Likwidacja i ponowne otwarcie firmy w podatku VAT

Przeczytaj także: Rozpoczęcie działalności gospodarczej: comiesięczne obowiązki

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą od maja 2011 r. Sprzedaż jest ewidencjonowana na kasie fiskalnej. Działalność ta ma charakter sezonowy - trwa od maja do października. Po sezonie zainteresowana likwiduje firmę, rejestruje się jako osoba bezrobotna, a następnie otwiera firmę na nowo.

W każdym roku na dzień zakończenia działalności gospodarczej wnioskodawczyni dokonuje odczytu z kasy fiskalnej, ale samego urządzenia nie likwiduje i nie kupuje nowej na dzień rozpoczęcia działalności w kolejnym roku. Posiadana kasa jest w pełni sprawna, zarejestrowana w urzędzie skarbowym, po przeglądach technicznych.

Wnioskodawczyni zadała pytanie, czy przy kolejnej rejestracji może korzystać z tej samej kasy fiskalnej? Jaki przysługuje jej limit zwolnienia podmiotowego z VAT? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Stosownie do zapisu art. 96 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221, z późn. zm.), jeżeli podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT zaprzestał wykonywania czynności podlegającej opodatkowaniu, jest on obowiązany zgłosić zaprzestanie działalności naczelnikowi urzędu skarbowego; zgłoszenie to stanowi dla naczelnika urzędu skarbowego podstawę do wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT.

Obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących wynika z zapisu art. 111 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z tym przepisem, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. bankrx - Fotolia.com

Ta sama kasa fiskalna przy likwidacji i ponownym otwarciu firmy?

Podatnik, który likwiduje i otwiera nową firmę na własne nazwisko, jest dla VAT traktowany jako podatnik kontynuujący działalność gospodarczą. Dzięki temu po otwarciu firmy przysługuje mu pełny limit zwolnienia z VAT. Likwidacja firmy formalnie jednak powinna się zakończyć odczytem pamięci fiskalnej kasy i zakończeniem pracy w trybie fiskalnym.

Kwestie dotyczące prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej regulują przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. z 2013 r., poz. 363).

Jak wynika z zapisu § 2 pkt 19 tego rozporządzenia, ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o raporcie fiskalnym (dobowym, okresowym, w tym miesięcznym, oraz rozliczeniowym) – rozumie się przez to dokument fiskalny zawierający dane sumaryczne o obrocie i kwotach podatku za daną dobę lub za wybrany okres w ujęciu według poszczególnych stawek podatku oraz sprzedaży zwolnionej od podatku.

Na podstawie § 15 ust. 1 ww. rozporządzenia, w przypadku zakończenia przez kasę pracy w trybie fiskalnym podatnik:
1. wykonuje raport fiskalny dobowy i raport fiskalny okresowy (miesięczny);
2. składa w terminie 7 dni od dnia zakończenia pracy kasy w trybie fiskalnym wniosek do naczelnika urzędu skarbowego o dokonanie odczytu pamięci fiskalnej kasy, którego wzór stanowi załącznik nr 3 do rozporządzenia;
3. składa wniosek o wyrejestrowanie kasy z ewidencji prowadzonej przez naczelnika urzędu skarbowego;
4. dokonuje przy pomocy serwisanta kasy odczytu zawartości pamięci fiskalnej kasy przez wykonanie raportu rozliczeniowego za cały okres pracy kasy w obecności pracownika urzędu skarbowego.

Stosownie do zapisu § 15 ust. 2 powołanego rozporządzenia, odczyt, o którym mowa w ust. 1 pkt 4, powinien być zakończony protokołem z czynności odczytania zawartości pamięci fiskalnej kasy sporządzonym przez pracownika urzędu skarbowego, z zastrzeżeniem § 27. Raport stanowi załącznik do protokołu. Wzór protokołu stanowi załącznik nr 4 do rozporządzenia.

Jak wynika z § 35 powołanego rozporządzenia, podatnicy użytkujący kasy, które zostały nabyte w okresie ważności:
1. decyzji ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanej na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków ich stosowania,
2. potwierdzenia, o którym mowa w art. 111 ust. 6b ustawy, wydanego po dniu 1 września 2011 r.
– mogą je nadal stosować do prowadzenia ewidencji po upływie tego okresu, pod warunkiem że kasy te zapewniają prawidłowość rozliczeń podatnika.

Należy zauważyć, że użyty w powołanym wyżej przepisie termin „zakończenie (przez kasę) pracy (w trybie fiskalnym)” nie został zdefiniowany w powołanym rozporządzeniu, jak również w ustawie o podatku od towarów i usług, zatem należy odwołać się do definicji słownikowej.

W znaczeniu Internetowego Słownika Języka Polskiego PWN „zakończyć” oznacza doprowadzić coś do końca, przestać coś robić, być ostatnią częścią czegoś, wykończyć czymś jakąś rzecz, natomiast „likwidacja” to – w znaczeniu ww. Słownika – postępowanie zmierzające do uregulowania spraw organizacyjnych i majątkowych rozwiązywanego przedsiębiorstwa lub organizacji.

W tym miejscu trzeba podkreślić, że kasa rejestrująca jest szczególnym urządzeniem, którego podstawowym zadaniem jest nie tylko rzetelne dokumentowanie osiąganych przez podatników obrotów i podatku należnego, ale również stworzenie dokładnego mechanizmu kontroli obrotów z tytułu sprzedaży dokonywanej na rzecz osób nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych, czyli na rzecz podmiotów niezainteresowanych uzyskaniem potwierdzenia dokonanej transakcji. Tym samym, zadaniem regulacji dotyczących realizacji obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej jest także zapobieganie ewentualnym nadużyciom. Natomiast w przypadku podatników zwolnionych, rzetelna mechaniczna kontrola uzyskiwanych przez nich obrotów pozwala również na dokładne ustalenie momentu przekroczenia kwoty granicznej, która uprawnia do korzystania ze zwolnienia podmiotowego od podatku.

Użytkowanie kasy rejestrującej musi być zatem zgodne z przepisami określonymi w ustawie o podatku od towarów i usług oraz w aktach wykonawczych i nadzorowane jest zarówno przez podmiot prowadzący serwis główny, jak i właściwy miejscowo urząd skarbowy.

Na gruncie niniejszej sprawy należy również wskazać, że zgodnie z art. 14a ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2017 r., poz. 2168 z późn. zm.), przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy, z zastrzeżeniem ust. 1a.

W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 14a ust. 3).

Na podstawie art. 14a ust. 4 ww. ustawy, w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca:
1. ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów;
2. ma prawo przyjmować należności lub obowiązek regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
3. ma prawo zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;
4. ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej;
5. wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa;
6. ma prawo osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej;
7. może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą.

Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej oraz wznowienie wykonywania działalności gospodarczej – stosownie do zapisu art. 14a ust. 5 ustawy – następuje na wniosek przedsiębiorcy.

Okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej, nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku, i trwa do dnia złożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej lub do dnia wskazanego w tym wniosku, który nie może być wcześniejszy niż dzień złożenia wniosku (art. 14a ust. 6 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej).(...)

Analiza powołanych przepisów prawa prowadzi do wniosku, że likwidacja działalności, a w konsekwencji zaprzestanie pracy kasy w trybie fiskalnym, zobowiązuje podatnika do dokonania odczytu zawartości pamięci fiskalnej kasy, tj. wykonania – z udziałem pracownika urzędu skarbowego – fiskalnego raportu rozliczeniowego.

Należy zauważyć, że zgłoszenie likwidacji działalności gospodarczej jest świadomym działaniem podatnika, mającym u podstaw definitywne zakończenie dokonywania wszelkich czynności w związku z dokonywaniem transakcji sprzedaży.

Wykonanie raportu rozliczeniowego jest zatem zasadne w przypadku likwidacji działalności, bowiem powoduje blokowanie działania kasy, a co za tym idzie – uniemożliwia jej późniejszą pracę, dlatego też powinno być poprzedzone wykonaniem raportu fiskalnego dobowego i raportu fiskalnego okresowego.

Mając powyższe na uwadze – zdaniem tutejszego organu – w przedstawionym opisie sprawy zobowiązana Pani była postąpić zgodnie z regulacjami zawartymi w § 15 ust. 1 powołanego rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących.

Niemniej jednak, nie oceniając zasadności dokonywania zgłoszenia likwidacji działalności gospodarczej w przypadku jej sezonowego charakteru oraz sposobu i konsekwencji zgłoszenia tej likwidacji we właściwym Urzędzie Skarbowym w odniesieniu do obowiązków wynikających z zapisu § 15 ust. 1 rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących, skoro jak wskazano we wniosku, na dzień zgłoszenia likwidacji działalności gospodarczej w ubiegłym roku nie dokonano przy pomocy serwisanta kasy odczytu zawartości pamięci fiskalnej kasy przez wykonanie raportu rozliczeniowego za cały okres pracy kasy w obecności pracownika urzędu skarbowego, o czy mówi § 15 ust. 1 pkt 4 ww. rozporządzenia, to – pod warunkiem, że użytkowana przez Panią kasa rejestrująca zapewnia prawidłowość rozliczeń – rejestrując kolejny raz działalność gospodarczą w bieżącym roku, po przerwie między sezonami, może Pani wyjątkowo prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu tej kasy.