Wymiana walut wirtualnych na tradycyjną w podatku VAT

Przeczytaj także: Handel wirtualną walutą w podatku VAT

Pieniądz, jako środek płatniczy, zgodnie z definicją rzeczy zawartą w Kodeksie cywilnym - nie jest towarem, a w związku z tym nie stanowi towaru w rozumieniu ustawy o VAT (ta nie zawiera własnej definicji towaru, dlatego trzeba się tutaj odnieść do innych aktów prawnych). Potwierdzają to organy podatkowe w swoich interpretacjach (przykładowo DIS w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 30.01.2012 r., nr IPPP1/443-1583/11-2/EK, z 26.01.2016 r., nr IPPP2/4512-1226/15-2/RR).

Jeżeli zaś dana czynność nie spełnia definicji towaru, należy zbadać czy nie jest świadczeniem usługi.

Nadto art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT zwalnia od tego podatku transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące walut, banknotów i monet używanych jako prawny środek płatniczy, z wyłączeniem banknotów i monet będących przedmiotami kolekcjonerskimi, za które uważa się monety ze złota, srebra lub innego metalu oraz banknoty, które nie są zwykle używane jako prawny środek płatniczy lub które mają wartość numizmatyczną.

W efekcie wymiana walut, będąca świadczeniem usług na tle podatku VAT, korzysta ze zwolnienia z tego podatku.

A jak jest z walutami wirtualnymi?

Wymiana bitcoin – z czy bez VAT?

Wirtualne waluty były i nadal są akceptowane jako środek płatniczy w transakcjach online. Organy podatkowe jednakże uważały, że ich sprzedaż nie może być zaliczona do usług finansowych zwolnionych z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy. Nie stanowią one bowiem prawnego środka płatniczego.

Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 21.10.2015 r. nr IPPP3/4512-626/15-2/RD uznał, że „(...) wirtualna waluta x.coin, którą Wnioskodawca w ramach własnej działalności gospodarczej zamierza wytwarzać i sprzedawać za pośrednictwem strony internetowej nie stanowi prawnego środka płatniczego, nie jest bowiem regulowana przepisami prawa. Waluta ta nie ma żadnego centralnego organu, ani jakiejkolwiek instytucji sprawującej nad nią nadzór. Na gruncie polskiego prawa wirtualnej waluty x.coin nie można traktować na równi z prawnym środkiem płatniczym, bowiem nie funkcjonuje ona jako instrument rynku pieniężnego w rozumieniu odrębnych przepisów. W świetle obowiązujących przepisów prawa wirtualna waluta, będąca przedmiotem wniosku nie jest walutą uznawaną jako prawny środek płatniczy, nie jest również stosowana w rozliczeniach międzynarodowych w sensie prawnym, ponieważ nie posługują się nią żadne instytucje publiczne. Wirtualna waluta nie funkcjonuje jako instrument rynku pieniężnego.

W świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług obrót wirtualną walutą x.coin nie może być zatem uznany za usługi finansowe zwolnione od tego podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7 lub pkt 40 ustawy.

Dla potrzeb podatku od towarów i usług przedmiotowa waluta jest traktowana jako rodzaj praw majątkowych, a transakcje z jej udziałem - sprzedaż poprzez stronę internetową wykonywaną przez Wnioskodawcę za wynagrodzeniem (prowizja) w ramach jego działalności gospodarczej - co do zasady - podlegają opodatkowaniu VAT na zasadach ogólnych. (...)”

W dniu 22.10.2015 r. w powyższej kwestii wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (sprawa C-264/14 Skatteverket przeciwko Davidowi Hedqvistowi), zajmując stanowisko zgoła odmienne od reprezentowanego przez polskiego fiskusa.

„(…) Ponieważ waluta wirtualna „ bitcoin” jest umownym środkiem płatniczym, z jednej strony nie może ona być uważana za rachunek bieżący, płatność ani przelew. Z drugiej strony, w odróżnieniu od długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, o których mowa w art. 135 ust. 1 lit. d) dyrektywy VAT, stanowi ona bezpośredni środek płatniczy pomiędzy przedsiębiorcami, którzy go akceptują.

(…) Transakcje dotyczące walut nietradycyjnych, czyli innych niż pieniądze, które są prawnymi środkami płatniczymi w jednym lub kilku krajach, o ile waluty te zostały zaakceptowane przez strony transakcji jako alternatywny środek płatniczy wobec prawnych środków płatniczych i ich jedynym przeznaczeniem jest funkcja środka płatniczego, stanowią transakcje finansowe.
(…) W postępowaniu głównym bezsporne jest, że jedynym przeznaczeniem wirtualnej waluty „bitcoin” jest funkcja środka płatniczego oraz że jest ona w tym celu akceptowana przez niektórych przedsiębiorców.

W konsekwencji należy dojść do wniosku, że art. 135 ust. 1 lit. e) dyrektywy VAT obejmuje również świadczenie usług takich jak w postępowaniu głównym, które polegają na wymianie walut tradycyjnych na jednostki wirtualnej waluty „bitcoin” i odwrotnie, dokonywane za zapłatą kwoty odpowiadającej marży wynikającej z różnicy pomiędzy ceną, po jakiej dany przedsiębiorca nabywa waluty, a ceną, po jakiej je sprzedaje klientom.(…)” - czytamy w uzasadnieniu TSUE.

Orzeczenie to wpłynęło na stanowisko organów podatkowych. I tak dla przykładu Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 06.04.2016 r.nr ILPP5/4512-1-5/16-4/IP uznał, iż zarówno pozyskiwanie waluty bitcoin w ramach tzw. wykopywania, jak i jej zakup od podmiotów trzecich a następnie zbywanie tak nabytych jednostek w zamian za złote, może być uznane za usługę zwolnioną od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT.