Ulga rehabilitacyjna na samochód osobowy ma dwa limity

Przeczytaj także: Renta rodzinna dziecka a prawo do ulgi rehabilitacyjnej u rodzica

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawczyni posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności od 5 stycznia 2017 r. Jest ona jednocześnie właścicielem samochodu osobowego, który wykorzystywała m.in. w celu dojazdu na turnusy rehabilitacyjne (na które to została skierowana przez lekarza neurologa). Zainteresowana posiada zarówno skierowanie na turnusy jak i zaświadczenia o przebytej rehabilitacji.

Nadto wnioskodawczyni korzystała z zabiegów rehabilitacyjnych, na co posiada skierowania od lekarzy prowadzących oraz fakturę za odbyte zabiegi. Również na te zabiegi zainteresowana dojeżdżała własnym samochodem.

Na posiadany samochód wnioskodawczyni ponosiła szereg wydatków, takich jak ubezpieczenie OC oraz pozostałe wydatki wynikające z niezbędnych napraw, zakupu i wymiany części: amortyzatorów, tarcz i klocków hamulcowych, filtrów oleju i powietrza, płynu hamulcowego, wymiany opon, sprawdzenie stanu technicznego samochodu. Koszty te są odpowiednio udokumentowane.

Wszystkie wydatki (w tym związane z rehabilitacją) wnioskodawczyni ponosiła z własnych środków. Zadała ona pytanie, czy w rocznym PIT w ramach ulgi rehabilitacyjnej może odliczyć zarówno wydatki związane z odbytą rehabilitacją jak i ponoszone na samochód wykorzystany do dojazdów na tę rehabilitację? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Andrey Popov - Fotolia.com

Ulga na samochód: ważne faktyczne wydatki oraz limit kwotowy

Wydatki związane z rehabilitacją osoby niepełnosprawnej, jeżeli nie zostały jej zwrócone, mogą zostać odliczone od dochodu w ramach ulgi rehabilitacyjnej w pełnej wysokości. Limitowane są natomiast wydatki poniesione na własny samochód osobowy wykorzystany do dojazdu na takie zabiegi. Nadto tutaj odliczenie nie może przekroczyć kwot faktycznie poniesionych.

Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podstawę obliczenia podatku z zastrzeżeniem art. 29-30c oraz art. 30e, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 ust. 1, 2, 3b-3e, 4, 4a-4e, ust. 6 lub art. 24b ust. 1 i 2 lub art. 25, po odliczeniu kwot wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne.

Przepis art. 26 ust. 7a ww. ustawy stanowi, że za wydatki, o których mowa w ust. 1 pkt 6, uważa się wydatki poniesione m. in. na:
• pkt 6. odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne;
• pkt 14. używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne - w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł;

Ponadto wydatki, o których mowa w ust. 7a - stosownie do art. 26 ust. 7b tejże ustawy - podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zakładowego funduszu aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.

Przepis art. 26 ust. 7c (w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2017 r.) stanowi, że w przypadku wydatków, o których mowa w ust. 7a pkt 7, 8 i 14, nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających ich wysokość. Jednakże na żądanie organów podatkowych podatnik jest obowiązany przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:
a. wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika;
b. okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego;
c. okazać dokument potwierdzający zlecenie i odbycie niezbędnych zabiegów leczniczo-rehabilitacyjnych.

Zgodnie z art. 26 ust. 7d ww. ustawy warunkiem odliczenia wydatków, o których mowa w ust. 7a, jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek:
1. orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach, lub
2. decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo
3. orzeczenia o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów.

Z ww. przepisu wynika, że podstawowym warunkiem odliczenia wydatków na cele rehabilitacyjne wymienione w art. 26 ust. 7a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest posiadanie przez osobę, która poniosła wydatek m.in. orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności. Co do zasady więc, odliczeniu podlegają wydatki poniesione przez osobę niepełnosprawną od daty uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności, chyba że w orzeczeniu tym wskazano, że stopień niepełnosprawności lub istnienie niepełnosprawności datowane są wcześniej niż data wydania orzeczenia. W takiej sytuacji podatnik, który posiada orzeczenie o niepełnosprawności może - od dnia wskazanego w orzeczeniu jako data istnienia niepełnosprawności - odliczać te wydatki, które uprawniają do odliczeń niezależnie od tego, do której grupy inwalidztwa dana osoba została zakwalifikowana, zaś od dnia wskazanego w orzeczeniu jako data ustalenia stopnia niepełnosprawności – te wydatki, których odliczenie zostało uzależnione od posiadania określonej grupy inwalidztwa.

W myśl art. 26 ust. 7f ww. ustawy ilekroć w przepisach ust. 7a jest mowa o osobach zaliczonych do:
1. I grupy inwalidztwa - należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
a. całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo
b. znaczny stopień niepełnosprawności;
2. II grupy inwalidztwa - należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
a. całkowitą niezdolność do pracy albo
b. umiarkowany stopień niepełnosprawności.

Natomiast ustawą z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U z 2017 r. poz. 2175) zmieniono m. in. treść art. 26 ust. 7a pkt 14, w ust. 7c uchylono pkt 3. Zmiany weszły w życie 1 stycznia 2018 r. i mają zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2017 r.

Zgodnie z art. 26 ust. 7a pkt 14 ww. ustawy, za wydatki, o których mowa w ust. 1 pkt 6, uważa się wydatki poniesione m. in. na używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16 roku życia - w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł.

Przepis art. 26 ust. 7c natomiast stanowi, że w przypadku wydatków, o których mowa w ust. 7a pkt 7, 8 i 14, nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających ich wysokość. Jednakże na żądanie organów podatkowych podatnik jest obowiązany przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:
a. wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika;
b. okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego;
c. uchylony.(...)

W kwestii odliczenia od dochodu w ramach ulgi rehabilitacyjnej wydatków poniesionych na odpłatne zabiegi rehabilitacyjne w formie fizjoterapii (Wnioskodawczyni jednoznacznie wskazała, że są to zabiegi rehabilitacyjne), które nie zostały sfinansowane (dofinansowane) w jakiejkolwiek formie, są odpowiednio udokumentowane i były zalecone przez lekarza neurologa należy wskazać, że przepis art. 26 ust. 7a pkt 6 ww. ustawy, stanowi m.in., że wydatkami, które uprawniają do skorzystania z przedmiotowej ulgi, są wydatki poniesione na odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne.

Należy zwrócić uwagę, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji pojęcia „zabieg” i „rehabilitacja”. Zgodnie z definicją tych pojęć zawartą w „Słowniku wyrazów obcych” (PWN, Warszawa 1991 r.) oraz „Encyklopedii” PWN, zabieg stanowi interwencję mającą na celu wywołanie określonego skutku, zwykle będącą środkiem zaradczym przeciwdziałającym czemuś (np. skutkom choroby); rehabilitacja jest to przywrócenie choremu sprawności fizycznej i psychicznej poprzez stosowanie odpowiednich zabiegów leczniczych.

Rehabilitacja osób niepełnosprawnych oznacza zespół działań, w szczególności organizacyjnych, leczniczych, psychologicznych, technicznych, szkoleniowych, edukacyjnych, społecznych, zmierzających do osiągnięcia, przy aktywnym uczestnictwie tych osób, możliwie najwyższego poziomu ich funkcjonowania, jakości życia i integracji społecznej.

Z całokształtu sprawy zaprezentowanej przez Wnioskodawczynię oraz przywołanych wyżej przepisów prawa wynika, że odbywane przez Wnioskodawczynię zabiegi rehabilitacyjne w formie fizjoterapii wypełniają przesłanki do uznania ich za zabiegi rehabilitacyjne, o których mowa w cytowanym wyżej art. 26 ust. 7a pkt 6 ustawy podatkowej.

Wobec powyższego, skoro odbywane świadczenia stanowią zabiegi rehabilitacyjne, stwierdzić należy, że poniesiona przez Wnioskodawczynię odpłatność na ww. zabiegi stanowi tytuł do odliczenia poniesionych przez Wnioskodawczynię wydatków od dochodu w ramach tzw. ulgi rehabilitacyjnej.

W kwestii odliczenia od dochodu w ramach ulgi rehabilitacyjnej wydatków poniesionych przez Wnioskodawczynię na dojazd własnym samochodem osobowym na turnusy rehabilitacyjne i zajęcia fizjoterapii wskazać należy, że zgodnie z wcześniej już powołanym art. 26 ust. 7a pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za wydatki, o których mowa w ust. 1 pkt 6, uważa się wydatki poniesione na używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16 roku życia - w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł.

Stosownie do art. 26 ust. 7c ww. ustawy w przypadku wydatków poniesionych na używanie samochodu osobowego, nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających ich wysokość, jednakże na żądanie organów podatkowych podatnik jest obowiązany przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia.

Należy również wyjaśnić, że pod pojęciem wydatków poniesionych na używanie samochodu osobowego należy rozumieć nie tylko koszty samego przejazdu, ale i koszty utrzymania samochodu takie jak koszty przeglądów technicznych, napraw, zakupu części czy obowiązkowego ubezpieczenia OC.

Zaznaczyć należy, że określona w ustawie kwota 2.280 zł jest maksymalną kwotą, która może być odliczona tytułem poniesienia ww. wydatków. Użycie przez ustawodawcę, przy określaniu wielkości limitu, wyrażenia „w wysokości nieprzekraczającej kwoty 2 280 zł” wskazuje, że wysokość odliczenia uzależniona jest od intensywności (częstości) używania samochodu.
Wskazany przez ustawodawcę limit 2.280 zł dotyczy wyłącznie wydatków poniesionych na używanie samochodu osobowego będącego własnością (współwłasnością) osoby niepełnosprawnej. Kwota 2.280 zł nie jest bowiem odliczeniem z tytułu bycia osobą niepełnosprawną, lecz z tytułu używania samochodu osobowego będącego własnością (współwłasnością) osoby niepełnosprawnej. Kwota ta jest wyłącznie limitem, powyżej którego wydatki poniesione na korzystanie z samochodu nie podlegają odliczeniu.

Zatem, podatnik może odliczyć tylko te wydatki, które faktycznie poniósł (do kwoty 2.280 zł), to oznacza, że nie może odliczyć kwoty 2.280 zł, jeżeli poniósł wydatki w kwocie niższej od wyżej wskazanej.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że Wnioskodawczyni będąca osobą niepełnosprawną, posiadająca orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w sytuacji, gdy dojeżdżała na turnus rehabilitacyjny oraz zajęcia fizjoterapii w celu odbycia niezbędnych zabiegów leczniczo-rehabilitacyjnych zleconych przez lekarza, jeżeli wydatki związane z dojazdem na turnus rehabilitacyjny nie zostały sfinansowane ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zakładowego funduszu aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone Wnioskodawczyni w jakiejkolwiek formie, może odliczyć od dochodu osiągniętego za 2017 r. – na podstawie art. 26 ust. 7a pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – wydatki poniesione na używanie samochodu osobowego stanowiącego własność Wnioskodawczyni, w ramach obowiązującego limitu 2.280 zł.

Ponadto wydatki z tytułu używania własnego samochodu stanowiącego własność Wnioskodawczyni (osoby niepełnosprawnej), dotyczące nabycia paliwa zużytego do przejazdu, opłacenia ubezpieczenia OC, przeglądu technicznego, zakupu części oraz naprawy samochodu mogą zostać odliczone od podstawy obliczenia podatku na podstawie art. 26 ust. 7a pkt 14 ww. ustawy w ramach obowiązującego limitu 2.280 zł, co oznacza, że wydatki podlegające odliczeniu od dochodu nie mogą przekroczyć ww. kwoty. (...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów