Darowizny na cele pożytku publicznego w rozliczeniu PIT 2017

Przeczytaj także: Darowizny na cele kultu religijnego w PIT 2017

Pomoc dla potrzebujących jest podatkowo wynagradzana jedynie w przypadku jej prawidłowego udokumentowania uzyskiwania odpowiednio wysokich dochodów. Ustawodawca określa przy tym krąg podmiotów uprawnionych do otrzymania darowizny, aby ta mogła być odliczona. W rezultacie darczyńca musi tutaj spełniaj szereg bardzo restrykcyjnych warunków.

Zasady rozliczania ulgi

Dochód przed jego opodatkowaniem (w przypadku ryczałtowców mowa jest o przychodzie) ulega pomniejszeniu o kwoty darowizn przekazanych na cele określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, czyli cele charytatywne. Wskazana ulga jest w związku z tym odliczeniem od dochodu.

Dlatego ważny jest nie tylko cel samej darowizny, ale także to, komu ona zostanie przekazana. Bez pośrednika (czyli określonej organizacji) się tutaj nie obędzie mimo, że docelowo darowizna i tak trafi (a przynajmniej powinna trafić) do wskazanej osoby. Każdy, kto chciałby sobie skrócić drogę przekazanej darowizny i dokonać jej bezpośrednio na rzecz potrzebującego, jej wartości w rocznym PIT nie uwzględni.

Działalność pożytku publicznego - czyli cele charytatywne

Odliczeniu podlegają darowizny przekazane na cele charytatywne. Jest to działalność pożytku publicznego, czyli działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w tej ustawie. Sfera tych zadań obejmuje zaś zadania w zakresie:

1. pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób;
2. wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;
3. działalności na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym;
4. działalności charytatywnej;
5. podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej;
6. działalności na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego;
7. ochrony i promocji zdrowia;
8. działalności na rzecz osób niepełnosprawnych;
9. promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy;
10. działalności na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn;
11. działalności na rzecz osób w wieku emerytalnym;
12. działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości;
13. działalności wspomagającej rozwój techniki, wynalazczości i innowacyjności oraz rozpowszechnianie i wdrażanie nowych rozwiązań technicznych w praktyce gospodarczej;
14. działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych;
15. nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania;
16. wypoczynku dzieci i młodzieży;
17. kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego;
18. wspierania i upowszechniania kultury fizycznej;
19. ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;
20. turystyki i krajoznawstwa;
21. porządku i bezpieczeństwa publicznego;
22. obronności państwa i działalności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
23. upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji;
24. ratownictwa i ochrony ludności;
25. pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą;
26. upowszechniania i ochrony praw konsumentów;
27. działalności na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami;
28. promocji i organizacji wolontariatu;
29. pomocy Polonii i Polakom za granicą;
30. działalności na rzecz kombatantów i osób represjonowanych;
31. promocji Rzeczypospolitej Polskiej za granicą;
32. działalności na rzecz rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechniania i ochrony praw dziecka;
33. przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym;
34. działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w ustawie w zakresie określonym wyżej

Kto jest beneficjentem darowizny?

Obdarowanym niestety nie może być tutaj bezpośrednio potrzebujący, a pośrednik w postaci odpowiedniego (a więc określonego w przepisach prawa) podmiotu, który także został określony w ustawie o pożytku publicznym i wolontariacie (art. 3 tejże ustawy), czyli w przyjmując w pewnym uproszczeniu organizacja pożytku publicznego.

Ustawodawca wymaga tutaj przekazania darowizny na rzecz określonych organizacji pozarządowych (osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacji i stowarzyszeń) działających w sferze zadań publicznych określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego (wymienionych wyżej), które nie są jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych i nie działają w celu osiągnięcia zysku.

W gronie takich organizację mieszczą się także:

1. osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego
2. stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego
3. spółdzielnie socjalne;
4. spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie, które nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich członków, udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.

Odliczyć nie można za to darowizn na rzecz partii politycznych, związków zawodowych i organizacji pracodawców, samorządów zawodowych i fundacji utworzonych przez partie polityczne.

Na wyłączenie to wskazuje wprost ustawa ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, która mówi, że odliczeniu nie podlegają darowizny poniesione na rzecz:

1. osób fizycznych (czyli ludzi);
2. osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, prowadzących działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali, lub handlu tymi wyrobami.

Limit odliczenia - do 6% dochodu

Poza wymogami formalnymi ustawodawca wprowadza też ograniczenia wartościowe. Uznał on mianowicie że aby dzielić się z innymi, trzeba przyzwoicie zarabiać. Limit odliczenia nie jest bowiem zbyt wysoki i uzależniony od dochodów danej osoby. Nadto rozkłada się on na aż trzy różne odliczenia.

Dla przykładu przy dochodzie na poziomie 40.000 zł w skali roku odliczeniu będą podlegać wyłącznie darowizny do kwoty 2.400 zł. Gdy podatnik taki dokona ich w wyższej wartości, nadwyżka ponad limit nie zmniejszy podstawy opodatkowania PIT-em.

Dokumentowanie ulgi

Ustawodawca nie wierzy podatnikom na słowo i w celu skorzystania z ulgi wymaga od nich odpowiednich dokumentów, które potwierdzą przekazanie darowizny jak i jej wartość. Darowizny mogą przyjąć postać rzeczową lub finansową (pieniężną). Nie podlega za to odliczeniu praca społeczna (nawet gdyby została wyceniono naprawdę nisko).

Z określeniem wartości darowizny nie ma problemu, gdy przyjmuje ona formę pieniężną. Odliczyć można bowiem przekazaną kwotę (pamiętając o limicie 6% dochodu). Darowizna taka musi jednakże zostać potwierdzona dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego (czyli odpowiedniej instytucji). Żaden inny sposób zapłaty nie jest honorowany. Ustawa nie dopuszcza zatem dla przykładu wpłacenia pieniędzy w kasie takiej organizacji czy też u jej wolontariusza przeprowadzającego zbiórkę.

Jak zachować się przy darowiznach rzeczowych? Tutaj darczyńca musi posiadać dowód, z którego jasno będą wynikać dane identyfikujące darczyńcę oraz wartość przekazanej darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu. Warto zatem zadbać o to, aby przekazanie takiej darowizny przyjęło formę pisemną (w tym także w formie aktu notarialnego).

Darowizna rzeczowa wymaga wycenienia. Odliczeniu podlega jej odpowiednik pieniężny. Przepisy podatkowe mówią tutaj o wartości rynkowej darowizny z dnia jej dokonania. Wartość tę określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca przekazania.

Organ podatkowy ma prawo zakwestionować wartość darowizny podanej w umowie lub wystąpić o taką zmianę do podatnika jeżeli uzna, że określona przez podatnika wartość odbiega od ceny rynkowej.

Jeżeli przedmiotem darowizny są towary opodatkowane podatkiem VAT, wartością darowizny jest kwota towarów wraz tym podatkiem w części przekraczającej kwotę podatku naliczonego, którą podatnik ma prawo odliczyć zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej darowizny.

W przypadku darowizn dokonywanych na rzecz organizacji zagranicznej należy dodatkowo pamiętać, że prawo do odliczenia takiej darowizny przysługuje jedynie, gdy następuje ona na rzecz organizacji określonej w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącej działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, oraz pod warunkiem:

1. udokumentowania przez podatnika oświadczeniem tej organizacji, iż na dzień przekazania darowizny była ona równoważną organizacją do organizacji, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego, realizującą cele określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i prowadzącą działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych oraz
2. istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, na którego terytorium organizacja posiada siedzibę.

Jakie dochody uprawniają do ulgi?

Do ulgi podatkowej uprawnieni są jedynie podatnicy rozliczający się na formularzach PIT-28, PIT-36 i PIT-37. Ustawodawca wymaga tutaj zatem osiągania przychodów opodatkowanych wg skali podatkowej bądź ryczałtem ewidencjonowanym. Samo odliczenie wykazuje się w załączniku PIT/O, a następnie jego wartość przenosi się do zeznania rocznego. W załączniku obok wartości darowizny należy podać także kwotę odliczenia oraz dane obdarowanego.