Zaliczanie do kosztów podatkowych nieściągalnych wierzytelności 2018

Przeczytaj także: Koszt uzyskania przychodu sprzedaży nieprzedawnionych wierzytelności

Obecnie wartość trafiających do kosztów nieściągalnych czy umorzonych wierzytelności jest kwestią sporną. Wydaje się, że skoro przychodem należnym była tylko kwota netto, to w takiej wartości należy rozpoznać je w kosztach podatkowych. I tak też uważają organy podatkowe. Sądy administracyjne otwarły jednak furtkę podatnikom do rozliczania takich kosztów w wyższej wysokości.

Dla przykładu NSA w wyroku z 16 lutego 2016 r., sygn. akt II FSK 421/14 uznał, że wykładnia art. 15 ust 1 w związku z art. 16 ust 1 pkt 25 lit a) i art. 16 ust 2 pkt 2 lit c) ustawy o CIT prowadzi do akceptacji poglądu, iż zarachowanie wierzytelności jako przychodu należnego i uwzględnieniu jej, przy spełnieniu warunków umożliwiających zaliczenie danej wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów, dokonywane może być w wysokości zawierającej podatek od towarów i usług (por. wyrok NSA z 5 października 2006 r., sygn. akt II FSK 1208/05, z 31 maja 2010 r., sygn. akt II FSK 2273/10, z 22 marca 2011 r., sygn. akt II FSK 1948/09).

Zdaniem sądu wierzytelność obejmuje należność, czyli środki pieniężne, które powinny wpłynąć do danego podmiotu od różnych kontrahentów. Podatek VAT obciąża tutaj dostawcę towarów i usług i musi być skalkulowany w cenie towaru lub usługi.

Z uwagi na przegraną batalię fiskusa i częściowe przyznawanie racji podatnikom, ustawodawca postanowił doprecyzować przepisy regulujące zaliczanie wierzytelności do kosztów podatkowych. Jak nietrudno się domyślić, doprecyzowanie polega na ukróceniu opisanego wyżej sposobu rozliczania nieściągalnych wierzytelności w kwotach brutto.

Wierzytelności umorzone/nieściągalne

I tak z dniem 1 stycznia 2018 r. nie będzie się uważało za koszty uzyskania przychodów:

• wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, w części, w jakiej uprzednio zostały zarachowane do przychodów należnych i których nieściągalność została właściwie udokumentowana,
• umorzonych wierzytelności, z wyjątkiem wierzytelności lub jej części, które uprzednio zostały zarachowane jako przychody należne - do wysokości zarachowanej jako przychód należny.

To nowe brzmienie art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a) i pkt 44 updop. Ich odpowiedniki w updof, czyli art. 23 ust. 1 pkt 41 i art. 23 ust. 1 pkt 20 również zostaną odpowiednio zmienione (chociaż treść tego ostatniego jest nieco inna aniżeli w przypadku updop; zasada jednak pozostaje ta sama).

Straty z odpłatnego zbycia wierzytelności

Obecne regulacje prawa podatkowego wskazują, że podatnicy nie mogą zaliczyć do kosztów podatkowych strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, chyba że te wierzytelności uprzednio były zarachowane jako przychody należne (art. 16 ust. 1 pkt 39 updop i odpowiednio art. 23 ust. 1 pkt 34 updof).

Zmiana, która zacznie obowiązywać z początkiem przyszłego roku, również wskazuje m.in. na to, że strata taka będzie mogła być rozpoznana tylko do wysokości uprzednio zarachowanej jako przychód należny.