Zwrot VAT na materiały budowlane: wystawianie faktur

Przeczytaj także: Zwrot VAT na materiały budowlane: ważna data odbioru budynku

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W 2016 roku została wydana decyzja udzielająca pozwolenia na budowę budynku mieszkalnego na teścia wnioskodawcy – właściciela działki nr 8/3.
Po otrzymaniu decyzji przez teścia, wnioskodawca wraz żoną przystąpili do budowy budynku z czym wiązało się dokonywanie zakupu niezbędnych materiałów budowlanych. Faktury za materiały budowlane były wystawiane na imiona i nazwisko małżonków. W międzyczasie były załatwiane formalności związane z przepisaniem działki oraz pozwolenia na budowę na wnioskodawcę oraz jego żonę.

Właścicielami działki małżonkowie stali się na mocy aktu notarialnego z dnia 28 stycznia 2017 r., zaś 7 marca 2017 r. została przepisana na nich decyzja pozwolenia na budowę.
Wnioskodawca wyjaśnił przy tym, że powierzchnia użytkowa budowanego domu ma 98,6m². W dniu wydania pozwolenia na budowę małżonkowie wychowywali jedno dziecko (urodzone 9 lutego 2016 r.). Poza budowanym domem nie są oni właścicielami/współwłaścicielami innych nieruchomości mieszkalnych. Nie miało też jeszcze miejsca przystąpienie do użytkowania wybudowanego domu.

Wnioskodawca zadał pytanie, czy może wnosić o zwrot części podatku VAT za materiały budowlane nabyte (i udokumentowane fakturami) w okresie od 8 czerwca 2016 r. do 7 marca 2017 r. (tj. w okresie, gdy pozwolenie na budowę było wydane na jego teścia)? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 38 i art. 39 ustawy z dnia 27 września 2013 r. o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 604 ze zm.) – z dniem 1 stycznia 2014 r. straciła moc ustawa z dnia 29 sierpnia 2005 r. o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym (Dz.U. Nr 177, poz. 1468 ze zm.) regulująca zasady zwrotu osobom fizycznym części wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych przez te osoby w związku z budową i remontem budynku mieszkalnego lub jego części.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. chris32m - Fotolia.com

Pierwszy dom tańszy o VAT

Młode małżeństwa przy pierwszym domu mogą skorzystać z pomocy państwa polegającej na zwrocie części VAT zawartego w cenie nabywanych do budowy materiałów budowlanych. Fiskus potwierdził, że prawo takie zachowują one także wówczas, gdy nastąpiło przepisanie pozwolenia na budowę – i to nawet od wydatków, gdy to pozwolenie było wydane na wcześniejszego właściciela gruntu. Ważne jednak aby to oni dokonywali tych wydatków.

Zgodnie natomiast z art. 20 ust. 1 ww. ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi – osoba fizyczna, która po dniu 1 stycznia 2014 r. poniosła wydatki na zakup materiałów budowlanych, ma prawo ubiegać się o zwrot części tych wydatków, zwany dalej „zwrotem wydatków”.

Ponadto – w myśl art. 20 ust. 3 pkt 1-5 ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi – o zwrot wydatków można się ubiegać, jeżeli:
1. wydatki zostały poniesione w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych w związku z:
a. budową domu jednorodzinnego albo
b. nadbudową lub rozbudową budynku na cele mieszkalne lub przebudową (przystosowaniem) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia niemieszkalnego na cele mieszkalne, w wyniku których powstał lokal mieszkalny;
2. przedsięwzięcie, o którym mowa w pkt 1, było realizowane na podstawie pozwolenia na budowę wydanego po dniu 1 stycznia 2014 r. albo na podstawie zgłoszenia budowy;
3. powierzchnia użytkowa lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, o których mowa w pkt 1, nie przekracza odpowiednio:
a. 75 m2 i 100 m2,
b. 85 m2 i 110 m2 – w przypadku gdy osoba fizyczna w dniu wydania pozwolenia na budowę albo w dniu dokonania zgłoszenia budowy, o których mowa w pkt 2, wychowywała przynajmniej troje dzieci spełniających warunki, o których mowa w art. 7 ust. 1a;
4. osoba fizyczna do końca roku kalendarzowego, w którym wydano pozwolenie na budowę lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego albo dokonano zgłoszenia budowy nie ukończyła 36 lat;
5. do dnia złożenia wniosku o zwrot wydatków osoba fizyczna nie była:
a. właścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego,
b. osobą, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, którego przedmiotem jest lokal mieszkalny lub dom jednorodzinny,
c. właścicielem lub współwłaścicielem budynku, jeżeli jego udział w przypadku zniesienia współwłasności obejmowałby co najmniej jeden lokal mieszkalny
- z wyłączeniem domu jednorodzinnego albo lokalu mieszkalnego, o którym mowa w pkt 1.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ww. ustawy – zwrot wydatków dotyczy wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych, które do dnia 30 kwietnia 2004 r. były opodatkowane stawką podatku od towarów i usług w wysokości 7%, a od dnia 1 maja 2004 r. są opodatkowane podatkiem VAT, udokumentowanych fakturami wystawionymi dla osoby fizycznej od dnia wydania pozwolenia na budowę albo dokonania zgłoszenia budowy, o których mowa w art. 20 ust. 3 pkt 2, do dnia 30 września 2018 r.

Stosownie do art. 22 ust. 1 ww. ustawy – prawo do zwrotu wydatków przysługuje pod warunkiem, że osoba fizyczna lub jej małżonek nie dokonywali czynności, o których mowa w art. 20 ust. 1, jako podatnicy podatku od towarów i usług, w celu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. W przypadku osoby fizycznej pozostającej w związku małżeńskim w roku kalendarzowym, w którym wydano pozwolenie na budowę lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego albo dokonano zgłoszenia budowy, warunek, o którym mowa w art. 20 ust. 3 pkt 4, dotyczy młodszego z małżonków, a warunek, o którym mowa w art. 20 ust. 3 pkt 5, dotyczy obojga małżonków (art. 22 ust. 2 ww. ustawy).

W myśl art. 23 ust. 1 ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi – zwrot wydatków dokonywany jest na wniosek osoby fizycznej złożony w urzędzie skarbowym. Przy czym wniosek o zwrot wydatków osoba fizyczna składa raz, nie później niż do dnia 31 grudnia roku, w którym zgodnie z prawem miało miejsce przystąpienie do użytkowania wybudowanego domu jednorodzinnego (art. 23 ust. 2 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 23 ust. 3 i 4 ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi – jeżeli osoba fizyczna pozostaje w związku małżeńskim, wniosek o zwrot wydatków może być złożony wspólnie z małżonkiem albo odrębnie przez jednego z małżonków. Złożenie wniosku o zwrot wydatków przez jednego z małżonków traktuje się na równi ze złożeniem przez niego oświadczenia o upoważnieniu go przez jego współmałżonka do złożenia wniosku o zwrot wydatków. Oświadczenie to składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Na potrzeby niniejszego rozdziału przez małżonków rozumie się osoby fizyczne pozostające w związku małżeńskim, z wyjątkiem małżonków, w stosunku do których sąd orzekł separację.

Z powyższych przepisów wynika zatem, że jeżeli osoba fizyczna od 1 stycznia 2014 r. poniesie w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych wydatki na zakup materiałów budowlanych w związku z budową domu jednorodzinnego, to po spełnieniu wszystkich warunków przewidzianych ustawą o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi, może ubiegać się o zwrot części poniesionych wydatków. (…)

Rozdział 4 zawarty w ustawie o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi zatytułowany jest „Zwrot osobom fizycznym niektórych wydatków poniesionych w związku z budową pierwszego własnego mieszkania”. Głównym założeniem ustawodawcy było zatem stworzenie prawa osobom fizycznym o ubieganie się o zwrot niektórych wydatków w związku z budową pierwszego własnego mieszkania. Poprzedzenie słowa mieszkanie przymiotnikiem „własnego” świadczy o tym, że ustawodawca dopisując ten przymiotnik przesądził, że celem nadrzędnym ustawy jest budowa pierwszego własnego mieszkania, czyli takiego, do którego podatnik będzie posiadał prawo własności.

W tym miejscu zauważyć należy, że ustawodawca nie uzależnia prawa zwrotu niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym od tego, czy podatnik jest właścicielem nieruchomości przez cały okres budowy domu jednorodzinnego. Wystarczające jest zatem, aby prawem własności (współwłasności) nieruchomości dysponował przed zakończeniem inwestycji. Możliwe jest zatem, że podatnik poczyni wydatki wcześniej, jeszcze przed uzyskaniem prawa własności nieruchomości, na której realizuje inwestycję. Nabycie własności nie może jednak nastąpić po zakończeniu procesu budowy. Z zapisów ustawy wynika bowiem, że zwrot przysługuje z tytułu poniesienia wydatków w związku z „budową pierwszego własnego mieszkania”. Muszą zaistnieć ze sobą zatem trzy czynniki: musi być poniesienie wydatków, musi być budowa a więc nie wybudowanie i musi być własność tej budowy.

Wnioskodawca tytuł prawny do działki, na której budowany jest budynek uzyskał 28 stycznia 2017 r. Zatem Wnioskodawca nabył własność nieruchomości przed zakończeniem procesu budowy pierwszego własnego mieszkania. Ponadto Wnioskodawca wskazał, że posiada faktury, z których wynika, że to on ponosił wydatki związane z budową.

Istotną kwestią jest również aby poniesione wydatki były udokumentowane fakturami wystawionymi dla osoby fizycznej od dnia wydania pozwolenia na budowę, do dnia 30 września 2018 r. o czym mówi ww. art. 21 ust. 1 ww. ustawy.

W omawianej sprawie pozwolenie na budowę zostało wydane 8 czerwca 2016 r. na teścia Wnioskodawcy a następnie 7 marca 2017 r. przepisane na Wnioskodawcę i jego żonę.
W myśl art. 28 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1202 ze zm.) – roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem art. 29-31.

Stosownie zaś do treści art. 40 ust. 1 Prawa budowlanego − organ, który wydał decyzję określoną w art. 28, jest obowiązany, za zgodą strony, na rzecz której decyzja została wydana, do przeniesienia tej decyzji na rzecz innego podmiotu, jeżeli przyjmuje on wszystkie warunki zawarte w tej decyzji oraz złoży oświadczenie, o którym mowa w art. 32 ust. 4 pkt 2.

Należy jednak wyraźnie podkreślić, że przeniesienie decyzji o pozwoleniu na budowę jest instrumentem dokonywania zmian podmiotowych po stronie adresata określonej istniejącej (a więc wydanej wcześniej) decyzji. Zatem w przypadku przeniesienia pozwolenia na budowę na inny podmiot − na podstawie art. 40 Prawa budowlanego − nie ma miejsca wydanie nowej decyzji, ale zmiana osoby, do której kierowana jest decyzja o pozwoleniu na budowę z zachowaniem wszystkich pozostałych warunków pozwolenia na budowę. Rozpoznanie sprawy ogranicza się tu zatem do zmiany adresata decyzji.

Mając na względzie powyższe wyjaśnienia podkreślić należy, że zmiana adresata (cesja) pozwolenia na budowę nie może być traktowana jako nowe pozwolenie na budowę, gdyż pozwolenie nie straciło mocy wiążącej, wiąże nadal tyle, że inny podmiot. Pozwolenie na budowę po przeniesieniu na inną osobę nie zostaje przez zmianę podmiotową cofnięte. Jako że pierwotne pozwolenie na budowę jest decyzją ostateczną, to do niego należy się zawsze odwoływać ustalając datę wydania pozwolenia na budowę. W niniejszej sprawie przeniesienie pozwolenia na budowę spowodowało jedynie zmianę podmiotową w pozwoleniu już wydanym. Należy zatem uznać, że wydana 8 czerwca 2016 r. decyzja o pozwoleniu na budowę była decyzją ostateczną, której zmiana nie spowodowała konsekwencji w postaci utraty przez nią mocy obowiązującej, a jedynie doprowadziła do jej przeniesienia z poprzedniego właściciela, tj. z teścia na Wnioskodawcę.

Reasumując, Wnioskodawca spełnił warunek, o którym mowa w ww. art. 21 ust. 1 ww. ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi, ponieważ od 8 czerwca 2016 r. ponosił wydatki na budowę budynku mieszkalnego, którego budowa była prowadzona na podstawie pozwolenia na budowę z 8 czerwca 2016 r. przepisanego na Wnioskodawcę i jego żonę 7 marca 2017 r. Osoba ubiegająca się o zwrot wydatków nie musi inicjować od początku całego procesu budowlanego (np. poprzez uzyskanie na swoją rzecz pozwolenia na budowę), kończącego się wybudowaniem obiektu, który będzie „pierwszym własnym mieszkaniem” beneficjenta. Osoba taka może „wejść” w proces inwestycyjny na każdym jego etapie, istotnym jest jednak, że zwrot wydatków będzie odnosił się do wydatków tej osoby, na podstawie faktur wystawionych na tę osobę.

Wnioskodawca spełnił również elementarny warunek ustawy, jakim jest budowa własnego mieszkania, ponieważ 28 stycznia 2017 r. wraz z żoną zostali właścicielami budowanego budynku. Ponadto na podstawie informacji podanych we wniosku i jego uzupełnieniu należy stwierdzić, że spełnione zostały również pozostałe warunki, o których mowa w art. 20 ust. 3 ww. ustawy.

Wnioskodawcy przysługuje zatem prawo do ubiegania się o zwrot części wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych udokumentowanych fakturami wystawionymi od 8 czerwca 2016 r. do 30 września 2018 r., ponieważ nie miało jeszcze miejsca zgodne z prawem przystąpienie do użytkowania wybudowanego budynku.(…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów