Kiedy odwrotne obciążenie w VAT na usługi spawalnicze?

Przeczytaj także: Odwrotne obciążenie w VAT: przepompowanie betonu to nie usługa budowlana

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Spółka produkuje i montuje konstrukcje stalowe przy wznoszeniu obiektów budowlanych. Zainteresowana zawarła umowę na roboty budowlano montażowe z generalnym wykonawcą. Jako podwykonawca ma ona wykonać projekt, wyprodukować oraz zamontować konstrukcję stalowej hali we wskazanym miejscu.

Sama konstrukcja powstanie w zakładzie spółki, skąd zostanie przetransportowana i zamontowana na placu budowy. Przy wytwarzaniu konstrukcji spółka korzysta z usług podwykonawców w zakresie usług spawalniczych, które są wykonywane na terenie zakładu spółki i sklasyfikowane według PKWiU w dziale 25 nr PKWiU 25.62 – z takim numerem PKWiU spółka otrzymuje faktury od podwykonawców. Zarówno spółka jak i jej podwykonawcy są czynnymi podatnikami VAT.

Spółka zadała pytanie, czy nabywane przez nią usługi spawalnicze należy rozliczyć wg odwrotnego obciążenia, czy też winny one zostać objęte 23% stawką VAT przez usługodawcę? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r, poz. 1221, z późn. zm.) – zwanej dalej „ustawą” – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (…).

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Jak stanowi art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Kliknij, aby powiekszyć

fot. anataconseil - Fotolia.com

Kiedy spawacz obarcza VAT-em swoje usługi?

Fiskus nie podpowie nam, czy zastosowana klasyfikacja do konkretnych usług jest prawidłowa. To bowiem nie jego kompetencja. Jeżeli jednak zastosowana klasyfikacja nie będzie się mieścić w załączniku nr 14 do ustawy o VAT, to odpowie, że usługi takie nie są rozliczane na zasadach odwrotnego obciążenia.

Brzmienie tego przepisu przesądza, że zawarta w nim definicja „świadczenia usług” ma charakter komplementarny wobec definicji „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług, transakcji wykonywanych przez podatników, w ramach ich działalności gospodarczej.

W myśl art. 5a ustawy – towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

Przepisy z zakresu podatku od towarów i usług odwołują się w niektórych przypadkach do grupowań PKWiU. Przy czym prawidłowa identyfikacja towarów i usług w ramach klasyfikacji statystycznych stanowi niezbędny warunek do określenia wysokości opodatkowania lub podmiotu zobowiązanego do rozliczenia VAT w odniesieniu do towarów i usług, dla których przepisy z zakresu VAT powołują klasyfikację statystyczną.

Stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi wymienione w załączniku nr 14 do ustawy, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
a. usługodawcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9;
b. usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.

Załącznik nr 14 do ustawy określa wykaz usług, o których mowa w wyżej cyt. art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy. I tak, w poz. 45 tego załącznika wymienione zostały „Roboty związane ze wznoszeniem konstrukcji stalowych” – PKWiU 43.99.50.0.

Według art. 17 ust. 1h ustawy, w przypadku usług wymienionych w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy przepis ust. 1 pkt 8 stosuje się, jeżeli usługodawca świadczy te usługi jako podwykonawca.
Zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy, w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 8, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

Powołane regulacje ustawy wprowadzają mechanizm polegający na przeniesieniu obowiązku rozliczania podatku od towarów i usług na podatnika, na rzecz którego wykonana została ściśle określona usługa.

Mechanizm „odwrotnego obciążenia” podatkiem od towarów i usług stanowi odstępstwo od generalnej zasady wyrażonej w art. 193 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.) – dalej zwanej „Dyrektywą” – (zgodnie z którym osobą zobowiązaną do zapłaty VAT jest podatnik dokonujący dostawy towarów lub świadczenia usług) i przenosi obowiązek rozliczenia VAT należnego ze sprzedającego na nabywcę. Podstawą dla zastosowania tego szczególnego środka jest art. 199-199a Dyrektywy. W art. 199 ust. 1 oraz art. 199a ust. 1 Dyrektywy zawarty został zamknięty katalog transakcji, w odniesieniu do których państwa członkowskie mogą postanowić, że osobą zobowiązaną do zapłaty VAT jest podatnik podatku od towarów i usług – odbiorca towarów i usług będących przedmiotem tych transakcji, wśród których wymieniono dostawę zużytych materiałów, zużytych materiałów nienadających się do ponownego użycia w tym samym stanie, złomu, odpadów przemysłowych i nieprzemysłowych, odpadów przetwarzalnych, częściowo przetworzonych odpadów oraz dostawy pewnych towarów i świadczenia usług wymienionych w załączniku VI [ art. 199 ust. 1 lit. d) Dyrektywy]. Do decyzji państw członkowskich Unii Europejskiej pozostawiono zarówno ewentualne zaimplementowanie tego mechanizmu na grunt krajowych regulacji, jak również kwestię, które spośród enumeratywnie wskazanych w dyrektywie towarów i usług zostaną nim objęte.

W świetle art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże w myśl z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%. (…)

Rozstrzygając niniejszą sprawę w zakresie żądania wyrażonego przez Wnioskodawcę w postawionym pytaniu, sprowadzającym się do zakresu zastosowania tzw. mechanizmu odwróconego VAT w przypadku nabycia usług spawalniczych należy stwierdzić, że o charakterze wykonywanych czynności decyduje całokształt okoliczności faktycznych jakie towarzyszą realizacji tych czynności.

W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, że czynności (usługi spawalnicze) nabywane przez Wnioskodawcę, sklasyfikowane – jak podano we wniosku – według PKWiU w dziale 25 – PKWiU 25.62 (klasyfikacja podana na fakturach otrzymywanych przez Wnioskodawcę) – nie mieszczą się w załączniku nr 14 do ustawy. W związku z tym ich nabycie nie podlega opodatkowaniu według zasad wskazanych w art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy. W niniejszej sprawie nie został bowiem spełniony jeden z elementów warunkujących zastosowanie opodatkowania według tzw. mechanizmu odwróconego VAT. Wprawdzie wskazane we wniosku usługi spawalnicze nabyte zostały od kontrahenta Wnioskodawcy w związku z wytworzeniem konstrukcji na rzecz Generalnego Wykonawcy, tj. w związku z świadczeniem na Jego rzecz czynności wskazanych w poz. 45 załacznika nr 14 do ustawy „Roboty związane ze wznoszeniem konstrukcji stalowych” – PKWiU 43.99.50.0, jednak nabycie usług spawalniczych nie zostało zrealizowane na zasadzie podwykonawstwa. Na tle niniejszej sprawy zaznaczyć należy, że „podwykonawca – to firma lub osoba wykonująca pracę na zlecenie głównego wykonawcy” (internetowe wydanie Słownika języka polskiego, http://sjp.pwn.pl/sjp/podwykonawca; 2503008). Wskazać należy również, że przy dalszych „podzleceniach” przyjąć należy podejście, zgodnie z którym podwykonawca zlecający jest – w stosunku do swojego podwykonawcy – głównym wykonawcą swojego zakresu prac. W przedstawionym stanie faktycznym kontrahent Wnioskodawcy wykonuje na jego rzecz czynności sklasyfikowane wg PKWiU 25.62, a zatem niemieszczące się w załączniku nr 14 do ustawy o VAT. Natomiast, aby można było zastosować odwrotne obciążenie, istotne jest wystąpienie w podzleceniach tożsamego zakresu prac pomiędzy czynnościami realizowanymi przez kontrahenta Wnioskodawcy, a realizowanymi przez Wnioskodawcę w ramach podwykonawstwa czynnościami na rzecz Głównego Wykonawcy, tj. muszą to być usługi wymienione w załączniku nr 14 do ustawy o VAT.

Reasumując, Wnioskodawca nabywając od swojego kontrahenta usługi spawalnicze klasyfikowane według PKWiU 25.62, nie powinien rozpoznawać tzw. odwrotnego obciążenia tych czynności w trybie art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy. Czynności te podlegają opodatkowaniu według zasad ogólnych, a tym samym zobowiązanym do zastosowania odpowiedniej stawki podatku i właściwego rozliczenia jest wyłącznie podmiot wykonujący usługi spawalnicze na rzecz Wnioskodawcy. Podkreślić należy, że Wnioskodawca błędnie stwierdził w swoim stanowisku, iż Spółka nabywane usługi „rozlicza na zasadach ogólnych”, gdyż jak wskazano powyżej, to nie Spółka jest zobowiązana w tej sytuacji do rozliczenia podatku.(…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów