Przychód z tytułu odsetek: obsługa prawna jako koszty uzyskania przychodu

Przeczytaj także: NSA: odsetki za nieterminową zapłatę to inne źródła przychodów

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W czerwcu 2010 r. wnioskodawca zawarł umowę pożyczki z bankiem, któremu to pożyczył swoje pieniądze (jako lokatę kapitału). Bank nie wywiązał się z postanowień zawartej umowy. Nadto podobnych umów podpisał wiele z różnymi inwestorami i z nich także się nie wywiązał. Dlatego też poszkodowani przygotowali pozew zbiorowy przeciwko bankowi o wypłatę roszczeń wynikających z tych umów. W tym celu zatrudniono profesjonalną kancelarię prawną, reprezentującą stanowisko wszystkich poszkodowanych. Sąd uznał roszczenie poszkodowanych, co skutkowała wypłatą wnioskodawcy kwoty 20.493,15 zł tytułem odsetek ustawowych w 2018 roku. Kancelaria prawna wystawiła wnioskodawcy fakturę za swoje usługi na kwotę 9.076,11 zł.

Wnioskodawca zadał pytanie, czy wydatek na obsługę prawną może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu z tytułu otrzymanych odsetek? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1509 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z kolei w świetle ust. 2 ww. przepisu, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

W myśl art. 11 ust. 1 powołanej ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Iurii Sokolov - Fotolia.com

Koszty uzyskania przychodu od zasądzonych odsetek ustawowych

Kosztami uzyskania przychodu są racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z uzyskiwanymi przychodami. Obiektywnie dany wydatek powinien tutaj móc się przyczynić do wystąpienia przychodu. W przypadku wywalczenia przed sądem odsetek od banku kosztem takim niewątpliwie jest pomoc prawna kancelarii, działającej w imieniu podatnika.

Stosownie natomiast do treści art. 22 ust. 1 tejże ustawy, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Kosztami uzyskania przychodu są zatem wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z uzyskanymi przychodami. Z oceny związku z uzyskanym przychodem powinno wynikać, iż poniesiony wydatek obiektywnie mógł się przyczynić do osiągnięcia przychodów z danego źródła. Przy czym, związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodu, bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Aby zatem wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodu powinien, w myśl powołanego przepisu spełniać łącznie następujące warunki:
• pozostawać w związku przyczynowym z przychodem lub źródłem przychodu i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
• nie znajdować się na liście kosztów nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• być właściwie udokumentowany.

Koszty poniesione w celu uzyskania przychodów to te, które zostały poniesione z zamiarem uzyskania przychodu. Ten zamiar (cel) musi być, po pierwsze – obiektywnie realny, po drugie – istniejące okoliczności faktyczne muszą wskazywać na to, że dany wydatek w istocie mógł podatnikowi pozwolić na przewidywanie osiągnięcia przychodu. Natomiast koszty ponoszone w celu zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodu, to wydatki mające na celu ochronę źródła przychodu tak, by źródło to istniało w stanie niepogorszonym.

Koszty uzyskania przychodów nie są kosztami uzyskania jakichkolwiek przychodów, lecz zawsze związane są z uzyskaniem przychodu z konkretnego źródła. Koszty uzyskania przychodu z danego źródła pomniejszają przychody z tego właśnie źródła, a nie jakiekolwiek przychody. Koszty uzyskania przychodu są zatem ściśle i funkcjonalnie przyporządkowanie do danego źródła przychodów. Aby bowiem w ogóle mogło dojść do powstania kosztu uzyskania przychodu, podatnik musi ponieść faktyczny wydatek (ekonomiczny ciężar) związany ze zdarzeniem prawnym mającym wpływ na uzyskanie przychodu lub zachowanie bądź zabezpieczenie źródła przychodu.

Odnosząc się do możliwości uznania poniesionych przez Wnioskodawcę wydatków na pomoc prawną za koszty uzyskania przychodu z tytułu odsetek należy dokonać oceny, czy w przedmiotowej sprawie zostało spełnione kryterium celowości wynikające z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak wynika z opisanego we wniosku stanu faktycznego, w celu dochodzenia roszczeń wynikających z podpisanych z bankiem umów, a co za tym idzie – wypłaty kwoty pieniężnej tytułem odsetek ustawowych, Wnioskodawca poniósł koszty pomocy prawnej. Opisane wydatki zostały więc poniesione w celu uzyskania odsetek, tj. przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego należy więc stwierdzić, że do kosztów uzyskania przychodu z tytułu odsetek Wnioskodawca może zaliczyć wydatki poniesione na pomoc prawną, udokumentowane wystawioną przez kancelarię prawną fakturą oraz – jak wynika z art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – dokonać pomniejszenia ww. przychodu o wskazane wydatki.(…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów