Przemieszczenie i sprzedaż towarów w UE: rozliczenie VAT

Przeczytaj także: E-mail z listem przewozowym CMR upoważnia do stawki VAT 0%

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Spółka jawna zamierza zawrzeć umowę z francuską firmą (podatnikiem podatku od wartości dodanej), w ramach której będzie dostarczać tej firmie swoje własne towary – na terytorium Francji. Wnioskodawca nie jest zarejestrowany na potrzeby VAT we Francji.

Spółka wynajmie magazyn położony we Francji od innej firmy, który będzie prowadzony przez firmę logistyczną. Z tego magazynu towary będą przekazywane francuskiej firmie - nabywcy, która będzie dokonywać ich poboru na podstawie dokumentu Dyspozycja Nabywcy.

Przemieszczenia tych towarów z Polski do francuskiego magazynu będzie dokonywać wnioskodawca na własny koszt i ryzyko. Transport i przyjęcie towaru na magazyn będzie odbywał się na podstawie następujących dokumentów: Międzynarodowy list przewozowy (CMR), Dowód Dostawy (Delivery Note), Dowód wydania towaru z magazynu w Polsce (WZ). Przejście własności towaru na francuskiego kontrahenta (nabywcy) nastąpi dopiero z chwilą jego poboru z magazynu. Kontrolę nad przechowywanymi towarami będzie miała spółka oraz nabywca, zaś czas ich składowania w magazynie we Francji nie przekroczy 3 miesięcy.

Spółka zadała pytanie, czy powyższe postępowanie, czyli transport towarów do magazynu we Francji, jego składowanie i późniejsze wydanie nabywcy (wraz z przejściem prawa własności) będzie jedną transakcją na tle podatku VAT? Kiedy powstaje tutaj obowiązek podatkowy i jak rozliczyć podatek VAT? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2017 r., poz. 1221 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:
1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów na terytorium kraju;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają ww. czynności, ale tylko wówczas, gdy miejscem ich świadczenia jest terytorium kraju, przez które – w myśl definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy - rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. tarasov_vl - Fotolia.com

Sprzedaż za granicę nie zawsze jest wewnątrzwspólnotową dostawą towaru

W przypadku, gdy sprzedawca przemieszcza na własny koszt i ryzyko towary z Polski do wynajętego przez siebie magazynu w innym państwie UE, z którego to w terminie późniejszym pobiera je zagraniczny kontrahent, mamy do czynienia z dwiema a nie jedną transakcją, rozliczanymi w różny sposób.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy, towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Stosownie do art. 13 ust. 1 ustawy, przez wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 5, rozumie się wywóz towarów z terytorium kraju w wykonaniu czynności określonych w art. 7 na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, z zastrzeżeniem ust. 2-8.

Przepis ust. 1 stosuje się pod warunkiem, że nabywca towarów jest podatnikiem podatku od wartości dodanej zidentyfikowanym na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju (art. 13 ust. 2 pkt 1 ustawy).

Natomiast w myśl art. 13 ust. 6 ustawy – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów występuje, jeżeli dokonującym dostawy jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9, z zastrzeżeniem ust. 7.

Jeżeli więc wywóz towarów z terytorium kraju następuje w wyniku dokonania transakcji z ustalonym nabywcą, w celu dostawy, tj. przeniesienia na konkretny podmiot prawa do rozporządzania wywożonym towarem jak właściciel, zachodzi wówczas wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów, której po stronie nabywcy odpowiada wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów.

Za wewnątrzwspólnotową dostawę towarów uznaje się również przemieszczenie przez podatnika, o którym mowa w art. 15, lub na jego rzecz towarów należących do jego przedsiębiorstwa z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, które zostały przez tego podatnika na terytorium kraju w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym również w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, albo sprowadzone na terytorium kraju w ramach importu towarów, jeżeli mają służyć działalności gospodarczej podatnika (art. 13 ust. 3 ustawy).

Powołany przepis rozszerza więc pojęcie wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów na czynności niemające charakteru czynności dwustronnych (czynionych za wynagrodzeniem), polegające na przemieszczeniu towarów przedsiębiorstwa z Polski do innego kraju wspólnotowego, w którym mają posłużyć wykonywanej tam przez podatnika działalności gospodarczej. W takim przypadku dostawca pełni jednocześnie rolę nabywcy towarów na terytorium innego państwa członkowskiego.

Przy czym należy zaznaczyć, że przemieszczenia towarów, o którym mowa w art. 13 ust. 3 ustawy, nie uznaje się za wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, w przypadku, gdy występuje chociażby jedna z przesłanek negatywnych określonych w art. 13 ust. 4 ustawy.

Miejscem dostawy towarów jest w przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią - miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy (art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy).

Natomiast jak stanowi art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy w przypadku towarów niewysyłanych ani nietransportowanych - miejscem dostawy towarów jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy.

Kwestia momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów uregulowana została w art. 20 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez podatnika, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano tej dostawy, z zastrzeżeniem ust. 4 oraz art. 20a.

Zgodnie z art. 20a ust. 1 ustawy w przypadku przemieszczenia towarów, o którym mowa w art. 13 ust. 3, do miejsca odpowiadającego magazynowi konsygnacyjnemu w celu ich późniejszej dostawy podatnikowi podatku od wartości dodanej, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dostawy towarów, nie później jednak niż z chwilą wystawienia faktury potwierdzającej tę dostawę podatnikowi podatku od wartości dodanej, pod warunkiem że podatnik podatku od wartości dodanej jest obowiązany wykazać dokonane przemieszczenie towarów w państwie członkowskim zakończenia transportu lub wysyłki oraz dostawę towarów jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów w miesiącu, w którym u podatnika powstał obowiązek podatkowy z tytułu tej dostawy.

Na mocy art. 20a ust. 2 ustawy – przepis ust. 1 stosuje się, jeżeli:
1. przemieszczenia towarów dokonuje podatnik, który nie jest zarejestrowany jako podatnik podatku od wartości dodanej w państwie członkowskim zakończenia transportu lub wysyłki;
2. podatnik, który przemieszcza towary do miejsca odpowiadającego magazynowi konsygnacyjnemu, prowadzi ewidencję towarów przemieszczanych do tego miejsca zawierającą datę ich przemieszczenia, datę dostawy towarów podatnikowi podatku od wartości dodanej, dane pozwalające na identyfikację towarów, a w przypadku, o którym mowa w ust. 3 – także dane dotyczące powrotnego przemieszczenia towarów; przepis art. 109 ust. 3 stosuje się odpowiednio.

Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 27c ustawy – przez magazyn konsygnacyjny rozumie się wyodrębnione u podatnika zarejestrowanego jako podatnik VAT UE, o którym mowa w art. 97 ust. 4, miejsce przechowywania na terytorium kraju towarów należących do podatnika podatku od wartości dodanej przemieszczonych przez niego lub na jego rzecz z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju do tego miejsca, z którego podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT UE, przechowujący towary, pobiera je, a przeniesienie prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel następuje w momencie ich pobrania.

Natomiast przez prowadzącego magazyn konsygnacyjny, rozumie się podatnika, który przechowuje w magazynie konsygnacyjnym towary i pobiera je z tego magazynu (art. 2 pkt 27d ustawy).

Z cyt. przepisów wynika, że magazyn konsygnacyjny jest wyodrębnionym miejscem przechowywania towarów u podatnika VAT UE. Podatnik, zarejestrowany jako podatnik VAT UE, który przechowuje te towary, pobiera je z magazynu, przy czym przeniesienie prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel następuje w momencie ich pobrania. W takiej sytuacji mamy do czynienia z dokonywanymi etapowo (z przerwą w magazynie) wewnątrzwspólnotową dostawą towarów dla dostawcy i wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów dla nabywcy (prowadzącego magazyn).

Obowiązek podatkowy z tytułu wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów dokonywanej poprzez magazyn konsygnacyjny powstaje z chwilą dostawy towarów, tj. w momencie pobrania towarów z zagranicznego magazynu przez ich nabywcę - nie później jednak niż z chwilą wystawienia faktury potwierdzającej tę dostawę zagranicznemu nabywcy. Rozpoznanie dostawy do magazynu konsygnacyjnego położonego w innym państwie członkowskim jako wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów jest warunkowane istnieniem w państwie zagranicznego nabywcy przepisów albo praktyki, uznającej nabycie towarów poprzez magazyn konsygnacyjny za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. Jednocześnie - literalna wykładnia art. 20a ustawy wskazuje, że uproszczenia przewidziane w powołanym przepisie mają zastosowanie tylko w przypadku dostaw towarów dokonywanych za pośrednictwem miejsca odpowiadającego magazynowi konsygnacyjnemu.