Pomocnik rolnika: nowa umowa, składki na ubezpieczenie i podatek PIT

Przeczytaj także: Nowe prawo: umowa o pomocy przy zbiorach w podatku dochodowym

Dlaczego korzystano z umów o dzieło? Te bowiem nie wymagały opłacania składek na ubezpieczenie społeczne do ZUS, a objęcie takiej „pomocy” składkami w KRUS nie było możliwe. Dlatego też ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie do stanu prawnego nowego rodzaju umowy: o pomocy przy zbiorach.

Umowa o pomocy przy zbiorach

Przez umowę o pomocy przy zbiorach, pomocnik rolnika zobowiązuje się do świadczenia pomocy przy zbiorach produktów rolnych w postaci m.in. owoców, warzyw, tytoniu, chmielu, ziół lub roślin zielarskich.

Nie wszystkie czynności wykonywane w gospodarstwie rolnym mogą niestety być objęte umową o pomocy przy zbiorach. Świadczenie pomocy przy zbiorach, w ramach zawartej umowy może dotyczyć jedynie określonej ustawowo grupy produktów rolnych. Ich wykaz znajduje się w zamieszczonym na końcu artykułu załączniku.

Umowę o pomocy przy zbiorach zawiera się na piśmie przed rozpoczęciem świadczenia pomocy przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich. Pomocnik przed jej zawarciem powinien przy tym złożyć rolnikowi oświadczenie o liczbie dni w danym roku kalendarzowym, przez jakie świadczył pomoc przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich, na podstawie umów o pomocy przy zbiorach zawartych z innymi rolnikami.

Oświadczenie takie jest ważne z tego względu, iż łączny czas świadczenia pracy na podstawie umów o pomocy przy zbiorach zawartych przez jednego pomocnika rolnika nie może przekroczyć 180 dni w roku kalendarzowym.

W samej umowie określa się zakres czynności wykonywanych na jej podstawie przez pomocnika rolnika oraz dzień rozpoczęcia świadczenia pomocy, jeżeli jest on inny niż dzień zawarcia umowy o pomocy przy zbiorach.

Rolnik, który podpisał z pomocnikiem umowę o pomocy przy zbiorach jest obowiązany do zapewnienia pomocnikowi odpowiednich narzędzi niezbędnych do świadczenia pomocy przy zbiorach, a pomocnik jest obowiązany do osobistego świadczenia pomocy.

Ubezpieczenie pomocnika przy zbiorach

Na rolniku zatrudniającym pomocnika na podstawie umowy o pomocy przy zbiorach ciąży obowiązek zgłoszenia go do ubezpieczeń w KRUS. Zgłoszenia należy dokonać w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy, nie później niż przed upływem okresu, na który została ona zawarta. Do zgłoszenia służą opracowane specjalnie w tym celu formularze dostępnie na stronie . Formularz zgłoszeniowy można złożyć osobiście w jednostce terenowej KRUS, przesłać za pośrednictwem operatora pocztowego czy za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej ePUAP.

Rolnik jest tutaj obowiązany też do opłacania za pomocnika składki na powyższe ubezpieczenia za dany miesiąc, w terminie do 15. dnia miesiąca następnego (bez uprzedniego wezwania).

Wysokość miesięcznej składki na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie za pomocnika rolnika jest taka sama jak za każdą osobę podlegającą temu ubezpieczeniu i stanowi ona pełną wysokość składki na to ubezpieczenie.
Składka ta za niepełny miesiąc pracy (czyli gdy pomocnik nie podlegał ubezpieczeniu przez wszystkie dni miesiąca) jest liczona proporcjonalnie do liczby dni podlegania ubezpieczeniom w danym miesiącu.

Inaczej jest w przypadku składki zdrowotnej. Ta jest miesięczna i niepodzielna (mimo że obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego powstaje od dnia zgłoszenia do tego ubezpieczenia w trybie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, a ustaje z dniem rozwiązania lub wygaśnięcia umowy o pomocy przy zbiorach).

Podatek dochodowy

W podatku dochodowym otrzymane wynagrodzenie na podstawie umowy o pomocy przy zbiorach jest zaliczane do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy. Dochodem jej tutaj przychód bez pomniejszania go o koszty uzyskania przychodu. Jednocześnie dochód ten staje się podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym.

Rolnik dokonujący wypłaty wynagrodzenie nie musi w trakcie roku pobierać zaliczki na podatek i przekazywać jej na właściwe konto urzędu skarbowego. W ustawowym terminie będzie jednak musiał sporządzić oraz przekazać pomocnikowi i właściwemu dla niego urzędowi skarbowemu PIT-8C.

Rozliczenia podatku z tego tytułu dokona pomocnik w składanym zeznaniu rocznym.
Nadto pomocnik uzyskujący takie przychody jest uprawniony w ciągu roku wpłacać zaliczki miesięczne, stosując do uzyskanego dochodu najniższą stawkę podatkową określoną w skali (czyli 18%), bądź stawkę wyższą (32%). Podjęcie dobrowolnej decyzji o wpłacaniu zaliczek nie zwalnia jednak z obowiązku złożenia rozliczenia rocznego.