Kiedy darowizna firmowej nieruchomości poza podatkiem VAT?

Przeczytaj także: Darowizna domu bez podatku VAT

W październiku 2015 r. wnioskodawca występujący o wydanie interpretacji podatkowej nabył nieruchomość zabudowaną budynkiem z lat 70. Transakcja ta była zwolniona z podatku VAT. Zakup udokumentowano fakturą VAT ze stawką ZW.

Nieruchomość była wykorzystywana na cele produkcyjne, usługowe, biurowe i handlowe. Podatnik nie ponosił wydatków na ulepszenie obiektu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym, które przekraczałyby 30% wartości początkowej. Pierwsze zasiedlenie budynku nastąpiło w latach 90.

Zainteresowany chciał wiedzieć, czy darowizna budynku bratu w przyszłości będzie się wiązała z rozliczeniem podatku VAT. Jego zdaniem taka darowizna nie podlega opodatkowaniu, dlatego należy zastosować zwolnienie od podatku.

Jak wyłączenie z opodatkowania to nie stawka zwolniona

Stanowiska takiego nie poparł zarówno organ wydający interpretację jak i sądy administracyjne.

Organ podatkowy podkreślił, że opodatkowaniu VAT-em podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, w tym także wszelkie inne darowizny, z którymi wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych. Jeżeli podatnik nie miał praw do odliczenia podatku naliczonego, nieodpłatne przekazanie – w postaci np. darowizny – takich towarów pozostaje poza zakresem opodatkowania bez względu na cel, w związku z którym zostały one przekazanie.

Ten tok rozumowania fiskusa potwierdził także WSA w Rzeszowie (wyrok z dnia 05.07.2016 r., sygn. akt I SA/Rz 379/16). Sąd wyjaśnił, że opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stanowi tak art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, w którym jako czynności podlegające opodatkowaniu wskazano czynności odpłatne. Wyjątek od tej zasady wprowadza art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, zrównujący z dostawą podlegającą opodatkowaniu VAT przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, jeżeli przysługiwało mu, w całości lub w części, prawo do odliczenia VAT z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

W związku z tym czynnością opodatkowaną jest także czynność w swej istocie nieodpłatna, jeżeli jej przedmiotem jest towar należący do przedsiębiorstwa podatnika, a temu przysługiwało prawo do odliczenia VAT. Przesłanką uznania takiej czynności za odpłatną dostawę jest zatem posiadanie prawa do odliczenia podatku naliczonego powstałego przy jej uzyskaniu. Jeżeli podatnik takiego prawa nie posiadał, czynność nieodpłatna nie może być uznana za dostawę towaru w myśl ustawy o VAT.

Sąd podkreślił, że w rozpatrywanej sprawie nie wykazano sytuacji, z którą mogłoby się wiązać prawo podatnika do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z nabycia, wytworzenia lub ulepszenia budynku. Dlatego darowizna budynku na rzecz osoby najbliższej nie będzie mogła być uznana za dostawę, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. A ponieważ czynność ta nie mogła być uznana za odpłatną dostawę towarów, bezprzedmiotowe staje się rozpatrywanie, czy ma do niej zastosowanie zwolnienie przedmiotowe dotyczące dostawy budynku czy budowli.

„(…) Zwolnienia te należałoby rozważyć jedynie w przypadku, gdyby organy doszły do wniosku, że czynność, jakiej zamierza dokonać podatnik podlegała podatkowi VAT, była czynnością opodatkowaną (spełniała by warunki z art. 5 lub art. 7 ust. 2 ustawy o VAT). Zwolnienia te dotyczą bowiem tylko czynności podlegających VAT. Jeżeli czynność nie podlega podatkowi VAT, to nie można rozpatrywać przesłanek zwolnienia jej w trybie art. 43 ustawy o VAT.(…)” - czytamy w uzasadnieniu do wyroku

.
Podatnik złożył skargę kasacyjną na powyższe rozstrzygnięcie. Tę jednak NSA w wyroku z dnia 11.10.2018 r., sygn. akt I FSK 1806/16 oddalił (na dzień publikacji artykułu nie ma jeszcze pisemnego uzasadnienia na stronie internetowej www.orzeczenia.nsa.gov.pl).