Mieszkanie dla pracownika w podatku dochodowym

Przeczytaj także: Wycieczki zakładowe = przychód dla pracownika?

I nie chodzi tutaj o hotel pracowniczy, czy też umieszczanie w jednym mieszkaniu kilku osób. Przy wysoce wyspecjalizowanej kadrze pracodawcy są skłonni zapewnić im mieszkanie tylko dla ich potrzeb. Niestety wiąże się z to z zapłatą podatków.

U pracownika przychód z pracy

Art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof) nakazuje traktować za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Jak owy przychód się określa? - o tym mówi art. 11 ust. 2a updof, którego pkt 3 odnosi się wprost do nieruchomości. I tak jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku, wartość pieniężną świadczeń ustala się według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku.

Tak więc zapewnienie pracownikowi mieszkania skutkuje powstaniem po jego stronie przychodu z pracy w wysokości czynszu, jaki przysługiwałby w przypadku jego wynajęcia.

500 zł zwolnienia

Nie całość przychodu jest jednak opodatkowana. Otóż art. 21 ust. 1 pkt 19 updof zwalnia od podatku wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu zakwaterowania pracowników - do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 500 zł.

Sporadyczne zapewnienie noclegu zatem nie będzie opodatkowanym przychodem pracownika. Jeżeli jednak temu zostało udostępnione mieszkanie na cały miesiąc i nikt inny z niego korzystać nie może, część uzyskanego z tego tytułu przychodu będzie wpływało na wysokość podatku.

Warto przy tym zwrócić uwagę na warunki stosowania zwolnienia. Po pierwsze przewidziane ono jest dla pracowników. Pracownikiem, w myśl updof, jest natomiast wyłącznie osoba pozostająca w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.
Zwolnienie nie stosujemy zatem w przypadku umów zlecenie czy o dzieło, kontraktów menadżerskich itp.

Po drugie zwolnienie ma zastosowanie do pracowników, których miejsce zamieszkania jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie korzysta z podwyższonych kosztów uzyskania przychodów.

Co ze składkami ZUS?

Przychód taki podlega naturalnie też oskładkowaniu. Tutaj jednakże warto zastanowić się nad skorzystaniem z dobrodziejstw § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Przepis ten mówi, że nie stanowią podstawy wymiaru składek korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.

Zatem wprowadzenie częściowej odpłatności za udostępnienie mieszkania wydaje się skutkować brakiem składek ZUS.

Pracodawca ma koszty

Poprzez pracę pracownik generuje dla pracodawcy przychody. Kosztem pracodawcy są tutaj świadczenia ponoszone na rzecz pracowników. Tym jest przede wszystkim wynagrodzenie za pracę ale nie tylko ono. Coraz częściej są to bowiem także świadczenia pozapłacowe. Zapewnienie pracownikowi noclegu zdaje się spełniać definicję podatkowego kosztu uzyskania przychodu (nawet gdy ten nie przebywa w podróży służbowej; jest to jeden ze składników wynagrodzenia, tyle że pozapłacowy).