Sprzedaż mieszkania w rodzinie a PCC

Przeczytaj także: Przy sprzedaży nieruchomości PCC płaci kupujący

Niestety taka czynność będzie podlegała opodatkowaniu. Nie ma tutaj znaczenia, czy umowa została zawarta pomiędzy najbliższą rodziną czy też pomiędzy osobami obcymi. W każdym przypadku podatek od czynności cywilnoprawnych wyniesie 2% od wartości rynkowej sprzedawanego mieszkania (a nie ceny ustalonej przez strony). Ustawodawca bowiem nie zdecydował się tutaj na wprowadzenie rozwiązania tożsamego do określonego w ustawie o podatku od spadków i darowizn, gdzie darowizny czy spadki w najbliższej rodzinie korzystają z pełnego zwolnienia.

Inaczej byłoby w sytuacji, gdyby doszło nie do sprzedaży, a zamiany mieszkań. Wówczas to zastosowanie miałby art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, który zwalnia z tego podatku zamiany budynku mieszkalnego lub jego części, lokali mieszkalnych stanowiących odrębną nieruchomość, spółdzielczych własnościowych praw do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: praw do domu jednorodzinnego lub praw do lokalu w małym domu mieszkalnym, gdy stronami umowy są osoby zaliczone do I grupy podatkowej zgodnie z przepisami o podatku od spadków i darowizn.

Zwolniona z podatku byłaby także darowizna takiego mieszkania, z tym że w podatku od spadków i darowizn (darowizna nie jest przedmiotem opodatkowania PCC, tylko ustawy o podatku od spadków i darowizn). Tutaj ustawodawca przewidział bowiem pełne zwolnienie m.in. dla darowizn pomiędzy osobami zaliczanymi do tzw. zerowej grupy podatkowej (mieszczą się w niej małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha). Paradoksalnie zatem w takim przypadku korzystniejsze podatkowo są dwie darowizny dokonane pomiędzy członkami najbliższej rodziny (czyli darowizna mieszkania i osobna darowizna pieniędzy), aniżeli jedna umowa sprzedaży mieszkania między tymi samymi stronami.

Obowiązanym do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych jest kupujący mieszkanie. Podatek ten pobierze, jako płatnik, notariusz i wpłaci go na konto właściwego urzędu skarbowego.

Mieszkanie od „firmy”

Sytuacja wyglądałaby inaczej, gdyby sprzedający musiał z tego tytułu zapłacić podatek VAT (np. siostra zajmowałaby się budową mieszkań na sprzedaż i jedno z nich kupiłby od niej brat). Należy jednakże pamiętać o wyjątku odnoszącym się do nieruchomości. Tutaj nie wystarczy bowiem samo objęcie danej transakcji ustawą o VAT. Musi dodatkowo wystąpić ten podatek (w odróżnieniu od sprzedaży ruchomości, gdzie PCC nie ma także wówczas, gdy sprzedaż jest z VAT-u zwolniona). Gdyby zbycie nieruchomości jedynie podlegało pod ustawę o VAT, ale jednocześnie korzystało ze zwolnienia od tego podatku (co ma miejsce przy dostawie zdecydowanej większości nieruchomości z drugiej ręki), nabywca i tak PCC musi zapłacić.