Działalność nierejestrowa w podatku VAT

Przeczytaj także: Kasa fiskalna: sprzedaż towarów dla działalności nierejestrowej

Jeżeli miesięczne przychody podatnika nie przekraczają połowy kwoty wynagrodzenia minimalnego (czyli w roku 2018 kwoty 1.050 zł), co do zasady nie musi on otwierać firmy, aby je uzyskiwać. Dochody takie rozliczy na ogół dopiero w składanym PIT rocznym. Nie występuje tutaj obowiązek rejestracji oraz opłacania składek do ZUS czy wpłacania zaliczek na podatek.

Podatek VAT rządzi się jednak swoimi prawami. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Działalność gospodarcza (w myśl art. 15 ust. 2 ustawy o VAT) obejmuje natomiast wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody; działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Od reguły tej przewidziano kilka wyjątków. Żaden z nich nie odnosi się jednak do działalności nierejestrowej.

Nie oznacza to jednak automatycznej rejestracji do VAT. Ze względu na niewielkie obroty bowiem, którymi charakteryzuje się działalność nierejestrowa, podatnik taki może korzystać ze zwolnienia podmiotowego, o którym mowa w art. 113 ustawy o VAT.


Wykonywanie niektórych czynności zostało wprawdzie wprost wyłączone z możliwości skorzystania z tego zwolnienia, niemniej w przypadku działalności nierejestrowej raczej wyjątki te nie będą mieć zastosowania (art. 113 ust. 13 ustawy o VAT).

Nadto należy pamiętać, że do takiej działalności stosuje się również zwolnienia przedmiotowe, wymienione w art. 43. W rezultacie rzadkością będą przypadki, w których osoba prowadząca działalność nierejestrową będzie musiała obowiązkowo rozliczać podatek VAT.

O jakich obowiązkach pamiętać?

W przypadku, gdy osoba prowadząca działalność nierejestrową rozlicza z tego tytułu podatek VAT, ciążą na niej takie same obowiązki jak na wszystkich podatnikach VAT czynnych.

Gdy skorzysta ona ze zwolnienia, z większości z nich nie musi się wywiązywać. Są jednak takie czynności, o których należy pamiętać.
I tak osoba prowadząca działalność nierejestrową korzystającą ze zwolnienia z VAT ma obowiązek prowadzić ewidencję sprzedaży za każdy dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następny (art. 109 ust. 1 ustawy o VAT). Ewidencja taka jest niezbędna w celu ustalenia momentu, w którym utracone zostanie prawo do zwolnienia z VAT.

Osoba prowadząca działalność nierejestrową korzystającą ze zwolnienia z VAT nie ma co do zasady obowiązku wystawiania faktur dokumentujących jej sprzedaż, chyba że z żądaniem wystawienia takiego dokumentu zwróci się nabywca w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty. Wówczas fakturę należy sporządzić. Nie musi to być jednak pełna faktura VAT. Jej niezbędne elementy to (par. 3 pkt 3 rozporządzenia w sprawie faktur):

• data wystawienia,
• numer kolejny,
• imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy,
• nazwa (rodzaj) towaru lub usługi,
• miara i ilość (liczba) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,
• cena jednostkowa towaru lub usługi,
• kwota należności ogółem.

Krzysztof Skrzypek, doradca podatkowy nr wpisu 12444