Jednorazowa wartość transakcji przy umowach na czas nieokreślony

Przeczytaj także: Płatności tylko przelewem bankowym albo brak kosztów podatkowych

Umowa o stałe świadczenie usług prawnych, księgowych, biurowych, najmu czy dzierżawy – to najczęściej występujące przykłady umów zawieranych na czas nieokreślony z przyjętymi okresami rozliczeniowymi (którymi często jest miesiąc bądź kwartał). Wartość takich usług dla podmiotów z nich korzystających stanowi natomiast z reguły koszt podatkowy. Od 2017 r. jednakże o rozpoznaniu takiego kosztu decyduje dodatkowy czynnik: sposób zapłaty.

Zgodnie z art. 15d ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i odpowiednio art. 22p ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca jednorazowej wartości transakcji przekraczającej 15.000 zł (razem z ewentualnym podatkiem VAT) została dokonana bez pośrednictwa płatniczego.

W przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca opisanych wyżej transakcji została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego, podatnicy - w miesiącu, w którym taka płatność miała miejsce winni oni:

• zmniejszyć koszty uzyskania przychodów albo
• w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów - zwiększyć przychody.

Ustawodawca przy tym nie określił, co należy rozumieć przez „jednorazową wartość transakcji” uznając że to pojęcie jest jasne i zrozumiałe. Jak się jednak okazało jeszcze przed wejściem w życie nowych regulacji, pojęcie to wcale nie jest jednoznaczne, na co wskazują liczne wyjaśnienia fiskusa.

Nie zawsze jednak wartość taka jest znana z góry, co występuje np. w przypadku umów zawartych na czas nieokreślony. Dopiero bowiem przy ich zakończeniu będzie wiadomo, jaka była ogólna wartość należności czy zobowiązań z niej wynikających. Co w takim przypadku?

Do niedawna dominował pogląd, zgodnie z którym, gdy całkowita wartość transakcji nie wynika wprost z umowy, lecz jest uzależniona od czasu jej trwania, to pojęcie jednorazowej wartości transakcji należy odnosić do wartości świadczenia za poszczególne okresy rozliczeniowe, za które to przysługuje wynagrodzenie. Niedawno jednak fiskus zdaje się zmienił zdanie.

Zgodnie z nową linią interpretacyjną fiskusa, w przypadku umów zawartych na czas nieokreślonych, z ustalonym wynagrodzeniem okresowym, kwalifikacja płatności zależy od wysokości wynagrodzenia, okresu rozliczeniowego i okresu wypowiedzenia. I tak dla umowy zawartej na czas nieokreślony, w której od samego początku suma wynagrodzeń pewnych (a więc tych, które przedsiębiorca będzie musiał zapłacić zanim upłynie okres wypowiedzenia) przekracza limit 15.000 zł, już od pierwszej płatności należy rozliczać się bezgotówkowo.

Natomiast jeżeli z dniem dokonania pierwszej płatności strony nie wiedzą, jak długo będzie trwać zawarta umowa oraz jaka będzie jej łączna wartość, ale wiedzą za to, że w przypadku najkrótszego możliwego terminu obowiązywania takiej umowy limit 15.000 zł nie zostanie przekroczony, to płatności do momentu przekroczenia tego limitu mogą być regulowane gotówkowo.

Takie wyjaśnienia zamieszczono też na stronie internetowej Ministerstwa Rozwoju www.biznes.gov.pl.