Działalność nierejestrowa: przychód w PIT i obrót w VAT

Przeczytaj także: Działalność nierejestrowana - na czym polega i z czym się wiąże?

Regulację tę stosuje się również do działalności wykonywanej przez osoby, które w okresie 12 miesięcy przed dniem wejścia w życie powyższej ustawy nie były wpisane do CEIDG lub których wpis został wykreślony z CEIDG wcześniej niż 12 miesięcy przed dniem wejścia jej w życie, nawet jeżeli w okresie ostatnich 60 miesięcy przed dniem wejścia w życie ustawy prowadziły one działalność gospodarczą ( art. 195 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej).
Ustawodawca przewidział zatem dodatkową preferencję dla tych, którzy swoje firmy zlikwidowali na co najmniej rok przed wejściem w życie nowego rozwiązania w postaci działalności nierejestrowej.

Działalność nierejestrowa w podatku dochodowym

W przytoczonych wyżej przepisach ustawodawca powołuje się na wartość przychodu należnego. Tym są kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Przychody z działalności nierejestrowej są zaliczane do przychodów z innych źródeł (art. 21 ust. 1ba ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). W żadnym razie nie będą to przychody z działalności wykonywanej osobiście.

Opodatkowany jest tutaj dochód, a więc przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu. Chodzi tutaj o koszty ściśle związane z wykonywaną działalnością (czyli np. zakup surowców do produkcji wyrobów). Koszty takie oczywiście muszą być odpowiednio udokumentowane, dlatego należy gromadzić wszystkie dowody zakupów związane z działalnością nierejestrową.

Dochody z działalności nierejestrowej są opodatkowane skalą podatkową i wykazywane w rocznym zeznaniu podatkowym z pozostałymi dochodami. Właściwym formularzem jest tutaj PIT-36. Przepisy podatkowe nie nakładają przy tym na takich podatników obowiązku odprowadzania zaliczek na podatek z tytułu prowadzenia działalności nierejestrowej w trakcie roku.

Resort finansów podkreśla, że działalność nierejestrowa nie wymaga prowadzenia skomplikowanej księgowości. Wystarczy tutaj zaprowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży.

Podatek VAT

Dla celów podatku VAT osoba prowadząca działalność nierejestrową zdaje się spełniać definicję podatnika prowadzącego działalność gospodarczą. Działalność taka jednakże zasadniczo może korzystać ze zwolnienia z podatku VAT (np. ze względu na wartość sprzedaży na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT; tylko niektóre rodzaje działalności są wyłączone ze zwolnienia podmiotowego).

Należy jednak pamiętać, że podatnicy prowadzący działalność zwolnioną z VAT (w tym działalność nierejestrową) z uwagi na wartość sprzedaży, są obowiązani do prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży. Ewidencja powinna być prowadzona za dany dzień, przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym.

Przepisy nie regulują przy tym, jakie elementy taka uproszczona ewidencja powinna zawierać. Na ogół przyjmuje się, że są to: liczba porządkowa, data sprzedaży, wartość sprzedaży, wartość narastająco. Mogą się tutaj znaleźć także inne informacje, jak np. numer dowodu sprzedaży czy informacje identyfikujące przedmiot samej transakcji. Nie ma przeszkód, aby taką ewidencję prowadzić w formie papierowej.

Faktury w działalności nierejestrowej

Osoby prowadzące działalność nierejestrową i zwolnioną z VAT z uwagi na wartość sprzedaży co do zasady nie mają obowiązku wystawiania faktur dokumentujących ich sprzedaż. Obowiązek ten może jednak wystąpić, gdy z takim żądaniem w określonym terminie zwróci się do nich nabywca towaru czy usługi.

Podatnicy korzystający z dobrodziejstw działalności nierejestrowej mogą w takich sytuacjach wystawiać faktury uproszczone, które powinny zawierać co najmniej (§3 pkt 3 rozporządzenia w sprawie wystawiania faktur):

• datę wystawienia,
• numer kolejny,
• imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy,
• nazwę (rodzaj) towaru lub usługi,
• miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,
• cenę jednostkową towaru lub usługi,
• kwotę należności ogółem.