Zmiany w Dyrektywie VAT dotkną rozliczeń unijnych

Przeczytaj także: Kolejne zmiany w VAT: magazyn call-off stock, WDT i transakcje łańcuchowe

Co do zasady zmiana Dyrektywy VAT zostanie wprowadzona, począwszy od planowanej daty (1 stycznia 2020 r.). Jaki będzie kształt polskich przepisów w tym zakresie, na razie nie wiadomo. Biorąc jednak pod uwagę praktykę polskiego fiskusa oraz zakres zmienianych regulacji, można przyjąć, że zakres polskich przepisów nie będzie się różnił w znacznym stopniu od przepisów unijnych. Dlatego podatnicy już teraz powinni przygotować się na wdrożenie zmian.

Zmiany w transakcjach łańcuchowych

Zmiany w zakresie transakcji trójstronnych mają być związane w głównej mierze z przypisaniem transportu wyłącznie do dostawy dokonanej do podmiotu pośredniczącego. W drodze odstępstwa transport ma zostać przypisany do dostawy dokonanej przez podmiot pośredniczący, gdy przekazał on swojemu dostawcy numer VAT nadany przez państwo członkowskie, z którego towary są wysyłane lub transportowane. W przypadku więc trzech podmiotów z różnych krajów unijnych przepisy wyjaśnią podatnikom, w jakim kraju powinni się zarejestrować na potrzeby VAT i rozliczyć podatek.

Wprowadzono także definicję podmiotu pośredniczącego, zgodnie z którą będzie to dostawca w łańcuchu inny niż pierwszy dostawca w łańcuchu, który wysyła lub transportuje towar samodzielnie albo za pośrednictwem osoby trzeciej działającej na jego rzecz.

Zasadniczo przepisy Dyrektywy dają państwom członkowskim dość dużą swobodę implementacyjną, jednak na chwilę obecną ich zastosowanie wydaje się nie być ułatwieniem w transakcjach, w których udział biorą więcej niż trzy podmioty. W dalszym ciągu konieczne będzie analizowanie warunków dostaw oraz orzecznictwa unijnych i krajowych sądów administracyjnych. Możemy więc mówić o ułatwieniu, ale nie dla wszystkich transakcji. To z kolei może rodzić kolejne wątpliwości.

Stawka 0% w przypadku WDT

Na podatników dokonujących wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów zostaną nałożone dodatkowe obowiązki ewidencyjne. W szczególności przepisy dyrektywy przewidują, że jeżeli podatnik dokonujący WDT nie dopełni obowiązku składania informacji podsumowującej (VAT-UE), utraci on prawo do skorzystania z preferencyjnego traktowania WDT. Ponadto urzędy będą mogły kwestionować stawkę 0% w przypadku błędów np. w numerze VAT nabywcy. Zatem niezmiernie istotna będzie prawidłowa weryfikacja kontrahenta unijnego.

Dodatkowo rozporządzenie UE zaostrza obowiązki dokumentacyjne w związku z preferencyjną stawką. Sprzedawca będzie obowiązany posiadać dwa niesprzeczne ze sobą dokumenty potwierdzające wysyłkę. Jedna grupa to dokumenty przewozowe np. CMR, druga to dokumenty nieodnoszące się do wysyłki jak np. polisa ubezpieczeniowa, dokumenty bankowe, inne dokumenty urzędowe. Ponadto w niektórych sytuacjach sprzedawca będzie też musiał do 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła dostawa, otrzymać od nabywcy oświadczenie, w którym ten potwierdzi, że towary zostały wywiezione.

Regulacje dotyczące WDT są dużo bardziej restrykcyjne niż obecnie obowiązujące. Liberalne podejście do dokumentacji potwierdzającej wywóz zostanie zastąpione ściśle określonymi regułami i zasadami. Ponadto podatnicy będą musieli odpowiednio ewidencjonować i raportować transakcje unijne. Nowe regulacje nie są jednak do końca zgodne z TSUE, który w wyroku z 28 marca 2019 r., Milan Vinš, C- 275/18 wskazał, że wystarczający jest sam faktyczny wywóz towarów, który może być co do zasady udowodniony w sposób dowolny, aby potwierdzić rzeczywisty wywóz.

Magazyn konsygnacyjny

Dotychczasowy brak zharmonizowania przepisów w zakresie składów konsygnacyjnych powoduje występowanie w różnych krajach odmiennych podejść do tego tematu. W konsekwencji każdorazowo należy ustalać, czy konieczna jest rejestracja za granicą, czy w danej jurysdykcji ma zastosowanie uproszczenie i ewentualnie na jakich warunkach. Zmiany wprowadzą ujednolicenie stosowanych rozwiązań – od 2020 r. w każdym kraju członkowskim będzie możliwość zastosowania uproszczenia dla tego typu transakcji, zbliżonego do mechanizmu obecnie funkcjonującego w Polsce. Innymi słowy, po spełnieniu określonych warunków będzie można rozpoznać dostawy dopiero w momencie pobrania towarów z magazynu konsygnacyjnego.

Co zrobić?

Choć brak w chwili obecnej regulacji krajowych, podatnicy powinni przygotować się do zmian, które mają zostać wprowadzone od 1 stycznia 2020 r. W pierwszej kolejności warto przejrzeć obecnie obowiązujące procesy, w szczególności w zakresie sposobu dokumentacji transakcji wewnątrzunijnych, sposobu ich ewidencjonowania oraz opodatkowania transakcji łańcuchowych. Pozwoli to ocenić czas niezbędny do wprowadzenia zmian oraz zbuduje świadomość istnienia tematu i konieczności podjęcia potencjalnych dalszych kroków do końca roku.