Umowa cash poolingu w kosztach i przychodach podatkowych

Przeczytaj także: Cash pooling w grupach kapitałowych

Cash pooling jest to umowa zawierana najczęściej przez podmioty skoncentrowane w ramach jednej grupy kapitałowej. Celem umowy cash poolingu jest stworzenie możliwie najefektywniejszego sposobu zarządzania środkami finansowymi, poprzez kompensowanie przejściowych niedoborów środków pieniężnych występujących na kontach jednych podmiotów z nadwyżkami występujących u innych podmiotów należących do tej samej grupy kapitałowej.

W przypadku, gdy rachunek uczestnika struktury cash poolingu wykazuje saldo dodatnie, uczestnik uprawniony jest do uzyskania odsetek. Jeśli natomiast rachunek przedstawia saldo ujemne, uczestnik zobowiązany jest do zapłaty odsetek.

Oceniając skutki podatkowe uczestnictwa umowy cash-poolingu należy wskazać, że transfery środków dokonywane w ramach struktury mają charakter zwrotny. Oznacza to, że uczestnik, u którego występuje saldo ujemne, nie będzie musiał rozpoznać przychodu z tytułu otrzymanych środków (por. interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 21.11.2017 r., znak: 0114-KDIP2-1.4010.288.2017.1.JC). Uczestnik otrzymujący środki zobowiązany jest jednak do zapłaty odsetek z tytułu otrzymanego finansowania. Powstaje zatem pytanie, czy zapłacone odsetki mogą zostać zaliczone przez uczestnika do kosztów uzyskania przychodów.

Odsetki płacone

Jak wynika z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej jako: ustawa o PDOP), podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródeł, z wyjątkiem kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów (art. 16 ust. 1 ustawy o PDOP).

Odsetki płacone w ramach uczestnictwa w systemie cash poolingu nie zostały wymienione w katalogu wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów zawartym w art. 16 ust. 1 ustawy o PDOP.

W tym miejscu należy jednak zwrócić uwagę, że w zamkniętym katalogu kosztów niezaliczanych przez ustawodawcę do kosztów uzyskania przychodów ujęto między innymi wydatki na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a ustawy o PDOP) oraz naliczone, lecz nie zapłacone albo umorzone odsetki od zobowiązań, w tym również od pożyczek (art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o PDOP). Powyższe oznacza, że do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się kwot naliczonych odsetek, lecz zalicza się kwoty zapłaconych odsetek.

Odsetki otrzymane

W ramach funkcjonowania systemu cash poolingu może również dojść do sytuacji odwrotnej, w której to na rachunku uczestnika będzie wykazane saldo dodatnie. W takiej sytuacji uczestnik przekazując środki do systemu, pośrednio finansuje niedobory u innych uczestników. Z tego tytułu uprawniony jest do otrzymania należnych odsetek. Pojawiają się przy tym wątpliwości, czy otrzymane odsetki należy zakwalifikować jako przychód podlegający opodatkowaniu na gruncie ustawy o PDOP.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o PDOP, przychodem jest co do zasady każda wartość wchodząca do majątku podatnika, powiększająca jego aktywa, mająca definitywny charakter, którą może on rozporządzać jak własną.

Do przychodów nie zalicza jednak otrzymanych lub zwróconych pożyczek, w tym również uregulowanych w naturze, z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o PDOP). Do przychodów nie zalicza się także kwot naliczonych, lecz nieotrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek (art. 12 ust. 4 pkt 2 ustawy o PDOP).