Podatek od zysków osiągniętych przed 2015 rokiem trzeba zapłacić

Przeczytaj także: Powiernik w przekształcanej spółce kapitałowej. Kto zapłaci podatek?

Wyroki NSA z dnia 6 czerwca 2018 roku, sygn. akt II FSK 1197/16, II FSK 2162/16 rozwiały wątpliwości wszystkich tych, którzy zastanawiali się, czy zyski osiągnięte w ramach prowadzonych przez nich spółek kapitałowych, powstałe przed 2015 rokiem, podlegają opodatkowaniu czy nie. Otóż tak, podlegają. I to nawet te, pochodzące sprzed 2009 roku. Tak orzekł NSA, uchylając tym samym korzystny dla podatnika wyrok WSA w Krakowie (sygn. akt I SA/Kr 1609/15, I SA/Kr 1594/15).

Sprawa, w której orzekał NSA, dotyczyła wniosków o wydanie indywidualnych interpretacji podatkowych. Podatnik pytał, czy zyski wypracowane przez spółkę kapitałową, w razie jej przekształcenia po dacie 1 stycznia 2015 roku w spółkę niebędącą osobą prawną, będą podlegały opodatkowaniu. We wnioskach wskazano, iż na dzień przekształcenia spółka będzie wykazywać na kapitale zapasowym lub rezerwowym kwotę pochodzącą z zysków wypracowanych w latach poprzedzających dzień przekształcenia. Przynajmniej część z tej kwoty będzie pochodzić z zysku wypracowanego przez spółkę przed dniem 1 stycznia 2009 roku.

Pojawił się jednak kolejny problem interpretacyjny – jak definiować „zyski niepodzielone”.

Niejasności na tym polu doprowadziły do kolejnej zmiany w redakcji przepisów PIT i CIT. Zmiany obowiązują od dnia 1 stycznia 2015 r.


Od dnia 1 stycznia 2015 roku stało się więc jasne, że zyski, które nie zostały podzielone, a które zwiększyły kapitał zapasowy (lub inny kapitał nie zakładowy), w przypadku przekształcenia spółki kapitałowej w spółkę osobową, zostaną opodatkowane.

Problem pojawia się jednak w odniesieniu do podatników, którzy zyski generowali na gruncie poprzedniego stanu prawnego i z uwzględnieniem pozytywnej dla nich linii orzeczniczej.

W przedmiotowej sprawie jednak nie data wypracowania zysku okazała się istotna, a wyłącznie data przekształcenia spółki. To ona, zdaniem NSA, wyznacza moment powstania przychodu z udziału w zysku osób prawnych. Taki literalny sposób czytania przepisu powoduje, że w sytuacji przykładowo przekształcenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę komandytową, opodatkowane zostaną wszelkie zyski – osiągnięte przez spółkę przed 2015, a nawet przed 2009 rokiem – jeśli nie były dzielone lub były gromadzone na kapitale tej spółki innym niż zakładowy.

W interpretacjach indywidualnych wydanych w sprawie, w której orzekał NSA, Minister Finansów wyraził zdanie, z czym najwyraźniej zgadza się NSA, że gdyby zyski, które przekształcana spółka wypracowała przed 1 stycznia 2015 roku miały być wyłączone z opodatkowania, to konieczne byłoby wprowadzenie do ustawy stosownego przepisu przejściowego w tym zakresie. Skoro jednak brak jest takiego przepisu, a ustawa obowiązuje od 1 stycznia 2015 roku w znowelizowanym kształcie, to opodatkowaniu bezwzględnie podlega każdy niepodzielony zysk i każdy zysk, który znajduje się na kapitale innym niż kapitał zakładowy, jeśli po 31 grudnia 2014 roku dojdzie do przekształcenia spółek w spółkę osobową.

Można rozważać prawidłowość literalnej interpretacji zmienianych przepisów prawa. Można też próbować tłumaczyć ratio legis opodatkowania zysków przekazanych na kapitał inny niż zakładowy, osiągniętych przed 2015 rokiem, to jest na gruncie poprzedniego stanu prawnego. Faktem jednak pozostaje, że orzeczenie NSA, zgodnie z którym nieistotne jest, kiedy zysk powstał, znaczenie ma data przekształcenia, może być oceniane przez wielu podatników jako pozostające w sprzeczności z zasadą ochrony interesów w toku.