Koszty podatkowe gdy prawa autorskie przy umowie o pracę

Przeczytaj także: Kiedy stosować podwyższone (autorskie) pracownicze koszty uzyskania przychodów?

Rozważania na temat tego do kogo „należy” utwór stworzony przez pracownika, rozpocząć należy od rozróżnienia kontekstu w jakim utwór powstał – czy w ramach jego obowiązków, które wynikają z samej umowy o pracę, czy może powstał w ramach stosunku pracy jednak niebezpośrednio w związku z wykonywanymi obowiązkami. Zgodnie z treścią art. 12 wspomnianej ustawy, pracodawca nabywa autorskie prawa majątkowe do utworu, który powstał w wyniku wykonywanych obowiązków ze stosunku pracy.

Autorskie prawa majątkowe a autorskie prawa osobiste.

Należy zwrócić uwagę na samą definicję „autorskiego prawa majątkowego”, ponieważ wspomniana ustawa obok wyżej wymienionego wyróżnia jeszcze „autorskie prawa osobiste”.

Co istotne, ustawa w art. 16 wprost wskazuje że takie prawa autora względem utworu jak oznaczenie go swoim nazwiskiem czy nienaruszalność jego treści są niezbywalne, niepodlegające zrzeczeniu się i nieograniczone w czasie. Jak w takim razie przełożyć to praktycznie na relację pracownik-pracodawca?

Zgodnie z regulacjami zawartymi w art. 41 ustawy o prawie autorskim, przejście autorskich praw majątkowych może nastąpić jedynie w drodze dziedziczenia lub umowy. W związku z tym, jeżeli pracodawca chce korzystać z dzieła stworzonego przez swojego pracownika, a do utworu tego nie będą miały zastosowania regulacje zawarte w art. 12 tej ustawy, należy zawrzeć z nim umowę na mocy której prawa te przejdą na pracodawcę. Zawarcie takiej umowy może okazać się dla pracodawcy niezbędne biorąc pod uwagę ewentualne rozwiązanie stosunku pracy wiążącego go z pracownikiem.

Kolejnym ważnym elementem nabycia przez pracodawcę praw majątkowych do utworu jest wynagrodzenie. Jeżeli z treści umowy między stronami wprost nie wynika, że przeniesienie praw autorskich na pracodawcę jest bezpłatne (co ustawa dopuszcza), to twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.

Koszty uzyskania przychodu dla pracownika.

Rozważając na temat wynagrodzenia należnego pracownikowi za przeniesienie na pracodawcę praw autorskich do dzieła, warto spojrzeć na tą relację pod kątem bezsprzecznie pojawiającego się przychodu pracownika (dodatkowego, jeżeli przeniesienie autorskiego prawa majątkowego nie nastąpiło w ramach umowy o pracę).

Art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT dopuszcza skorzystanie przez pracownika, który rozporządza swoim prawem majątkowym (tj. przenosi je na pracodawcę) z 50 % kosztów uzyskania przychodu. Jest to korzystniejsze dla pracownika niż 20% koszty stosowane w umowie zlecenie lub zryczałtowana kwota (111,25 zł lub 139,06 zł) naliczana przy umowie o pracę. Mogą one wystąpić tylko w przypadku, gdy wspomniane przeniesienie majątkowego prawa autorskiego nastąpiło w związku z zawartą umową o pracę, a dokładniej z zawartymi w niej zapisami dotyczącymi praw autorskich.

Artykuł został opracowany głównie na podstawie przepisów Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2018 r. Poz. 1191) – stan prawny na dzień 12.09.2018 r.


Paweł Śnieg