Jak rozliczyć działalność nierejestrową w podatku dochodowym?

Przeczytaj także: Działalność nierejestrowana - na czym polega i z czym się wiąże?

Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. poz. 646), nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Dodatkowym warunkiem korzystania z tego przywileju jest brak wykonywania działalności gospodarczej w okresie ostatnich 60 miesięcy.

Co konkretnej osobie daje takie rozwiązanie? Nie musi ona opłacać składek ZUS z takiej działalności w odróżnieniu od przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą.

Brak prowadzenia działalności gospodarczej nie oznacza tutaj jednak, że nie będzie też podatków. Zgodnie bowiem z zasadą powszechności opodatkowania podatek płaci się od wszelkich przychodów, za wyjątkiem wyłączonych bądź zwolnionych z opodatkowania tudzież od których zaniechano poboru podatku. Jak nietrudno się domyślić, wyłączenia takie nie mają zastosowania w omawianym przypadku. Podatek trzeba w związku z tym rozliczać.

Inne źródła i opodatkowanie skalą podatkową

Skoro uzyskane w ramach działalności nierejestrowej przychody są opodatkowane, warto poznać zasady ich opodatkowania. Musimy zatem określić zasady powstawania przychodu jak i liczenia podatku. Ustawodawca mówi przy tym tutaj o przychodzie należnym z działalności nierejestrowej.

Definicja ta jest żywcem wyjęta z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przewidzianej dla przychodów z działalności gospodarczej.

A jak w niej opodatkowano owe przychody?
Do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych trafił nowy art. 20 ust. 1ba mówiący, że za przychody z innych źródeł uważa się również przychody osiągane z działalności nierejestrowej.

Niestety na tym uregulowania ustawowe się kończą. Niemniej taka kwalifikacja uzyskiwanych przychodów daje nam wskazówki co do sposobu postępowania przy samym liczeniu podatku.

I tak przychody zaliczane do innych źródeł przychodów są opodatkowane wg skali podatkowej (18% lub 32%). Wykazuje się je z pozostałymi dochodami w ten sposób opodatkowanymi w zeznaniu rocznym. Tak zatem będą opodatkowane przychody z działalności nierejestrowej. Należy tutaj jedynie pamiętać, że przychody te określa się memoriałowo (tak jak w przypadku przedsiębiorców) a nie kasowo. Właściwym do ich rozliczenia jest natomiast PIT-36.

Jednocześnie ustawa o podatku dochodowym nie nakłada na podatników uzyskujących takie przychody obowiązku odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy. Z drugiej zaś strony wydaje się, że przedsiębiorca współpracujący z podatnikiem prowadzącym działalność nierejestrową nie jest obowiązany do potrącania zaliczek od wypłaconych takiemu podatnikowi kwot. Nie sporządza tutaj też informacji dla celów podatkowych.

Nadto, jak już to zostało podkreślone, działalność nierejestrowanie rodzi żadnych obowiązków w zakresie opłacania składek ZUS.

Przekroczenie limitu

Jeżeli przychód należny z działalności nierejestrowej przekroczy w danym miesiącu wysokość połowy wynagrodzenia minimalnego (przyjętego na dany rok), działalność ta staje się działalnością gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie tego limitu. Wówczas to osoba (już wykonująca działalność gospodarczą) składa wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie omawianego limitu. A jak opodatkować przychody w takiej sytuacji?

Otóż poczynając od dnia złożenia wniosku o wpis co CIEDG (oczywiście w terminie) uzyskiwane przychody będą zaliczane do przychodów z działalności gospodarczej. Natomiast w okresie od dnia, w którym przekroczono limit w wysokości połowy wynagrodzenia minimalnego, do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o wpis do CEIDG, przychody nadal będą zaliczane do przychodów z innych źródeł.