Rodzinny ogród działkowy: sprzedaż po śmierci męża
2018-06-06 13:39
Przeczytaj także: Sprzedaż rodzinnego ogrodu działkowego bez PIT
Zgodnie z art. 28 ust. 4-6 przytoczonej ustawy na wniosek działkowca, dzierżawa działkowa podlega ujawnieniu w księdze wieczystej, przy czym do tego typu dzierżawy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące dzierżawy, zaś do jej ochrony -odpowiednio przepisy o ochronie własności.
Ponadto - jak stanowi art. 30 ust. 1 tejże ustawy - działkowiec ma prawo zagospodarować działkę i wyposażyć ją w odpowiednie obiekty i urządzenia zgodnie z przepisami ustawy oraz regulaminem. Z kolei nasadzenia, urządzenia i obiekty znajdujące się na działce, wykonane lub nabyte ze środków finansowych działkowca, stanowią jego własność (art. 30 ust. 2).
Nowe zasady zbywania praw do działki zostały ustanowione w art. 41 ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych.
Działkowiec w drodze umowy może przenieść prawa i obowiązki wynikające z prawa do działki na rzecz pełnoletniej osoby fizycznej (przeniesienie praw do działki). Umowę zawiera się w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi (ust. 1), przy czym skuteczność przeniesienia praw do działki zależy od zatwierdzenia przez stowarzyszenie ogrodowe (ust. 2).
W razie przeniesienia praw do działki warunki zapłaty i wysokość wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1, określa - na podstawie art. 42 ust. 2 ustawy - umowa, o której mowa w art. 41 ust. 1.
Zgodnie z treścią art. 48 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459 z późn. zm.), z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania (superficies solo cedit). Regulacja zawarta w powyższym przepisie stanowi zasadę, od której przewidziane są ustawowe wyjątki. Może je zawierać sam kodeks lub mogą pochodzić z innych ustaw.
Wyjątek od ogólnej reguły zawartej w art. 48 Kodeksu cywilnego stanowi przepis art. 30 ust. 2 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, zgodnie z którym nasadzenia, urządzenia i obiekty znajdujące się na działce, wykonane lub nabyte ze środków finansowych działkowca, stanowią jego własność.
Ponadto należy zauważyć, że zgodnie z brzmieniem art. 45 Kodeksu cywilnego rzeczami są tylko przedmioty materialne. W rezultacie rzeczami w rozumieniu prawa cywilnego są materialne części przyrody w stanie pierwotnym lub przetworzonym, na tyle wyodrębnione (w sposób naturalny lub sztuczny), że w stosunkach społeczno-gospodarczych mogą być traktowane jako dobra samoistne. Omawiane nasadzenia, obiekty i urządzenia spełniają definicję rzeczy zawartą w art. 45 Kodeksu cywilnego.
Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz uwzględniając stanowisko wyrażone w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 12 października 2015 r., sygn. akt I SA/Bd 631/15, wynagrodzenie ze sprzedaży nasadzeń, urządzeń i obiektów (bliżej niesprecyzowanych, lecz charakteryzujących się określonymi cechami rzeczy ruchomych) należy zakwalifikować jako przychód ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. z odpłatnego zbycia rzeczy.
Natomiast dla określenia skutków podatkowych odpłatnego zbycia rzeczy, istotne jest ustalenie momentu ich nabycia.
Należy w tym miejscu wyjaśnić, że zgodnie z art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r., poz. 583, z późn. zm.) z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. W myśl art. 501 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w razie ustania wspólności (np. w wyniku śmierci jednego ze współmałżonków), udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej.
Zatem przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich stanowią co do zasady majątek wspólny małżonków. Jeżeli małżonków łączył ustrój wspólności ustawowej, to w chwili śmierci jednego z nich ustrój ten przekształca się we współwłasność w częściach ułamkowych. W skład masy spadkowej po zmarłym małżonku wchodzi wówczas majątek osobisty zmarłego oraz jego udział w majątku wspólnym (wynoszący połowę tego majątku). Drugi udział w majątku wspólnym należy natomiast do pozostałego przy życiu małżonka, co oznacza, że 50% majątku nie podlega dziedziczeniu jako stanowiąca własność małżonka żyjącego.
W związku z powyższymi regulacjami, w doktrynie prawa podatkowego i orzecznictwie sądów administracyjnych wykształciły się dwa odmienne poglądy odnośnie problemu określenia – dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych – momentu nabycia składnika majątku w sytuacji, gdy małżonkowie pozostający w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej nabyli składnik majątku, byli jego właścicielami przez pewien okres czasu, a następnie jeden z nich zmarł, a drugi w drodze dziedziczenia po nim otrzymał udział w składniku majątku, a potem dokonał odpłatnego zbycia posiadanego udziału w składniku majątku, tj.:
1. pogląd, wedle którego za moment nabycia (dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych) należy uznać moment nabycia składnika majątku do wspólności majątkowej małżeńskiej;
2. pogląd, wedle którego za moment nabycia (dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych) należy uznać moment nabycia udziału w składniku majątku w wyniku spadkobrania.
Ostatecznie, z uwagi na rozbieżność poglądów prezentowanych w orzecznictwie sądów administracyjnych, Naczelny Sąd Administracyjny podjął uchwałę z dnia 15 maja 2017 r. sygn. akt II FPS 2/17 w celu wyjaśnienia tego problemu. Uchwała ta została podjęta na tle konkretnej sprawy (określenia momentu nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego dla potrzeb oceny przesłanek stosowania art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Zajęte w niej stanowisko można jednak odnieść do sytuacji nabycia innych składników majątku.
W uchwale za prawidłowy uznano pierwszy z ww. poglądów – uznano, że: „Dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a - c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176, ze zm.) nabytych przez współmałżonka w wyniku dziedziczenia, datą ich nabycia lub wybudowania w rozumieniu tego przepisu jest dzień nabycia (wybudowania) tych nieruchomości i praw majątkowych do majątku wspólnego małżonków”.
W uzasadnieniu uchwały wskazano m.in., że „(…) skoro, z uwagi na wspólność majątkową, nie można wyodrębnić udziałów, które małżonkowie posiadali w chwili nabycia nieruchomości w małżeństwie i przyjmuje się, że małżonkowie nabyli prawo majątkowe wspólnie w całości, to nie można liczyć terminu nabycia określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a–c u.p.d.o.f. od daty ustania ustawowej majątkowej wspólności małżeńskiej wskutek śmierci jednego z małżonków. Jest to ‒ w rozumieniu wskazanego przepisu podatkowego ‒ data przekształcenia współwłasności łącznej we współwłasność w częściach ułamkowych, a nie data nabycia prawa majątkowego.”.
W świetle przytoczonej uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego, uprawnione jest stanowisko, zgodnie z którym dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych zbycia opisanych nasadzeń, urządzeń i obiektów, za moment ich nabycia przez Wnioskodawczynię należy uznać nabycie do wspólności majątkowej małżeńskiej.
W konsekwencji, w sytuacji, gdy odpłatne zbycie w 2014 r. nasadzeń, urządzeń i obiektów znajdujących się na działce nabytych lub wykonanych do majątku wspólnego zostało dokonane po upływie pół roku, licząc od końca miesiąca w którym nastąpiło ich nabycie lub wykonanie, to uzyskane przez Wnioskodawczynię wynagrodzenie za znajdujące się na działce nasadzenia, urządzenia i obiekty nie podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. (...)”
Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów
Przeczytaj także:
![Likwidacja ogrodu działkowego: odszkodowanie z podatkiem PIT?]( "Likwidacja ogrodu działkowego: odszkodowanie z podatkiem PIT? [© David Espin - Fotolia.com]")
Likwidacja ogrodu działkowego: odszkodowanie z podatkiem PIT?
Likwidacja ogrodu działkowego: odszkodowanie z podatkiem PIT?
1 2
oprac. : Ministerstwo Finansów
Przeczytaj także
Skomentuj artykuł Opcja dostępna dla zalogowanych użytkowników - ZALOGUJ SIĘ / ZAREJESTRUJ SIĘ
Komentarze (0)
!["Miasto 15-minutowe". Nowe pojęcie, stara idea [© wirestock na Freepik]](https://s3.egospodarka.pl/grafika2/miasto-15-minutowe/Miasto-15-minutowe-Nowe-pojecie-stara-idea-263097-50x33crop.jpg "\"Miasto 15-minutowe\". Nowe pojęcie, stara idea [© wirestock na Freepik]")
"Miasto 15-minutowe". Nowe pojęcie, stara idea
