MF wyjaśnia: zasady stosowania mechanizmu podzielonej płatności

Przeczytaj także: Podzielona płatność przy transakcjach walutowych

4.1. Powiązanie płatności z fakturą

Skorzystanie z mechanizmu podzielonej płatności jest uzależnione od posiadania faktury, której płatność dotyczy.

Mechanizm ten może być również stosowany do regulowania przedpłat, zaliczek, zadatków czy rat, jednakże tylko wtedy, gdy nabywca przed dokonaniem płatności otrzyma na tę okoliczność fakturę.

Nie będzie natomiast możliwe zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności w przypadku otrzymania przed dostawą towarów czy świadczeniem usług dokumentu zwanego potocznie fakturą „pro forma”. Dokument ten nie jest bowiem fakturą w rozumieniu przepisów ustawy o VAT.

W sytuacji zapłaty z wykorzystaniem komunikatu przelewu dedykowanego dla podzielonej płatności, która nie dotyczy konkretnej faktury (poza wyjątkami wskazanymi w ustawie), płatność taka nie będzie rodzić skutków, o których mowa w art. 108c ust. 1 i 2 ustawy o VAT, tzn. nie będzie wyłączała odpowiedzialności solidarnej, dodatkowego zobowiązania oraz podwyższonych odsetek od zaległości, ponieważ nie będzie możliwości powiązania płatności z kwotą odpowiadającą kwocie podatku wynikającej z otrzymanej faktury, o której mowa w tych przepisach. W związku z tym, że zapłata w MPP musi być powiązana z konkretną fakturą, płatność w MPP nie ma zastosowania do przelewów zbiorczych.

Należy przy tym rozróżnić dwie sytuacje:

1. podatnik zleca bankowi dokonanie np. 500 przelewów, przekazując informacje o 500 przelewach dotyczących 500 faktur – w takiej sytuacji mechanizm podzielonej płatności może zostać zastosowany, ponieważ będzie możliwe powiązanie konkretnej płatności z konkretną fakturą, a tylko zlecenie dla banku ma formę zbiorczą,
2. podatnik chciałby zapłacić np. za 50 faktur otrzymanych od jednego kontrahenta, jednym przelewem – w takiej sytuacji nie jest możliwe zastosowanie MPP.

4.2. Zapłata w MPP części kwoty z faktury

Zapłata kwoty podatku VAT wykazanej w fakturze przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności może obejmować zarówno całą kwotę podatku, jak i jej dowolną część.

To podatnik decyduje jaką część kwoty podatku wykazanej na fakturze chce uregulować przy zastosowaniu tego mechanizmu.

Jeżeli podatnik zdecyduje, że przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności płaci tylko część kwoty podatku to pozostała kwota może być rozliczona w dowolny sposób (przykładowo innym komunikatem przelewu, zwykłym przelewem czy też gotówką).

Możliwa jest również zapłata w mechanizmie podzielonej płatności wyłącznie samej kwoty odpowiadającej kwocie podatku VAT wykazanej na fakturze. Wówczas wskazana w komunikacie przelewu kwota brutto będzie równa kwocie podatku VAT.

Przykładowo, podatnik otrzymał fakturę na kwotę 1000 zł + 230 zł VAT. W takiej sytuacji podatnik może zapłacić w MPP:
a) całą kwotę, wpisując w komunikacie przelewu kwotę 1230 zł brutto oraz 230 zł VAT;
b) część kwoty, wpisując w komunikacie przelewu kwotę np. 500 zł brutto oraz 115 zł VAT, albo
c) tylko kwotę odpowiadającą kwocie VAT, wpisując w komunikacie przelewu kwotę 230 zł brutto i 230 zł VAT, albo
d) tylko część kwoty odpowiadającej kwocie VAT, wpisując w komunikacie przelewu kwotę np. 115 zł brutto i 115 zł VAT.

4.3. MPP a ulga na złe długi i metoda kasowa

Konstrukcja MPP polega na zapłacie kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury na rachunek VAT. Zatem, na rachunek VAT nie jest płacony stricte podatek VAT, tylko część kwoty należności odpowiadająca całości lub części kwoty VAT wykazanej na fakturze.

W przypadku uregulowania przez nabywcę płatności wynikającej z faktury w niepełnej wysokości, kwotę zapłaconą w mechanizmie podzielonej płatności należy traktować jako uregulowanie części należności wynikającej z faktury.

Nie ma w takim przypadku znaczenia wysokość kwoty, która zgodnie z komunikatem przelewu wpłynie na rachunek VAT. Stanowi ona bowiem część należności wynikającej z faktury.

Ta część należności, która została zapłacona w MPP podlega proporcjonalnemu rozliczeniu dla zastosowania praw i obowiązków wynikających z innych przepisów ustawy o VAT.

MPP to dodatkowy sposób płatności, który w żaden sposób nie wpływa na inne instytucje prawne, takie jak ulga na złe długi, czy moment powstania obowiązku podatkowego w metodzie kasowej.

Przykład
Mały podatnik, który wybrał kasową metodę rozliczeń w dniu 20 lipca 2018 r. z tytułu dokonanej sprzedaży wystawił fakturę na kwotę netto 1.000 zł + 230 zł VAT.
W dniu 14 sierpnia 2018 r. nabywca dokonał płatności części kwoty wykazanej na ww. fakturze przy zastosowaniu MPP wpisując w komunikacie przelewu kwotę brutto 230 zł i kwotę VAT 230 zł (kwota 230 zł w całości trafiła na rachunek VAT).
W związku z otrzymaniem części zapłaty (230 zł zamiast 1.230 zł) za tę dostawę u małego podatnika powstał obowiązek podatkowy i ma on obowiązek dokonać rozliczenia podatku z tego tytułu.
Otrzymaną kwotę (230 zł) podatnik traktuje jako część zapłaty za wystawioną fakturę i rozlicza w deklaracji, w następujący sposób:
- podstawa opodatkowania 187 zł
- podatek należny 43 zł.

4.4. Zastosowanie MPP do faktur bez VAT

Nie jest możliwe uregulowanie w MPP wyłącznie kwoty netto, przykładowo w odniesieniu do faktur, w których nie wykazano kwoty podatku (odwrotne obciążenie czy też czynności zwolnione od podatku). Nie spełnia to bowiem definicji mechanizmu podzielonej płatności zawartej w art. 108a ust. 2 ustawy o VAT, zgodnie z którą zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności oznacza zapłatę:

1. kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury na rachunek VAT;
2. całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury na rachunek bankowy albo na rachunek w SKOK, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób.

Zatem, w komunikacie przelewu zawsze należy wskazać kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku z faktury, której płatność dotyczy.

4.5. Wpłata w MPP na rachunek VAT płatnika – WNT paliw

Przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności możliwe jest również dokonywanie wpłaty kwot podatku VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych na rachunek VAT płatnika, o którym mowa w art. 17a ustawy o VAT.

W takim przypadku komunikat przelewu różni się od komunikatu przelewu stosowanego przy zapłacie za nabyte towary czy usługi. Podatnik dokonując wpłaty na rachunek VAT płatnika w komunikacie przelewu:

1. w polu przeznaczonym na kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności jak i polu przeznaczonym na kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto wpisuje kwotę podatku, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności;
2. w polu przeznaczonym na wskazanie numeru faktury podatnik wskazuje numer dokumentu związanego z płatnością wystawionego przez płatnika, o którym mowa w art. 17a;
3. w polu przeznaczonym na wskazanie NIP dostawcy lub usługodawcy podatnik wskazuje NIP płatnika, o którym mowa w art. 17a.

Podstawa prawna: art. 103a ustawy o VAT

4.6. Przekazanie środków z rachunku VAT na inny rachunek VAT

Jeżeli podatnik posiada w danym banku/SKOK kilka rachunków VAT to może samodzielnie i bez żadnych ograniczeń dokonywać przesunięć środków pomiędzy tymi rachunkami. Takie przesunięcia dokonywane są przy użyciu komunikatu przelewu, w którym :

1. w polu przeznaczonym na kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności jak i polu przeznaczonym na kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto należy wpisać kwotę przekazywanych środków;
2. w polu przeznaczonym na wskazanie numeru faktury należy wpisać „przekazanie własne”;
3. w polu przeznaczonym na wskazanie NIP dostawcy lub usługodawcy należy wskazać swój NIP.

Podstawa prawna: art.62b ust. 2 pkt 6 ustawy Prawo bankowe

5. Uwolnienie środków z rachunku VAT

Jeżeli na rachunku VAT zostaną zgromadzone środki, których podatnik - w swojej ocenie – nie będzie mógł spożytkować na zapłatę podatku VAT do urzędu skarbowego lub na zapłacenie podatku VAT swoim kontrahentom z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności, wówczas może zwrócić się do naczelnika urzędu skarbowego z wnioskiem o wydanie zgody na przekazanie środków (w celu swobodnego dysponowania tymi środkami) z rachunku VAT na powiązany z tym rachunkiem rachunek rozliczeniowy albo rachunek w SKOK podatnika.

We wniosku podatnik wskazuje:

1. rachunek VAT, z którego mają być uwolnione środki;
2. rachunek rozliczeniowy albo rachunek w SKOK, na który mają być przelane środki z rachunku VAT (może to być wyłącznie rachunek rozliczeniowy lub rachunek w SKOK, dla którego jest prowadzony ten rachunek VAT);
3. wysokość środków, zgromadzonych na rachunku VAT, jaka ma zostać przekazana na rachunek rozliczeniowy albo rachunek w SKOK.