Wewnątrzwspólnotowa Transakcja Trójstronna w podatku VAT

Przeczytaj także: Transakcje łańcuchowe a odliczenie VAT

Transakcja trójstronna w UE a VAT – zasady ogólne

Istotą transakcji łańcuchowych jest to, że w wyniku danej transakcji dochodzi tylko do jednego fizycznego wydania towaru oraz do kilku dostaw w sensie prawnym. Oznacza to mniej więcej tyle, że taka transakcja musiałaby zostać właściwie rozliczona podatkowo przez każdego z jej uczestników, bez względu na to, czy występują w charakterze dostawcy, odbiorcy, czy pośrednika. Mają tu zastosowanie dość rozbudowane przepisy dotyczące tzw. miejsca świadczenia w VAT.

Przykładowo, przyjmując założenie, że towar jest sprzedawany przez podmiot A z Niemiec podmiotowi B z Polski, który następnie jest sprzedawany do podmiotu C w Czechach, a towar trafia bezpośrednio z Niemiec do Czech, możemy dojść do następujących rezultatów na gruncie VAT:

Wariant 1

• dostawa pomiędzy A i B – dostawa krajowa na rzecz B opodatkowana wg stawki krajowej VAT w Niemczech, oraz
• dostawa pomiędzy B i C – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT) na rzecz C opodatkowana w Niemczech wg stawki 0% oraz wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT) opodatkowane wg stawki krajowej w Czechach.

Wariant 2

• dostawa pomiędzy A i B – WDT na rzecz B opodatkowana w Niemczech wg stawki 0% oraz WNT opodatkowane wg stawki krajowej w Czechach, oraz
• dostawa pomiędzy B i C – dostawa krajowa na rzecz C opodatkowana wg stawki krajowej VAT w Czechach.

O zastosowaniu wariantu 1 lub 2 będą decydowały m.in. warunki transportu zastosowane dla całej transakcji oraz określenie tzw. dostawy ruchomej. Niemniej w obu przypadkach drugi podmiot w kolejności (polski – B) będzie zmuszony do rejestracji do celów VAT w Niemczech (wariant 1) albo w Czechach (wariant 2) i rozliczenia VAT wedle przepisów krajowych obowiązujących w jednym z tych państw.

Procedura uproszczona, czyli sporo korzyści

Przepisy art. 135 ustawy VAT regulują mechanizm WTT w procedurze uproszczonej, w którym jedynym podatnikiem zobowiązanym do naliczenia podatku jest finalny odbiorca towarów rozliczający w swoim kraju VAT z tytułu WNT od drugiego w kolejności podmiotu w łańcuchu dostaw.

Zastosowanie procedury uproszczonej będzie możliwe po spełnieniu ogólnych warunków transakcji, w której:

1. w dostawie towarów uczestniczą trzej podatnicy zidentyfikowani do celów VAT w trzech różnych państwach członkowskich, przy czym pierwszy z nich wydaje towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności, oraz
2. towary są wysyłane lub transportowane przez pierwszego lub też transportowane przez drugiego w kolejności podatnika VAT z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego.

Dodatkowo ustawodawca wymienił w art. 135 ust. 1 pkt 4 ustawy VAT szereg przesłanek o charakterze materialnym lub formalnym, których spełnienie jest niezbędne do zastosowania procedury uproszczonej. Przykładowo, w celu prawidłowej identyfikacji podatkowej WTT drugi w kolejności podmiot powinien wskazać na fakturze ostatecznego nabywcę, jako podmiot zobowiązany do rozliczenia VAT z tytułu WNT w państwie docelowym. Innym wymogiem, jaki przewidują przepisy VAT, jest warunek posiadania siedziby działalności gospodarczej przez drugiego w kolejności podatnika na terytorium innego państwa członkowskiego od tego, w którym kończy się transport lub wysyłka towarów.

Kluczowe warunki transportu

Zanim zaplanujemy sprzedaż towarów w ramach WTT warto przeanalizować okoliczności oraz warunki transportu. O ile bowiem wymogi dotyczące ważności numerów identyfikacyjnych VAT nie powinny powodować niejasności, o tyle już kwestie związane z organizacją transportu (reguły INCOTERMS) mają kluczowy wpływ dla klasyfikacji takiej dostawy na gruncie VAT.

Między innymi właśnie dlatego wszelkie kwestie związane z szeroko rozumianą logistyką dostawy powinny być odpowiednio wcześniej skonsultowane ze specjalistami w taki sposób, aby odpowiednio zminimalizować ryzyko ewentualnych sporów z organami skarbowymi.