Środek trwały w spadku lub darowiźnie: amortyzacja 2018

Przeczytaj także: Amortyzacja dziedziczonego majątku: galimatias legislacyjny

Wszystko przez znowelizowany z dniem 01.01.2018 r. art. 23 ust. 1 pkt 45a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten do końca 2017 roku wskazywał, że co do zasady kosztami podatkowymi nie były odpisy amortyzacyjne dokonywane od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, gdy ich nabycie nie wiązało się z powstaniem przychodu podatkowego, tudzież gdy dochód wprawdzie powstał, ale był on zwolniony od podatku.

Dzięki takiej konstrukcji przepisu np. syn, który otrzymał w darowiźnie składnik majątku od swoich rodziców potrzebny do prowadzonej firmy, z jednej strony nie musiał płacić żadnej daniny z tego tytułu (jako że darowizna taka korzystała ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn), z drugiej natomiast mógł go amortyzować (wartość początkową takiego mienia określało się w bieżącej wartości rynkowej, nie wyższej jednak niż wartość przyjęta w umowie darowizny) a naliczane odpisy zaliczać do kosztów podatkowych. Szczególnie w przypadku nieruchomości takie postępowanie pozwoliło sporo zaoszczędzić na podatku dochodowym bez ponoszenia większych wydatków. Wartość nieruchomości jest bowiem znaczna, zaś amortyzować je można nawet 10% stawką w skali roku (w przypadku nieruchomości używanych).

Niestety z początkiem 2018 r. praktyka taka została ukrócona. Znowelizowany art. 23 ust. 1 pkt 45a ustawy mówi bowiem, że odpisów amortyzacyjnych naliczanych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nie zalicza się do kosztów podatkowych także wówczas, gdy ich nabycie korzysta ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn.


Upraszczając zatem, jeżeli podatnik chce zaliczać odpisy amortyzacyjne naliczane od wartości początkowej środka trwałego otrzymanego w darowiźnie/spadku do kosztów podatkowych, musi zapłacić od jego otrzymania podatek od spadków i darowizn. Jeżeli skorzysta ze zwolnień, kosztów nie rozpozna.

Także środki trwałe sprzed 2018 r.

Znowelizowany przepis obowiązuje dopiero od 2018 r. niemniej trzeba go stosować także w stosunku do składników majątku nabytych przed tą datą, które są już amortyzowane. W poprzednich latach zatem odpisy takie stanowiły koszty podatkowe, ale od 2018 r. już nimi nie są.

A co z ulepszeniami?

Sytuacja komplikuje się, gdy przedsiębiorca ponosił nakłady związane z ulepszeniem składnika majątku otrzymanego w spadku bądź darowiźnie, które to podniosły jego wartość początkową. Przepisy zostały bowiem tak skonstruowane, że analizując je można dojść do wniosku, iż z kosztów podatkowych podlega wyłączeniu pełny odpis amortyzacyjny od tego środka trwałego (czyli także w części przypadającej na to ulepszenie).

Podejście takie jest niewątpliwie bardzo krzywdzące dla podatników. Zabrania ono bowiem zaliczaniu do kosztów wydatków faktycznie przez nich poniesionych. Wydaje się zaś, że nie taki był cel wprowadzonej nowelizacji (tym było uniemożliwienie rozliczania w kosztach amortyzacji majątku otrzymanego nieodpłatnie).

Zdaniem autora należy przyjąć, że w takich przypadkach od 1 stycznia 2018 r. kosztem uzyskania przychodów może być ta część dokonanego odpisu amortyzacyjnego, która przypada na wartość początkową środka trwałego dotyczącą jego ulepszenia.

Przykład
Przedsiębiorca otrzymał w darowiźnie w 2013 r. nieruchomość o wartości 240 000 zł. Dla nieruchomości tej ustalono indywidualną stawkę amortyzacji w wysokości 10% rocznie. W roku 2015 dokonał jej ulepszenia, którego wartość wyniosła 300 000 zł. Nowa wartość początkowa środka trwałego wynosi zatem 540 000 zł.

Po ulepszeniu wartość miesięcznego odpisu amortyzacyjnego wynosi: 540 000 x 10% / 12 miesięcy = 4 500 zł.
Zdaniem autora od 1 stycznia 2018 r. do kosztów uzyskania przychodów podatnik może zaliczyć kwotę 2 500 zł (tj. 300 000 zł x 10% / 12 miesięcy). Pozostała część miesięcznego odpisu amortyzacyjnego w wysokości 2 000 zł nie będzie stanowić podatkowego kosztu uzyskania przychodu.