Zaliczka na środek trwały 2017 a amortyzacja jednorazowa w 2018 r.

Przeczytaj także: Fiskus daje ulgi podatkowe i pozbawia do nich prawa

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Spółka zamówiła maszynę - fabrycznie nowy środek trwały w postaci nożyc do cięcia materiału. Maszyna zostanie zakupiona w Czechach za 37 335 euro. Zamówienie zostanie złożone w grudniu 2017 r., zaś jego realizacja nastąpi w lutym/marcu 2018 r. jednocześnie w grudniu 2017 r. spółka dokona wpłaty zaliczki na zakup tego środka trwałego w wysokości 19 000 euro, co zostanie potwierdzone fakturą zaliczkową. Pozostała część ceny, tj. 18 335 euro będzie zapłacona w 2018 r. po otrzymaniu faktury za nożyce i ich sprowadzeniu do firmy.

Zadano pytanie, czy w takim przypadku w momencie zaewidencjonowania środka trwałego w 2018 r. możliwe jest zastosowanie amortyzacji jednorazowej dla jej pozostałej wartości, tj. po odjęciu wpłaconej zaliczki, zaliczając ją do limitu 100 000 zł z 2018 r., w sytuacji gdy tą wpłaconą zaliczkę w grudniu 2017 r. na poczet nabycia fabrycznie nowego środka trwałego zaliczono do kosztów uzyskania przychodów w roku poniesienia, zaliczając ją do limitu 100 000 zł 2017 r.? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 2343 z późn. zm., dalej: „ustawa” lub „ustawa o CIT”), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Andrey Popov - Fotolia.com

Amortyzacja środka trwałego kupionego na przełomie roku

Do jednego środka trwałego nie można zastosować limitów amortyzacji jednorazowej przewidzianej dla fabrycznie nowych środków trwałych z dwóch różnych lat, nawet gdy w roku 2017 została wpłacona zaliczka na zakup środka trwałego, który ostatecznie miał miejsce w roku 2018. W takim przypadku stosowany jest jeden limit- z roku oddania maszyny do używania.

Decydującym czynnikiem pozwalającym zaliczyć dany wydatek do kosztów uzyskania przychodów jest poniesienie go w celu osiągnięcia przychodu (ewentualnie zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów), przy czym każdy wydatek poza wyraźnie wskazanym w ustawie wymaga indywidualnej oceny pod kątem adekwatnego związku z przychodami i racjonalności działania dla osiągnięcia przychodu. Przy kwalifikowaniu poniesionych wydatków trzeba brać pod uwagę ich celowość oraz potencjalną możliwość przyczynienia się wydatku do osiągnięcia przychodu, a także racjonalność wydatków, to znaczy ich adekwatność do rzeczywistych potrzeb i zakresu prowadzonej działalności oraz konieczność ich poniesienia dla osiągnięcia przychodu.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:
• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik);
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona;
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą;
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów;
• został właściwie udokumentowany;
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Jednocześnie zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych wydatki na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie środków trwałych, z uwagi na to, że składniki majątku wykorzystywane są przez podatników w dłuższym okresie czasu, a nie tylko w roku ich nabycia, zalicza się do kosztów sukcesywnie, w miarę ich zużycia.

Katalog wyłączeń z kategorii kosztów uzyskania przychodów zawarty w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ma charakter zamknięty. Wśród wydatków nieuważnych za koszty uzyskania przychodów ustawodawca wymienił w art. 16 ust. 1 pkt 1 tej ustawy wydatki na:
a. nabycie gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntów, z wyjątkiem opłat za wieczyste użytkowanie gruntów,
b. nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie innych niż wymienione w lit. a) środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w tym również wchodzących w skład nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanych części,
c. ulepszenie środków trwałych, które zgodnie z art. 16g ust. 13 powiększają wartość środków trwałych, stanowiącą podstawę naliczania odpisów amortyzacyjnych
–wydatki te, zaktualizowane zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1, są jednak kosztem uzyskania przychodów, w przypadku odpłatnego zbycia środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na czas ich poniesienia.

W myśl art. 15 ust. 1zd ww. ustawy, w przypadku dokonania wpłaty na poczet nabycia fabrycznie nowego środka trwałego, o którym mowa w art. 16k ust. 14, spełniającego warunki określone w art. 16k ust. 15, którego dostawa zostanie wykonana w następnych okresach sprawozdawczych, podatnicy mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów dokonaną wpłatę do wysokości kwoty, o której mowa w art. 16k ust. 14.

Jak stanowi natomiast art. 15 ust. 6 ww. ustawy, kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisami art. 16a-16m, z uwzględnieniem art. 16.

W myśl art. 16a ust. 1 ww. ustawy, amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 16c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
1. budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
2. maszyny, urządzenia i środki transportu,
3. inne przedmioty
-o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 17a pkt 1, zwane środkami trwałymi.

Zasady ustalania wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zostały unormowane w art. 16g ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Art. 16k ust. 14 ww. ustawy stanowi, że podatnicy mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej nabytych fabrycznie nowych środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 000 zł. Kwota 100 000 zł obejmuje sumę odpisów amortyzacyjnych i wpłaty na poczet nabycia środka trwałego, o której mowa w art. 15 ust. 1zd, zaliczonej do kosztów uzyskania przychodów.

Jak stanowi art. 16k ust. 15 ww. ustawy, powyższy przepis ma zastosowanie, pod warunkiem, że:
1. wartość początkowa jednego środka trwałego, o którym mowa w ust. 14, nabytego w roku podatkowym, wynosi co najmniej 10 000 zł lub
2. łączna wartość początkowa co najmniej dwóch środków trwałych, o których mowa w ust. 14, nabytych w roku podatkowym, wynosi co najmniej 10 000 zł, a wartość początkowa każdego z nich przekracza 3500 zł.

Ponadto, kwotę jednorazowego odpisu amortyzacyjnego, o której mowa w ust. 14, pomniejsza się o wysokość zaliczonej do kosztów uzyskania przychodów wpłaty na poczet nabycia środka trwałego, o której mowa w art. 15 ust. 1zd (art. 16k ust. 16 ustawy o CIT).

Zgodnie z art. 16k ust. 18 ww. ustawy do odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, o których mowa w ust. 14, stosuje się odpowiednio przepis ust. 8, z tym że suma dokonanych odpisów amortyzacyjnych i wpłaty na poczet nabycia środka trwałego, o której mowa w art. 15 ust. 1zd, zaliczonej do kosztów uzyskania przychodów, nie może przekroczyć wartości początkowej tych środków trwałych.(...)

Biorąc pod uwagę przedstawiony opis zdarzenia przyszłego oraz wskazane przepisy prawa nie można uznać prawidłowości stanowiska Wnioskodawcy, w którym wskazuje on, że zgodnie z art. 16k ust. 16, po wprowadzeniu w 2018 r. nożyc do ewidencji środków trwałych, wartość początkowa zostanie zgodnie z ww. przepisem pomniejszona o wysokość zaliczki zapłaconej w 2017 r. na poczet nabycia tego środka trwałego i zgodnie z art. 16k ust. 14 zostanie dokonany jednorazowo odpis amortyzacyjny z zachowaniem warunku limitu 100 000 zł dla roku podatkowego 2018. Opisane w stanowisku Wnioskodawcy działalnie jest bowiem niezgodne z normą zawartą w powołanych przez Wnioskodawcę przepisach.

Należy w pierwszej kolejności wskazać, że treść art. 16k ust. 16 wskazuje wyraźnie, iż kwotę jednorazowego odpisu amortyzacyjnego (a nie, jak to wskazał Wnioskodawca, wartość początkową środka trwałego), o której mowa w ust. 14, pomniejsza się o wysokość zaliczonej do kosztów uzyskania przychodów wpłaty na poczet nabycia środka trwałego, o której mowa w art. 15 ust. 1zd.

Należy zauważyć, że w uzasadnieniu do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z 2 czerwca 2017 r. (druk sejmowy nr 1602 – Sejm RP VIII kadencji:), wskazano, że wprowadzony art. 15 ust. 1zd ma na celu umożliwienie podatnikom zaliczanie bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów dokonanych wpłat (np. zaliczek) na poczet nabycia środka trwałego, którego dostawa zostanie wykonana w następnych okresach sprawozdawczych, tj. w następnym miesiącu, kwartale lub roku. Uwzględnienie dokonanej zaliczkowo wpłaty pozwoli podatnikom, którzy nabywają środek trwały, dokonując przedpłaty, na wcześniejsze uwzględnienie w kosztach uzyskania przychodu poniesionego nakładu inwestycyjnego. Jednocześnie zaliczka ta zostanie następnie uwzględniona przez pomniejszenie kwoty jednorazowego odpisu.

Również stanowisko Wnioskodawcy w kwestii dotyczącej zaliczenia wskazanych we wniosku wydatków do limitu 100 000 zł w 2017 r. (wpłaconej w grudniu 2017 r. zaliczki) oraz w 2018 r. (jednorazowej amortyzacji dla pozostałej, tj. pomniejszonej o wysokość zaliczki, wartości początkowej środka trwałego) należy uznać za nieprawidłowe. Wskazać w tym miejscu należy, że zgodnie z art. 16k ust. 14 zdanie drugie ustawy o CIT, kwota 100 000 zł obejmuje sumę odpisów amortyzacyjnych i wpłaty na poczet nabycia środka trwałego, o której mowa w art. 15 ust. 1zd, zaliczonej do kosztów uzyskania przychodów.

Powyższe potwierdza także treść ww. uzasadnienia do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wskazuje jednoznacznie, gdzie w omówieniu projektowanego art. 16k ust. 14 i 15 wskazano, że limit 100 000 zł obejmuje łączną kwotę odpisu amortyzacyjnego oraz kwotę dokonanej wpłaty na poczet dostawy środka trwałego.

Odnosząc powyższe do przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, że Wnioskodawca zaliczkę na poczet nabycia ww. środka trwałego, zapłaconą i zaliczoną do kosztów uzyskania przychodów w 2017 r., winien uwzględnić w limicie jednorazowego odpisu amortyzacyjnego dokonanego w 2018 r. Zatem Wnioskodawca dokonując jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w 2018 r. zobowiązany będzie pomniejszyć ten odpis o wpłatę dokonaną w 2017 r. na poczet nabycia ww. środka trwałego. Powstała z tego tytułu różnica winna zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów jako jednorazowy odpis amortyzacyjny, wynika to bowiem z art. 16k ust. 14 zdanie drugie, który wskazuje, że kwota 100.000 zł obejmuje sumy odpisów amortyzacyjnych i wpłat na poczet nabycia środka trwałego.

W konsekwencji w sytuacji, gdy podatnik poniesie wydatek na zakup fabrycznie nowego środka trwałego o wartości powyżej 100 000 zł, to dokonuje w roku podatkowym jednorazowego odpisu do tej kwoty, a pozostałą nadwyżkę będzie amortyzował według ogólnych zasad w następnych latach podatkowych, przy czym suma dokonanych odpisów amortyzacyjnych i wpłaty, o której mowa w art. 15 ust. 1zd zaliczonej do kosztów uzyskania przychodów nie może przekroczyć wartości początkowej tych środków trwałych. (...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów