Koszty windykacyjne obciążające dłużnika w podatku dochodowym

Przeczytaj także: Kiedy koszty egzekucji jako koszty podatkowe?

Koszty egzekucyjne

Art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej ustawy o PIT) stanowi, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 wskazanej ustawy.

W art. 23 ust. 1 pkt 14 ustawy o PIT ustawodawca wskazał zaś, że do kosztów uzyskania przychodu nie zalicza się m.in. kosztów egzekucyjnych związanych z niewykonaniem zobowiązań.

Ustawodawca nie pokusił się jednak o wyjaśnienie, co należy rozumieć pod pojęciem kosztów egzekucyjnych. Pomocny w tym zakresie może być art. 64c § 1 w zw. z art. 64 § 1 i 6 oraz art. 64a ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (j.t. Dz. U. z 2018 r. poz. 1314 z późn. zm.). Zgodnie z nimi koszty egzekucyjne stanowią opłaty za czynności egzekucyjne (np. za pobranie pieniędzy, zajęcie świadczenia, wynagrodzenia za pracę, ruchomości, nieruchomości, ogłoszenie sprzedaży itp.), opłaty manipulacyjne, czy wydatki poniesione przez organ egzekucyjny w związku z poradzeniem egzekucji.

Jeżeli zatem dłużnik zostanie obciążony powyższymi – nie zaliczy ich do kosztów uzyskania przychodu.

Opłaty windykacyjne

Inaczej jest w przypadku działań windykacyjnych prowadzonych przez wierzyciela w związku z opóźnieniami dłużnika w spłacie jego zobowiązań. Tutaj bowiem na ogół wierzyciel obciąża dłużnika kosztami sporządzenia i wysłania wezwań do zapłaty czy innych pism z tym związanych. Takie wydatki nie stanowią kosztów egzekucyjnych. Stąd jeżeli będą one spełniały przesłanki uznania ich za koszty podatkowe – wynikające z przedstawionej wyżej definicji ogólnej, co do zasady będą mogły zostać ujęte w rachunku podatkowym. Ważne jednak jest, aby poniesienie takich kosztów nie było skutkiem nieracjonalnego działania podatnika oraz została zachowana należyta staranność.

Fiskus wyjaśnia
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 23.06.2017 r. nr 0112-KDIL3-3.4011.79.2017.2.KP uznał też, że kosztem podatkowym może być nałożona przez wierzyciela na dłużnika kwota rekompensaty za koszty odzyskania należności w równowartości 40 euro, nakładana na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 403). Organ zgodził się tutaj ze stanowiskiem podatnika, iż „(…) koszty te nie są wskazane w katalogu kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów wymienionych w art. 23 ustawy o PIT. Koszty te nie stanowią kosztów egzekucyjnych związanych z niewykonaniem zobowiązań (art. 23 ust. 1 pkt 14 ustawy o PIT) oraz kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczaniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług (art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT).

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Andrey Popov - Fotolia.com

Egzekucja długów w podatku dochodowym

Gdy dłużnik spóźnia się z zapłatą, wierzyciel może podjąć kroki związane z wyegzekwowaniem należnych mu pieniędzy. Kosztami takiej egzekucji najczęściej obciąża dłużnika. W zależności od charakter u takie wydatki, ten u dłużnika będzie (bądź nie) stanowił koszt uzyskania przychodu.

Jednocześnie należy podkreślić, iż ewentualne opóźnienia w spłacie należności wobec kontrahentów są spowodowane względami biznesowymi, niezależnymi od działań Spółki – jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego wynikają one z uwarunkowań prowadzonej działalności gospodarczej i polityki płatności realizowanej przez głównych klientów Spółki. Biorąc to pod uwagę należy stwierdzić, iż koszty rekompensaty wraz z odsetkami za zwłokę w istocie stanowią formę kredytu kupieckiego, czyli alternatywny koszt pozyskania środków finansowych na zapłatę zobowiązań (analogiczny jak w przypadku zaciągnięcia kredytu na spłatę zobowiązań) i są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.(…)”