Pożyczka dla spółki od wspólnika zawsze jako zmiana umowy

Przeczytaj także: Parafia zapłaci podatek PCC od umowy pożyczki

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca - spółka komandytowa - zawarł umowę pożyczki ze spółką będącą jego komplementariuszem. Pożyczka została udzielona w ramach działalności gospodarczej pożyczkodawcy za odpłatnością (odsetkami za pożyczenie kapitału określonymi w wartościach rynkowych). Pożyczkodawca jest czynnym podatnikiem VAT i usługa udzielenia pożyczki podlega u niego zwolnieniu z podatku VAT.

Wnioskodawca zadał pytanie, czy w takim przypadku nie musi płacić PCC od zawartej umowy pożyczki? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2017 r., poz. 1150), podatkowi temu podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Ponadto, w myśl art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k) i pkt 2 podatkowi temu podlegają także umowy spółki oraz zmiany tych umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Jak stanowi art. 1 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy w przypadku umowy spółki za zmianę umowy spółki uważa się − przy spółce osobowej – wniesienie lub podwyższenie wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie majątku spółki, pożyczkę udzieloną spółce przez wspólnika, dopłaty oraz oddanie przez wspólnika spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania.

Z kolei, zgodnie z art. 1a pkt 1 ww. ustawy, przez spółkę osobową należy rozumieć – spółkę: cywilną, jawną, partnerską, komandytową lub komandytowo-akcyjną.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. ewakubiak - Fotolia.com

Pożyczka od wspólnika spółki osobowej zawsze z podatkiem PCC

Pożyczki podlegają opodatkowaniu PCC, gdy nie podlegają pod przepisy ustawy o VAT (w której to udzielanie pożyczek jest zwolnione od podatku). Jeżeli zatem pożyczki udziela podmiot działający w branży finansowej, pożyczkobiorca PCC nie zapłaci. Wyjątkiem jest pożyczka udzielona spółce (osobowej) przez jej wspólnika. Czynność ta jest bowiem traktowana jako umowa zmiany spółki a nie umowa pożyczki.

Na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, obowiązek podatkowy przy zmianie umowy spółki powstaje m.in. z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

W myśl art. 4 pkt 9 ww. ustawy, obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży przy umowie spółki komandytowej na spółce. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, przy zmianie umowy spółki stosuje się stawkę podatku przewidzianą dla umowy spółki, czyli stawkę w wysokości 0,5%, a podstawę opodatkowania przy pożyczce udzielonej spółce przez wspólnika stanowi kwota lub wartość pożyczki (art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. d)).

Jak z powyższego wynika umowa pożyczki, co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednakże w przypadku, gdy pożyczka udzielona jest spółce osobowej przez jej wspólnika, pożyczka ta na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – zgodnie z treścią powołanego art. 1 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy – traktowana jest jako zmiana umowy spółki i tym samym opodatkowana jest według reguł dotyczących tej czynności, tj. czynności umowy spółki (zmiany umowy). (...)

Przenosząc powołane powyżej przepisy na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, iż zawarta umowa pożyczki podlega w efekcie opodatkowaniu jako zmiana umowy spółki. Przywołany powyżej art. 1 ust. 3 pkt 1 ustawy od czynności cywilnoprawnych jednoznacznie bowiem stanowi, że udzielenie spółce osobowej (a taką jest spółka komandytowa) pożyczki przez jej wspólnika należy traktować jako zmianę umowy spółki. Ustawodawca nie zawarł żadnych uregulowań, na podstawie których można byłoby stwierdzić, że udzielenie pożyczki przez wspólnika w jakichś określonych warunkach nie powinno być traktowane jako zmiana umowy spółki. To oznacza, że każdorazowo pożyczka udzielona spółce osobowej przez jej wspólnika jest traktowana jako zmiana umowy spółki, bez względu w jakich warunkach i z jaką intencją pożyczka jest przekazywana.

Jeżeli zatem spółka będąca komplementariuszem udziela Wnioskodawcy pożyczki w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, to i tak w efekcie umowę pożyczki ze spółką osobową pożyczkodawca zawiera jako wspólnik, a nie jako podmiot gospodarczy.

Skoro zatem opisana we wniosku umowa pożyczki powinna być traktowana – zgodnie z powołanymi przepisami – jako zmiana umowy spółki, to bez znaczenia dla jej opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych pozostaje to, że – jak wskazał Wnioskodawca – na gruncie podatku od towarów i usług stanowi ona czynność zwolnioną z opodatkowania.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 2 pkt 4 ww. ustawy nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:
a. w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,
b. jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:
• umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
• umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Jak wyżej wskazano, na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wskazana umowa pożyczki traktowana jest jako zmiana umowy spółki. Tym samym wskazany przepis art. 2 pkt 4 cyt. ustawy nie będzie miał zastosowania w przedmiotowej sprawie. Przepis ten nie ma bowiem zastosowania do umowy spółki komandytowej i jej zmiany.
Mając powyższe na względzie, należy stwierdzić, że w przedstawionym stanie faktycznym nie może mieć zastosowania wskazany przez Wnioskodawcę art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. A zatem, zawarcie umowy pożyczki przez Spółkę komandytową jako pożyczkobiorcę ze swoim wspólnikiem – komplementariuszem jako pożyczkodawcą, podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jako zmiana umowy spółki osobowej zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k) i pkt 2 w związku z art. 1 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. (...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów