAT RR nie trzeba obecnie już podawać numeru dowodu osobistego dostawcy lub innego dokumentu stwierdzającego jego tożsamość, daty jego wydania oraz organu wydającego – jeżeli dostawcą jest rolnik ryczałtowy będący osobą fizyczną. Danych tych nie trzeba podawać też w oświadczeniu składanym przez rolnika ryczałtowego w przypadku umów kontraktacji lub umów o podobnym charakterze.

Ponadto faktury VAT RR mogą być wystawiane i przesyłane w formie elektronicznej (za zgodą dostawcy). Fakturę taką należy wówczas opatrzyć odpowiednio przez dostawcę i nabywcę, kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Przekazaniem dostawcy oryginału faktury VAT RR jest tutaj jej przesłanie w formie elektronicznej.

W formie elektronicznej (z podpisem elektronicznym) mogą też być sporządzane oświadczenia w przypadku umów kontraktacji lub innych umów o podobnym charakterze.

Nadto zniesiono 14-dniowy termin na dokonanie zapłaty za nabyte towary/usługi rolne na rachunek bankowy rolnika.

Biała lista podatników VAT
Z początkiem września 2019 r. został udostępniony przez Szefa KAS nowy wykaz podatników – tzw. biała lista podatników VAT. Dostęp do bazy znajduje się pod linkiem . Dzięki niej możliwe jest sprawdzenie podstawowych danych kontrahentów znajdujących się w ministerialnych bazach -w tym zgłoszonych fiskusowi rachunków bankowych. Szerzej na ten temat pisaliśmy w artykule Już jest biała lista podatników VAT.

Zmiany w VAT: 1 listopad 2019 r.

Wiążąca informacja stawkowa
Wiążąca informacja stawkowa będzie instrumentem zapewniającym podatnikom i organom większą pewność do co prawidłowości stosowanych stawek. Zastąpi ona obecne interpretacje wydawane przez GUS. Wydanie informacji będzie kosztować 40 zł, a fiskus na jej sporządzenie będzie miał 3 miesiące. Szerzej na ten temat pisaliśmy m.in. w artykule Zmiany w VAT: wiążące informacje stawkowe

Podzielona płatność i likwidacja odwrotnego obciążenia
Z początkiem listopada 2019 r. w wybranych przypadkach stosowanie mechanizmu podzielonej płatności będzie nie dobrowolne, a obowiązkowe. Będzie tak, gdy spełnione zostaną łącznie następujące warunki:

1. transakcje będą dokonywane pomiędzy podatnikami, których jednorazowa wartość, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, oraz
2. transakcje będą dotyczyć nabycia towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT. Załącznik ten będzie zawierał przede wszystkim towary i usługi objęte do tej pory mechanizmem odwrotnego obciążenia czy towary wrażliwe objęte odpowiedzialnością solidarną m a także część nowych towarów (np. paliwa, węgiel i produkty węglowe, niektóry sprzęt elektroniczny).

Jednocześnie uchylone zostaną przepisy, z których wynikał obowiązek stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia w obrocie krajowym (jako że towary i usługi z nim związane zostaną objęte podzieloną płatnością).

Adnotacja na fakturze
Od 01 listopada 2019 r. w przypadkach, w których obowiązkowo trzeba będzie stosować mechanizm podzielonej płatności, wystawiane faktury mają obowiązkowo zawierać adnotację „mechanizm podzielonej płatności”. Jednocześnie z faktur takich zniknie adnotacja „odwrotne obciążenie”

Nowe sankcje za naruszenie obowiązków w zakresie podzielonej płatności
Podatnicy naruszający obowiązek dokonywania płatności z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności (czyli nabywcy) oraz na podatnicy naruszający obowiązek umieszczania na fakturach adnotacji „mechanizm podzielonej płatności” (czyli dostawcy/usługodawcy) zostaną obciążeni nową sankcją VAT w postaci dodatkowego zobowiązania podatkowego (sankcja nie będzie jednak dotyczyć osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe). Sankcja wyniesie 30% kwoty podatku wykazanego na fakturze, której dotyczy taka płatność.

Podzielona płatność – zbiorcze przelewy
Z początkiem listopada 2019 r. w ramach mechanizmu podzielonej płatności będzie można opłacić jednym komunikatem przelewu dwie lub więcej faktur – wystawionych w tym samym miesiącu. Obecnie każdą fakturę za pomocą tego mechanizmu trzeba opłacać odrębnie.

Szerzej o powyższych zagadnieniach pisaliśmy m.in. w artykule: Obowiązkowa podzielona płatność od listopada 2019 i kary za nieprzestrzeganie.

1 styczeń 2020 r.

Wystawianie faktur do paragonów
Z początkiem 2020 r. podatnicy nie będą mogli wystawiać faktur do sprzedaży udokumentowanej paragonem bez NIP nabywcy. Za naruszanie tego obowiązku przewidziane zostaną sankcje zarówno po stronie sprzedawcy jak i nabywcy (w wysokości wykazanego/odliczonego podatku z takich faktur).
Szerzej na ten temat pisaliśmy m.in. w artykule http://www.podatki.egospodarka.pl/158152,Nowe-zasady-wystawiania-faktur-do-paragonow-fiskalnych-w-2020-r,1,68,1.html Nowe zasady wystawiania faktur do paragonów fiskalnych w 2020 r.>

Złe konto bankowe = brak kosztów podatkowych
Nie jest to wprawdzie zmiana w przepisach VAT, niemniej ściśle z nimi powiązana. Mianowicie w przyszłym roku nabywca, który dokona zapłaty za fakturę opiewającą na wartość przekraczającą 15.000 zł na inne konto kontrahenta, aniżeli znajdujące się na białej liście podatników VAT, nie rozpozna z tytułu takiego wydatku kosztów uzyskania przychodu. Będzie też odpowiadał solidarnie za podatek VAT niezapłacony przez sprzedawcę.

Szerzej na ten temat pisaliśmy m.in. w artykule: Biała lista podatników VAT już od września 2019, sankcje od 2020 r.

Inne ważne zmiany

Z początkiem listopada 2019 r. mają wchodzić w życie stopniowo także przepisy w zakresie zmiany stawek VAT czy wprowadzenia matrycy stawek VAT.

Matryca stawek VAT będzie uproszczeniem systemu stawek VAT w zakresie towarów poprzez przyjęcie jednej (takiej samej) stawki podatku dla całych (w miarę możliwości i przy zachowaniu racjonalności) działów CN. Mają zostać też rozwiane dotychczasowe wątpliwości interpretacyjne w tym zakresie.
Szerzej na ten temat pisaliśmy m.in. w artykule Matryca stawek VAT i Wiążąca Informacja Stawkowa

W kwietniu 2020 r. są też planowane zmiany w zakresie wysyłania plików JPK_VAT, w rezultacie czego zmniejszą się obowiązki w zakresie przekazywania deklaracji VAT (pliki JPK mają je zastąpić).

Inne planowane zmiany, to zlikwidowanie z początkiem listopada 2019 r. dolnego limitu dla odpowiedzialności solidarnej czy likwidacja kaucji gwarancyjnej.

W przyszłym roku mają zostać też znowelizowane przepisy w zakresie WDT, transakcji łańcuchowych, magazynów konsygnacyjnych czy zwrotu VAT podróżnym.

Opisane wyżej to nie ważniejsze zmiany, jakie zafundował nam ustawodawca ale nie jedyne.