Czy towary otrzymane w darowiźnie są w końcu kosztem podatkowym?

Przeczytaj także: Towary handlowe w darowiźnie są kosztem uzyskania przychodu?

Aby zakupiony towar czy materiał stał się (definitywnie) kosztem podatkowym, musi wykazać związek z przychodem. Mówiąc innymi słowy musi zostać sprzedany bądź wykorzystany do wytworzenia produktu, który ostatecznie zostanie sprzedany. Co się stanie gdy towar taki nie zostanie sprzedany a przekazany nieodpłatnie w darowiźnie - np. do firmy dziecka czy małżonka przedsiębiorcy? Wówczas taki przedsiębiorca do kosztów go nie zalicza - mimo że poniósł ekonomiczny ciężar związany z jego zakupem. Towar ten nie służy bowiem powstaniu przychodu bądź zachowaniu albo zabezpieczeniu źródła przychodów (w postaci pozarolniczej działalności gospodarczej). A jak ma się zachować obdarowany?

Otóż w przypadku rodziny otrzymane w darowiźnie towary czy materiały nie będą skutkować zapłatą podatku z tego tytułu. A co z kosztami? Dokonując ich sprzedaży w końcu wystąpi z tego tytułu przychód podatkowy, stąd racjonalne wydawałoby się też rozliczenie kosztów podatkowych.

W interpretacji indywidualnej z dnia 21.04.2017 r. nr 0461-ITPB1.4511.118.2017.1.PSZ Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przyznał rację podatniczce, która tak właśnie uznała. Sprawa dotyczyła przekazania jej przez matkę części przedsiębiorstwa, w skład którego wchodziły m.in. towary.

Jej zdaniem, skoro z chwilą dokonania darowizny matka musiała je wykorygować z kosztów podatkowych, to koszt taki powinna rozpoznać ona sama - jako przejmująca darowiznę którą sprzeda w ramach prowadzonej firmy. W przeciwnym razie bowiem dochodzi do podwójnego opodatkowania - na co fiskus przystał.

Szerzej na ten temat pisaliśmy w artykule: Towary handlowe w darowiźnie są kosztem uzyskania przychodu?

Stanowisko takie było korzystne dla podatników i wydaje się logiczne. Ostatecznie bowiem towary takie skutkowały powstanie przychodów podatkowych, co powinno pociągać za sobą wystąpienie także kosztów ich uzyskania, w związku z czym sam podatek płacony jest od uzyskanego z tego tytułu dochodu.

Niestety 21 grudnia 2017 r. wskazany wyżej organ wydał kolejną interpretację w tym zakresie (nr 0115-KDIT3.4011.388.2017.1.PSZ), w której stwierdził zgoła co innego. Wprawdzie sam stan faktyczny nie był identyczny (wcześniej chodziło o przekazanie części przedsiębiorstwa, tutaj natomiast o przekazanie całego przedsiębiorstwa), niemniej istota problemu była taka sama: tj. czy towary otrzymane w darowiźnie mogą trafić do podatkowych kosztów uzyskania przychodu?
Sama pytająca w swoim stanowisku powołała się wręcz na cytowane wyżej rozstrzygnięcie z kwietnia 2017 r. i uznała że otrzymane towary w darowiźnie winny trafić do kosztów podatkowych.

Co na to Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej? Odnosząc się do swojego wcześniejszego rozstrzygnięcia uznał on, że nie ma żadnych przeszkód, aby wydać odmienne rozstrzygnięcie od wcześniejszego, mimo analogicznie sformułowanego wniosku. Jest to wprawdzie zjawisko niepożądane z punktu widzenia zasady zaufania do organów, o której mowa w art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej, ale skoro wcześniejsza interpretacja była błędna (chociaż nie została wycofana z obrotu prawnego), to nie może ona stanowić podstawy do żądania wydania takiej samej interpretacji, jeśli stoi temu na przeszkodzie treść przepisów prawa.

A co takiego fiskus stwierdził w grudniowej interpretacji podatkowej w zakresie istoty sprawy?

„(...) warunkiem uznania wydatku poniesionego przez podatnika za koszt uzyskania przychodów, jest łączne spełnienie następujących przesłanek:
• wydatek został poniesiony przez podatnika,
• jest definitywny, a więc bezzwrotny,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie jest kosztem wymienionym w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

(...) skoro nabycie towarów handlowych, nastąpi w drodze darowizny (nieodpłatnie) – to ich wartość nie może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej przez Wnioskodawczynię pozarolniczej działalności gospodarczej, ponieważ nie zostanie spełniona jedna z przesłanek wynikająca z ww. art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. wymóg poniesienia kosztu.

Według definicji „kosztu” zawartej w Słowniku języka polskiego Wydawnictwo Naukowe PWN, pojęcie to oznacza – sumę pieniędzy wydatkowanej na kupno lub opłacenie czegoś, natomiast definicja „kosztów” z tegoż słownika oznacza – nakłady, wydatki poniesione przez przedsiębiorstwo w celu wytworzenia (nabycia) określonego produktu.

W sytuacji opisanej we wniosku, nabycie towaru handlowego w drodze darowizny – nie będzie miało charakteru odpłatnego, nie będzie można więc mówić o „poniesieniu kosztu”. Z tego względu – przy tym sposobie nabycia – brak odpłatności decyduje o niemożności zaliczenia w ciężar kosztów uzyskania przychodów wartości przedmiotowego towaru.(...)” - czytamy w interpretacji.

Fiskus podkreślił jednak, że taka darowizna towarów jest zdarzeniem gospodarczym, które winno zostać ujęte w dokumentacji podatkowo-księgowej prowadzonej przez podatnika. W przypadku prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów zdarzenie to powinno być ujęte w kolumnie 17 księgi - w wartości odpowiadającej cenie zakupu takich samych lub podobnych towarów.

Organ wydający interpretację ponownie wrócił zatem do stanowiska, które prezentował wcześniej (przed kwietniem 2017 r.).