Co grozi przedsiębiorcy za niezłożenie sprawozdania finansowego w terminie?

Przeczytaj także: Data sporządzenia E-sprawozdania finansowego

Jakie przepisy przewidują kary dla spóźnionych przedsiębiorców?

Zgodnie z art. 69 ustawy o rachunkowości kierownik jednostki (spółki) ma obowiązek nie później niż do 15 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego, złożyć je we właściwym rejestrze sądowym. W praktyce należy tego dokonać nie później niż do 15 lipca, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego udostępnionego przez Ministra Sprawiedliwości. Na uwadze należy mieć fakt, że dzięki wyłącznie elektronicznej formie składania sprawozdań finansowych, organy kontroli mają możliwość bardzo dokładnego monitorowania, które z podmiotów nie dokonały tego w ustawowym terminie.

Przepisy przywołanej ustawy regulują również kwestie odpowiedzialności karnej kierowników jednostek (członków zarządu spółki) za niedopełnienie obowiązku sprawozdawczego w terminie. Zgodnie z art. 79 ustawy o rachunkowości, kto wbrew przepisom ustawy nie składa sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej we właściwym rejestrze sądowym podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

Przepisy prawa dają również sądom rejestrowym narzędzie, dzięki któremu mogą ukarać przedsiębiorców, którzy nie złożyli dokumentacji finansowej w terminie. Art. 24 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym normuje tzw. postępowanie przymuszające. Zgodnie z tą regulacją sąd rejestrowy może nałożyć na członka lub członków zarządu grzywnę przewidzianą przepisami postępowania cywilnego. W jednym postanowieniu sąd może wymierzyć grzywnę nie wyższą niż piętnaście tysięcy złotych, chyba że dwukrotne wymierzenie grzywny okazało się nieskuteczne. Ogólna suma grzywien w tej samej sprawie nie może jednak przewyższać miliona złotych. W sytuacji kiedy dłużnik wykona czynność lub w przypadku umorzenia postępowania niezapłacone do tego czasu grzywny ulegają umorzeniu. Jednak zanim sąd rejestrowy ukarze grzywną członka lub członków zarządu, powinien wezwać osoby obowiązane do złożeniu dokumentów finansowych, wyznaczając im dodatkowy 7-dniowy termin.

Jeszcze jedną możliwość zastosowania sankcji wobec przedsiębiorców za niezłożenie dokumentów finansowych w terminie, przewiduje przepis ustawy kodeks karny skarbowy. Na podstawie art. 80 b podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe kto wbrew obowiązkowi nie przekazuje w terminie właściwemu organowi podatkowemu sprawozdania finansowego lub sprawozdania z badania.

Nieskładanie sprawozdań finansowych, a społeczna szkodliwość czynu.

Dlaczego terminowe składania sprawozdań jest tak istotne? Sąd Najwyższy w jednym z wyroków podkreśla, że Przepisy ustawy o rachunkowości chronią m.in. interes uczestników obrotu gospodarczego w uzyskaniu na podstawie stosownych dokumentów, np. sprawozdań finansowych, danych co do sytuacji majątkowej i gospodarczej spółki, zgodnych z rzeczywistym stanem. Na podstawie informacji pochodzących ze sprawozdań finansowych dokonywana jest ocena wyników działalności podmiotów gospodarczych przez odbiorców zewnętrznych. Sąd najwyższy zwraca jednak uwagę, że ocena stopnia społecznej szkodliwości przestępstwa, w ramach przyjmowanej kwalifikacji prawnej, jest szczególnym zadaniem sędziów, tak by czyny błahe zostały odróżnione od poważnych, a każdy z nich został odpowiednio ukarany. (wyrok SN z dnia 6 listopada 2014 r., sygn. akt IV KK 200/14).

Sankcje dla przedsiębiorców w praktyce sądowej

Nie ma z góry określonej wysokości grzywny za uchybienie obowiązkom sprawozdawczym.

W praktyce karanie spóźnialskich przedsiębiorców wygląda różnie i jak zazwyczaj wszystko zależy od okoliczności konkretnej sprawy. W jednej ze spraw Sąd Okręgowy w Poznaniu zasądził wobec prezesa zarządu, który nie składał sprawozdań finansowych przez okres czterech lat, łączną karę grzywny w wysokości 3.000,00 zł. Prezesa Zarządu spółki, który nie dopełnił omawianej powinności przez okres pięciu lat, Sąd Okręgowy w Warszawie skazał na 800 zł grzywny za każdy rok, a więc łącznie ukarał go grzywną w wysokości 4.000,00 zł.

Również odpowiedzialność karna członka zarządu zależy od wielu czynników i okoliczności dotyczących niezłożenia sprawozdania finansowego na czas. Sąd może nie dopatrzyć się znamion przestępstwa, może też warunkowo umorzyć postępowanie karne w takiej sprawie na wskazany okres próby i zobowiązać oskarżonego do uiszczenia świadczenia pieniężnego na określony cel, może też uznać, że czy nie stanowi przestępstwa ze względu na jego znikomą społeczną szkodliwość.

Chociaż przytoczone sankcje, które miały miejsce w praktyce sądowej nie są najsurowszymi i skrajnie dotkliwymi, to zdecydowanie doradzam dotrzymywać terminu na złożenie sprawozdania finansowego. Nie powinno to sprawiać przedsiębiorcom kłopotów, choć jak wiemy w rzeczywistości bywa bardzo różnie.