MF wyjaśnia: zasady stosowania mechanizmu podzielonej płatności

Przeczytaj także: Podzielona płatność przy transakcjach walutowych

Decyzja co do częstotliwości występowania z wnioskiem, jak i wysokość środków wskazanych we wniosku pozostaje w gestii podatnika.

Podatnik we wniosku będzie wskazywał górną granicę kwoty do uwolnienia z rachunku VAT, ponieważ złożenie wniosku do naczelnika urzędu skarbowego nie blokuje możliwości wykorzystywania środków zgromadzonych na rachunku VAT, do celów zgodnych z przepisami, w trakcie trwania postępowania o uwolnienie środków.

W związku z tym, że zgodnie z art. 108b ust. 2 ustawy o VAT, podatnika wskazuje we wniosku wysokość środków zgromadzonych na rachunku VAT, jaka ma zostać przekazana, należy uznać, że we wniosku podatnik powinien wskazać kwotę nie wyższą niż wysokość środków zgromadzonych na rachunku VAT w dniu złożenia wniosku.

Złożenie wniosku do naczelnika urzędu skarbowego w powyższym zakresie wszczyna postępowanie o uzyskanie zgody na uwolnienie środków zgromadzonych na rachunku VAT.

Naczelnik urzędu skarbowego ma 60 dni od dnia otrzymania wniosku na wydanie zgody lub odmowę przekazania środków z rachunku VAT.

5.1. Zgoda na przekazanie (uwolnienie) środków

W przypadku braku ustawowo wskazanych negatywnych przesłanek, naczelnik urzędu skarbowego w drodze postanowienia wyraża zgodę na przekazanie środków zgromadzonych na wskazanym przez podatnika rachunku VAT na wskazany przez niego rachunek rozliczeniowy/rachunek SKOK, powiązany z rachunkiem VAT.

Postanowienie doręcza się podatnikowi, natomiast informację o tym postanowieniu naczelnik urzędu skarbowego przekazuje (przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego) bankowi/SKOK, który prowadzi – wskazany przez podatnika we wniosku – rachunek VAT.

Informacja o postanowieniu przekazywana do banku/SKOK-u, który prowadzi rachunek VAT, zawiera dane niezbędne do realizacji wydanego postanowienia (uwolnienia środków), w tym:

1. numer rachunku VAT, z którego mają być przekazane środki, wskazany we wniosku przez podatnika;
2. numer rachunku rozliczeniowego lub rachunku w SKOK, na który mają być przekazane środki z rachunku VAT;
3. wysokość środków jaka ma zostać przekazana.

Bank/SKOK po otrzymaniu informacji o postanowieniu niezwłocznie dokonuje przekazania środków z rachunku VAT na wskazany rachunek rozliczeniowy/rachunek w SKOK, do wysokości kwoty wskazanej w postanowieniu.

Ponieważ złożenie przez podatnika wniosku o uwolnienie środków nie blokuje możliwości dokonywania zapłaty kontrahentom z rachunku VAT w czasie, w którym naczelnik urzędu skarbowego będzie rozpatrywał ten wniosek, w praktyce występować będą sytuacje, w których kwota wskazana przez podatnika we wniosku, a w konsekwencji wskazana w postanowieniu będzie wyższa niż wysokość środków zgromadzonych na rachunku VAT, na dzień realizacji tego postanowienia.

W takiej sytuacji bank/SKOK przekaże na rachunek rozliczeniowy/rachunek w SKOK środki do wysokości salda na rachunku VAT. Przekazanie przez bank/SKOK środków w niższej wysokości niż wskazana w postanowieniu uznawane jest jako wykonanie postanowienia w całości. Nie ma zatem możliwości aby bank/SKOK uzupełniał brakującą kwotę ze środków „przyszłych”, czyli tych które wpłynęły już po dokonaniu uwolnienia.
Podstawa prawna: art. 108b ust. 1 - 4 ustawy o VAT oraz art. 62c ust. 12 - 13 ustawy Prawo bankowe

Przykład
W dniu 25 września podatnik wystąpił do naczelnika urzędu skarbowego z wnioskiem o uwolnienie środków z rachunku VAT w wysokości 12.000 zł (stan środków na rachunku VAT w dniu składania wniosku wynosi również 12.000 zł).
W dniu 16 października podatnik dokonał płatności w mechanizmie podzielonej płatności za fakturę dokumentującą nabycie towarów na kwotę 4.305 zł (netto 3.500 zł + VAT 805 zł).
Następnie w dniu 26 października podatnik dokonał ponownie płatności z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności za fakturę na kwotę 1.620 zł (netto 1.500 zł + VAT 120 zł).
Naczelnik urzędu skarbowego po rozpatrzeniu wniosku w dniu 29 października wydał postanowienie, w którym wyraził zgodę na przekazanie środków z rachunku VAT w kwocie wskazanej we wniosku, czyli 12.000 zł.
Na dzień realizacji postanowienia stan środków na rachunku VAT wynosi 11.075 zł. Bank dokonuje przekazania środków z rachunku VAT na wskazany w informacji o postanowieniu rachunek rozliczeniowy w wysokości 11.075 zł i uznaje, że postanowienie zostało wykonane w całości.

Zatem, w przypadku otrzymania informacji o postanowieniu, bank/SKOK ma obowiązek niezwłocznego obciążenia rachunku VAT stosowną kwotą i uznania tą kwotą rachunku rozliczeniowego/rachunku w SKOK. Zarówno numer rachunku VAT, jak i rachunku rozliczeniowego/rachunku w SKOK będzie wskazany przez naczelnika urzędu skarbowego w informacji o postanowieniu.

Jeżeli dane w zakresie numerów rachunków zawarte w informacji o postanowieniu będą niezgodne ze stanem faktycznym bank/SKOK nie realizuje informacji o postanowieniu, czyli nie uwolni środków z rachunku VAT. Rachunek VAT jest bowiem powiązany zawsze z konkretnym rachunkiem rozliczeniowym/rachunkiem SKOK i nie jest możliwe przekazanie środków z rachunku VAT na rachunek inny, niż powiązany z tym rachunkiem VAT.

Niezmiernie istotne jest więc uważne i prawidłowe przygotowanie wniosku o uwolnienie środków z rachunku VAT przez podatnika.

W sytuacji gdy bank/SKOK nie będzie mógł zrealizować informacji o postanowieniu z uwagi na błędne informacje wskazane we wniosku o uwolnienie środków i tym samym w informacji o postanowieniu, podatnik będzie miał prawo do wystąpienia do naczelnika urzędu skarbowego z nowym wnioskiem, w którym wskaże właściwe numery rachunków.

5.2. Odmowa przekazania środków

Naczelnik urzędu skarbowego odmawia, w drodze decyzji, zgody na przekazanie środków z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy/rachunek SKOK w przypadku wystąpienia przesłanek wskazanych w ustawie, którymi są:

1. posiadanie przez podatnika zaległości podatkowej w podatku VAT;
2. uzasadniona obawa, że:
   a) zobowiązanie podatkowe z tytułu podatku VAT nie zostanie wykonane, w szczególności gdy podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań z tytułu podatku VAT lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję zobowiązań z tytułu podatku VAT, lub
   b) wystąpi zaległość podatkowa w podatku VAT lub zostanie ustalone dodatkowe zobowiązanie podatkowe w podatku VAT

W przypadku wystąpienia przesłanki dotyczącej posiadania przez podatnika zaległości podatkowej w podatku VAT odmowa będzie dotyczyła wyłącznie kwoty odpowiadającej posiadanej zaległości podatkowej w tym podatku wraz z odsetkami za zwłokę istniejącej na dzień wydania decyzji.

Naczelnik urzędu skarbowego mogą wobec tych środków podejmować czynności egzekucyjne w zakresie należności w podatku VAT, przewidziane w odrębnych przepisach. Nie ma możliwości automatycznego „przejmowania” środków zgromadzonych na rachunku VAT przez organy podatkowe.

Analizując drugą przesłankę czyli wystąpienie uzasadnionej obawy, że zobowiązanie podatkowe w podatku VAT nie zostanie wykonane, należy brać pod uwagę podobne przesłanki, jak przy realizacji przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa .
Podstawa prawna: art. 108b ust. 5 ustawy o VAT

Przykład
U podatnika na rachunku VAT zgromadziła się kwota 20. 000 zł. Podatnik podjął decyzję, że chce wystąpić do naczelnika urzędu skarbowego z wnioskiem o uzyskanie zgody na przekazanie z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy kwoty 15.000 zł. W dniu 1 sierpnia złożył stosowny wniosek.
Naczelnik urzędu skarbowego weryfikując otrzymany wniosek stwierdził, że podatnik nie zapłacił w całości podatku VAT wynikającego z deklaracji VAT-7 za m-c czerwiec, w związku z tym u podatnika powstała zaległość w podatku VAT w wysokości 4.000 zł. Ponadto stwierdził, że podatnik posiada również zaległość w podatku dochodowym w wysokości 450 zł.
Biorąc pod uwagę powyższe naczelnik urzędu skarbowego odpowiadając na złożony wniosek w dniu 3 września wydał:

1. decyzję odmawiającą wydania zgody na przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT na kwotę 4.035 zł (zaległość w podatku VAT w wysokości 4.000 zł + odsetki na dzień wydania decyzji, tj. 3 września w wysokości 35 zł) oraz
2. postanowienie wyrażające zgodę na przekazanie środków z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy w wysokości 10.965 zł.

Zaległość w podatku dochodowym nie wpłynęła na sposób rozpatrzenia wniosku ponieważ zgodnie z art. 108b ust. 5 ustawy o VAT w przypadku uwolnienia środków z rachunku VAT znaczenie ma wyłącznie zaległość w podatku VAT.

6. Korzyści stosowania mechanizmu podzielonej płatności

Stosowanie mechanizmu podzielonej płatności jest bezpieczną, z punktu widzenia interesów Skarbu Państwa, metodą realizowania płatności, ponieważ środki pieniężne przekazywane z wykorzystaniem MPP pozostają w zamkniętym obiegu rachunków VAT.

W związku z tym, w celu zrównoważenia interesów podatników, stworzony został pakiet
wymiernych korzyści dla podatników stosujących MPP, opisanych poniżej.