Podatek PIT. Zapłać mniej

Przeczytaj także: Jak obniżyć podatek PIT za 2024 rok?

Dotyczy każdego

Podatnikiem podatku PIT jest każda osoba fizyczna osiągająca dochód. Opodatkowaniu PIT podlegają, co do zasady, wszelkie dochody lub niekiedy przychody (np. z pracy, działalności gospodarczej, najmu, dzierżawy, zysków kapitałowych), z wyjątkiem dochodów wolnych od podatku (zwolnienia przedmiotowe) oraz dochodów, od których pobór podatku został zaniechany. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych określa także wyłączenia przedmiotowe do niektórych rodzajów przychodów, które nie podlegają reżimowi tej ustawy (art. 2).

Dochodem ze źródła przychodów jest – jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej – nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w danym roku podatkowym. Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, co do zasady, opodatkowana jest suma dochodów ze wszystkich źródeł uzyskanych w danym roku podatkowym.

PIT można rozliczyć na dwa sposoby. W pierwszym (według zasad ogólnych), podstawę opodatkowania stanowi dochód, ustalany na podstawie przychodów i kosztów uzyskania przychodów, w drugim – ryczałtowym – podstawą opodatkowania jest przychód.

Odliczenie od podatku a odliczenie od przychodu oraz ulga

Ustawodawca, chcąc ulżyć podatnikom dokonującym pewnych wydatków, decyzji czy operacji, postanowił zmniejszyć im obciążenia podatkowe. Zmniejszenia tego dokonuje się albo poprzez odliczenie od przychodu (wtedy właściwą kwotę odlicza się od podstawy opodatkowania), albo poprzez odliczenie podatku – wówczas podatek, który należy zapłacić fiskusowi pomniejsza o kwotę odliczenia.

Najczęstszymi wydatkami (przynajmniej częściowo) odliczanymi od podstawy opodatkowania są:

• Składki na ZUS
• Składki na zagraniczne ubezpieczenia społeczne
• Ulgi na małoletnie dzieci/ dziecko
• Ulga na Internet
• Wpłata/wpłaty na IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego)
• Ulga na cele rehabilitacyjne
• Odliczenie straty
• Darowizny na działalność pożytku publicznego
• Darowizny na kult religijny
• Darowizny na krwiodawstwo

Innymi ulgami obecnymi w systemie podatku od dochodów osobistych są mało popularne wśród podatników tzw. ulga na powrót (abolicyjna), ulga odsetkowa oraz ulga na działalność badawczo-rozwojową, która po korzystnych zmianach powinna cieszyć się większym zastosowaniem.

Wydatkami (częściowo) odliczanymi od podatku są:

• Składki na krajowe ubezpieczenie zdrowotne
• Składki na zagraniczne ubezpieczenie zdrowotne

Limity ulg i odliczeń

Odliczeniom od podstawy opodatkowania czy podatku nie podlegają wszystkie wykonywane w danym roku podatkowym wydatki na wspomniane powyżej cele. Są one ograniczone – czy to kwotowo, czy procentowo. Limity ulg, wydatków, darowizn czy odliczeń, przedstawiamy w wygodnej formie tabeli.

Rodzaj ulgi/odliczenia	Rodzaj	Wysokość ulgi/odliczenia	Limit/ograniczenie
Składki na ZUS	odliczenie od podstawy opodatkowania	kwota zapłacona/potrącona na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe	roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób nie może być wyższa od trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy
Składki na zagraniczne ubezpieczenia społeczne	odliczenie od podstawy opodatkowania	kwota zapłacona/potrącona na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne podatnika	brak
Ulga na dzieci	odliczenie od podstawy opodatkowania	- na pierwsze dziecko - 92,67 zł miesięcznie (co daje rocznie 1 112,04 zł), - na drugie dziecko - 92,67 zł miesięcznie (co daje rocznie 1 112,04 zł), - na trzecie dziecko - 166,67 zł miesięcznie (co daje rocznie 2 000,04 zł), - na czwarte i każde kolejne dziecko - 225 zł miesięcznie (co daje rocznie 2 700 zł).	nie ma ograniczeń dochodów - jeśli jest więcej niż jedno dziecko, w przypadku jednego dziecka wprowadzono limit kwotowy – roczny dochód nie może przekroczyć: - 56 000 zł - jeśli podatnik nie pozostaje w związku małżeńskim, - 112 000 zł – łączny dochód małżonków pozostających w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy i posiadających jedno dziecko,
Ulga na Internet (przysługuje w dwóch kolejnych latach podatkowych, jeżeli poprzednio podatnik nie korzystał z tego odliczenia)	odliczenie od podstawy opodatkowania	faktycznie poniesione wydatki	nie więcej niż 760 zł
Wpłata/wpłaty na IKZE	odliczenie od podstawy opodatkowania	faktycznie poniesione wydatki	1,2-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok
Ulga na cele rehabilitacyjne (osoba niepełnosprawna lub opiekun osoby niepełnosprawnej)	odliczenie od podstawy opodatkowania	wydatki wymienione w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych	w zależności od rodzaju wydatków: część nielimitowana, część limitowana
Odliczenie straty (osoby prowadzące działalność gospodarczą)	odliczenia od podstawy opodatkowania ze źródła w którym poniesiono stratę	wysokość straty	wysokość straty
Darowizny na działalność pożytku publicznego	odliczenie od podstawy opodatkowania	odlicza się kwotę faktycznie przekazanej darowizny	łącznie nie więcej niż 6% dochodu
Darowizny na kult religijny	odliczenie od podstawy opodatkowania	odlicza się kwotę faktycznie przekazanej darowizny	łącznie nie więcej niż 6% dochodu
Darowizna na krwiodawstwo	odliczenie od podstawy opodatkowania	odlicza się kwotę faktycznie przekazanej darowizny	łącznie nie więcej niż 6% dochodu
Składki na ubezpieczenia zdrowotne	Odliczenie od podatku	odlicza się kwotę faktycznie dokonanych wpłat	7,75% podstawy wymiaru składki

Najpopularniejsze (najczęściej wybierany przez podatników) ulgi to ulga na dzieci. W roku 2018 (w rozliczeniu podatku za rok 2017) z ulg skorzystało około 40 proc. podatników, z czego około dwie trzecie właśnie z ulgi na dziecko/dzieci. Z roku na rok rośnie także popularność „jednego procenta” na Organizacje Pożytku Publicznego, który jednak nie jest ani typową ulgą ani darowizną.

Ani ulga, ani darowizna, bez odliczeń, ale z pożytkiem

Odrębną darowizną, nie odliczaną jednak ani od podstawy opodatkowania ani podatku, jest możliwość przekazania 1% podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego (OPP) ujętych we właściwym spisie prowadzonym przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Przekazanie tej darowizny jednak nie zmniejsza kwoty podatku który musimy zapłacić – to po prostu swoiste „dzielenie się” przez fiskusa z OPP podatkiem wpłacanym przez podatników/płatników. Warto mieć na uwadze, że fiskus przekaże jeden procent podatku organizacjom pożytku publicznego jedynie na wyraźne życzenie składającego deklarację podatnika (życzenie takie wyrażamy wypełniając odpowiednie pole w rocznym zeznaniu PIT). Jeśli nie zadeklarujemy woli przekazania jednego procenta wybranej OPP, wówczas całość należnych pieniędzy z tytułu PIT trafia do jednego, wspólnego worka – do budżetu Państwa.

W ubiegłym roku aż 82% Polaków mających obowiązek rozliczania się z urzędem skarbowym zadeklarowało, że przekazało lub przekaże 1 procent podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego. Blisko 7 na 10 respondentów przekazujących swój 1 procent przyznało, że dokonuje wyboru organizacji pożytku publicznego w oparciu o sugestię lub prośbę znajomych i rodziny. W dalszej kolejności OPP wybierane są losowo (18% wskazań) lub na podstawie informacji z mediów (14%).

Na ogół największe łączne kwoty z „jednego procenta” trafiają do dużych, ogólnopolskich organizacji o dobrym zapleczu medialnym, najczęściej zajmujących się wsparciem leczenia dzieci oraz osób dorosłych, a także rehabilitacji niepełnosprawnych.

Na tak wysokie wsparcie nie mogą na ogół liczyć ani małe, lokalne organizacje (na przykład stowarzyszenia działające przy lokalnych szkołach podstawowych), ani nawet większe stowarzyszenia czy fundacje, ale mające w zadaniach statutowych zadania mało „medialne” (na przykład edukację czy rozwój społeczności lokalnych, organizacji branżowych, społeczeństwa obywatelskiego). Organizacjom takim znacznie trudniej przebić się do potencjalnych darczyńców – a szkoda, bo częstokroć w swoich zadaniach statutowych mają bardzo ciekawe i wartościowe propozycje.

Mogą to być różnego rodzaje wspierające rozwój mikro przedsiębiorczości oraz edukację mikro przedsiębiorców (na przykład , prowadząca Akademię Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości KRS 0000318482), ale także ogólnokrajowe czy lokalne organizacje wspierające społeczności lokalne, kwestie społeczeństwa obywatelskiego, społeczeństwa informacyjnego czy praw człowieka, praw kobiet, osób niepełnosprawnych i innych. Decydując się na wsparcie organizacji pożytku publicznego jednym procentem swojego podatku warto wspomóc organizacje pozbawione wsparcia tysięcy osób, ale prowadzące ważną i cenną działalność.

Artykuł przygotowany we współpracy z