Brak numeru VAT UE nie zmienia miejsca opodatkowania usług

Przeczytaj także: Wewnątrzwspólnotowe świadczenie usług w podatku VAT

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca – czynny podatnik VAT, zarejestrowany do transakcji unijnych, świadczył usługi reklamowe dla firmy z Wielkiej Brytanii. Nabywca usług nie posiada siedziby ani stałego miejsc prowadzenia działalności w Polsce. Nie podał on przy tym numeru unijnego, nie widnieje w systemie VIES jako podatnik aktywny, nie posiada aktywnego kodu GB.

Wnioskodawca wykazał w deklaracji VAT-7 usługę w poz. 11 i 12. W związku z brakiem numeru kontrahenta nie złożył informacji podsumowującej VAT UE. Powiadomił natomiast urząd skarbowy odrębnym pismem o przyczynie braku wykazania tej transakcji w informacji podsumowującej VAT UE. Wnioskodawca zadał pytanie czy takie postępowanie było prawidłowe, czy też powinien opodatkować tę transakcję w Polsce wg właściwej stawki? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają:
1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju:
2. eksport towarów;
3. import towarów na terytorium kraju;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. pixs4u - Fotolia.com

Jak rozliczać usługi dla firm zagranicznych?

Sprzedaż usług reklamowych do kontrahenta zagranicznego, winna być opodatkowana w kraju usługobiorcy. Nie zmienia tego fakt, iż usługobiorca taki, pomimo prowadzenia działalności w innym kraju UE, nie podał dla tej usługi swojego unijnego numeru VAT.

Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m. in. odpłatne świadczenie usług, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju, przez które - w myśl definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy - rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

W przypadku świadczenia usług od określenia miejsca świadczenia zależy, czy dane świadczenie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Kwestie dotyczące miejsca świadczenia przy świadczeniu usług uregulowane zostały w rozdziale 3 działu V ustawy. Stosownie do art. 28a ustawy, na potrzeby stosowania ww. rozdziału:
1. ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:
a. podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
b. osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;
2. podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Podatnikiem według art. 28a ustawy jest podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel i rezultat takiej działalności. Przy czym, ustawodawca wskazując na działalność gospodarczą odnosi się do jej definicji ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Zgodnie z tym przepisem, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Wskazać należy, że art. 28a ustawy definiuje dla potrzeb przepisów o miejscu świadczenia usług pojęcie podatnika. Definicja ta została wprowadzona w związku z zawarciem w ustawie dwóch podstawowych reguł odnoszących się do miejsca świadczenia, dla zastosowania których ważne jest, czy usługa świadczona jest dla przedsiębiorcy, czy też dla konsumenta. Również dla ustalenia niektórych szczególnych reguł określenia miejsca świadczenia ważne jest czy nabywcą usługi jest przedsiębiorca, czy też konsument. Zaznaczyć należy, że użyta w przedmiotowym przepisie nazwa „podatnik” odnosi się w zasadzie do „przedsiębiorcy” prowadzącego działalność gospodarczą.

Jak zatem wynika z powołanych przepisów, podatnikiem dla potrzeb stosowania przepisów o miejscu świadczenia usług jest podmiot prowadzący działalność gospodarczą, lub podmiot prowadzący działalność gospodarczą odpowiadającą działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy, bez względu na cele i rezultaty takiej działalności. Z powyższego wynika zatem, że podatnikiem jest zarówno podatnik polski, jak i podatnik z innego państwa członkowskiego oraz podatnik z kraju trzeciego. Za podatników są uznawane bowiem również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich Unii Europejskiej oraz państw trzecich.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

Natomiast na podstawie art. 28b ust. 2 ustawy, w przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Z niniejszych przepisów ustawy wynika, że co do zasady, usługa świadczona na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy, inna niż wskazana w art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy, podlega opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy, chyba że jest świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej - wówczas miejscem świadczenia tej usługi jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego ta usługa jest świadczona. (…)

Odnosząc się do przedstawionych wątpliwości wskazać należy, że aby prawidłowo zastosować przepisy prawa w zakresie ustalenia miejsca opodatkowania świadczonych usług w pierwszej kolejności konieczna jest odpowiednia identyfikacja statusu kontrahenta z Wielkiej Brytanii.

Stosownie do art. 18 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L 77 z 23.03.2011, str. 1, z późn. zm.) – o ile usługodawca nie ma odmiennych informacji, może uznać, że usługobiorca prowadzący działalność gospodarczą na terytorium Wspólnoty ma status podatnika:
a. gdy usługobiorca przekazał mu swój indywidualny numer identyfikacyjny VAT i usługodawca uzyska potwierdzenie ważności numeru identyfikacyjnego, a także nazwiska/nazwy i adresu przypisanych temu numerowi zgodnie z art. 31 rozporządzenia Rady (WE) nr 904/2010 z dnia 7 października 2010 r. w sprawie współpracy administracyjnej oraz zwalczania oszustw w dziedzinie podatku od wartości dodanej;
b. gdy usługobiorca nie otrzymał jeszcze indywidualnego numeru identyfikacyjnego VAT, ale poinformował usługodawcę, że zwrócił się z wnioskiem o jego nadanie i usługodawca uzyska dowolny inny dowód potwierdzający, że usługobiorca jest podatnikiem lub osobą prawną niebędącą podatnikiem, w stosunku do której wymagana jest identyfikacja do celów VAT, oraz jeżeli dokona w rozsądnym zakresie weryfikacji rzetelności przedstawionych przez usługobiorcę danych za pomocą zwykłych, handlowych środków bezpieczeństwa, takich jak środki dotyczące kontroli lub płatności.

Zatem wystarczającym dla uznania usługobiorcy za podatnika, o którym mowa w art. 28a ustawy byłby fakt posiadania przez niego numeru VAT wydanego przez właściwą dla niego instytucję. Powyższe oraz dodatkowe zweryfikowanie tego numeru przez świadczącego usługę, spowodowałoby prawidłowe zastosowanie przepisów podatkowych odnośnie obowiązku rozliczenia podatku VAT. Jeśli jednak kontrahent nie przekazuje usługodawcy numeru VAT nadanego przez państwo członkowskie, w którym nabywca posiada siedzibę bądź stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego dana usługa jest świadczona, to konieczne jest uzyskanie informacji, że nabywca usługi prowadzi działalność gospodarczą, przez co zostanie spełniona definicja podatnika zawarta w art. 28a ustawy. Zatem podatnikiem dla potrzeb właściwego rozpoznania miejsca świadczenia i opodatkowania usług jest podmiot gospodarczy prowadzący działalność gospodarczą lub podmiot gospodarczy prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu ww. przepisów, bez względu na cel i rezultat swojej działalności.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku miejscem świadczenia usług na rzecz podmiotu mającego siedzibę w innym niż Polska kraju Unii Europejskiej jest miejsce w którym kontrahent posiada siedzibę działalności gospodarczej. Jak wskazał Wnioskodawca - kontrahent to firma prowadząca działalność gospodarczą w Wielkiej Brytanii, a więc jest to podatnik w rozumieniu art. 28a ustawy. Sam fakt, że podmiot zagraniczny prowadzący działalność gospodarczą nie jest zarejestrowany dla celów podatku od wartości dodanej nie oznacza iż nie wpisuje się w definicję podatnika, o którym mowa w art. 28a ustawy. Ponadto podmiot, na rzecz którego Wnioskodawca świadczył usługi reklamowe nie posiada siedziby ani działalności gospodarczej na terytorium kraju. Jednocześnie do usług nie znajdują zastosowania szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia wynikające z art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy.