Postanowienie komornika o nieściągalnej wierzytelności w kosztach firmy

Przeczytaj także: Strata z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności jako koszt uzyskania przychodów

Jednym ze sposobów udokumentowania nieściągalności wierzytelności jest uzyskanie postanowienia komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego. Należy jednak pamiętać, że nie każde postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego dokumentować będzie nieściągalność wierzytelności.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej jako ustawa o PDOP) dają wierzycielowi możliwość zaliczenia nieuregulowanych na jego rzecz należności do kosztów uzyskania przychodów po spełnieniu określonych w ustawie warunków.

Jak stanowi bowiem art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy o PDOP nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem m.in. wierzytelności, które uprzednio zostały zarachowane jako przychody należne oraz których nieściągalność została udokumentowana w określony sposób.

Odnosząc się do możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych nieściągalnych wierzytelności należy także podkreślić, że do kosztów zaliczyć można wyłącznie wierzytelności nieprzedawnione (art. 16 ust. 1 pkt. 20 ustawy o PDOP).

Katalog dowodów dokumentujących nieściągalność wierzytelności został zawarty w art. 16 ust. 2 ustawy o PDOP. Zgodnie z tym przepisem, dowodem dokumentującym nieściągalność wierzytelności może być m.in. postanowienie o nieściągalności, uznane przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu, wydane przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego (art. 16 ust. 2 pkt 1 ustawy o PDOP).

Oznacza to, że nie każde postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego uprawnia do zaliczenia wierzytelności do kosztów podatkowych – decydować o tym będzie przyczyna umorzenia postępowania.

Przykładowo, nieściągalność wierzytelności nie będzie prawidłowo udokumentowana w przypadku gdy wierzyciel dysponuje postanowieniem o umorzeniu postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 824 §1 pkt 4 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem, postępowanie egzekucyjne umarza się w całości lub części z urzędu jeżeli wierzyciel w ciągu sześciu miesięcy nie dokonał czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia postępowania lub nie zażądał podjęcia zawieszonego postępowania.

Z postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego wydanego wskutek niedokonania czynności przez wierzyciela nie wynika, że dłużnik nie posiada majątku, z którego mogłaby być egzekwowana wierzytelność. Postanowienie to nie może być zatem podstawą do uznania wierzytelności za nieściągalną (zob. interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 19.07.2017 r., znak: 0111-KDIB1-2.4010.91.2017.1.MM).

Podstawą do uznania wierzytelności za nieściągalną może być natomiast postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego wydane w trybie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. W myśl tego przepisu postępowanie egzekucyjne umarza się w całości lub w części z urzędu, jeżeli jest oczywiste, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych.

Z treści postanowienia wydanego na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. wynika zatem jednoznacznie, że dłużnik nie posiada majątku, z którego mogłaby być egzekwowana wierzytelność (por. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 23.7.2015 r., znak ILPB3/4510-1-185/15-3/KS).

Należy przy tym wskazać, że również postanowienie zagranicznego organu egzekucyjnego, będące odpowiednikiem polskiego postanowienia może posłużyć do udokumentowania nieściągalności wierzytelności na potrzeby zaliczenia tej wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów (zob. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 22.01.2016 r., znak: ITPB3/4510-576/15/PS).

Co nie mniej istotne, zgodnie z literalnym brzmieniem art. 16 ust. 2 pkt 1 ustawy o PDOP, wierzyciel by móc zaliczyć nieściągalną wierzytelność do kosztów uzyskania przychodów musi, mimo posiadania samego prawomocnego postanowienia o nieściągalności uznać, że odpowiada ono stanowi faktycznemu jako zgodne z rzeczywistością na dzień zaliczenia tej wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów.