Zwrot VAT na materiały budowlane: ważna data odbioru budynku

Przeczytaj także: Zwrot VAT na materiały budowlane w trakcie budowy domu?

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca w październiku 2014 r. otrzymał pozwolenie na budowę. Wybudował do m do stanu surowego zamkniętego wraz z tynkami wewnętrznymi i niezbędnymi instalacjami (wod-kan oraz elektryczną). 29 lutego 2016 r. - mimo że dom nie nadawał się jeszcze do zamieszkania - zawiadomił Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego o zakończeniu budowy - ten nie wniósł sprzeciwu.

Prace wykończeniowe oraz umeblowanie nieruchomości trwały już po uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie. Faktycznie używanie budynku nastąpiło dopiero we wrześniu 2017 r. - kiedy to małżonkowie - po zakończeniu powyższych prac - postanowili się do niego wprowadzić.

Powierzchnia użytkowa budynku nie przekracza 100 m². W związku z tym wnioskodawca chciałby skorzystać z możliwości odzyskania części podatku VAT zapłaconego przy zakupie materiałów budowlanych w ramach programu „Mieszkanie dla młodych”. Nie złożył on jednak wniosku do końca 2016 r. Zainteresowany zadał pytanie, jak w jego przypadku należy rozumieć termin przystąpienia do użytkowania wybudowanego budynku mieszkalnego? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Zgodnie z art. 38 i art. 39 ustawy z dnia 27 września 2013 r. o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1184 ze zm.) – z dniem 1 stycznia 2014 r. straciła moc ustawa z dnia 29 sierpnia 2005 r. o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym (Dz.U. Nr 177, poz. 1468 ze zm.) regulująca zasady zwrotu osobom fizycznym części wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych przez te osoby w związku z budową i remontem budynku mieszkalnego lub jego części.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. mikael lever - Fotolia.com

Ulga budowlana: ważny administracyjny odbiór budynku

Aby ubiegać się o zwrot części VAT zawartego w cenie zakupionych materiałów budowlanych przy budowie pierwszego domu, trzeba złożyć w urzędzie skarbowym stosowny wniosek - w terminie do końca roku, w którym uzyskano pozwolenie na użytkowanie. Termin ten należy utożsamiać z administracyjnym uzyskaniem takiego prawa, a nie faktycznym rozpoczęciem użytkowania domu - nawet jeżeli w momencie wystąpienia do nadzoru budowlanego o zakończenie budowy ta nadal trwała.

Przydatne narzędzia:
Kalkulator zwrotu części podatku VAT w budownictwie mieszkaniowym

Zgodnie natomiast z art. 20 ust. 1 ww. ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi – osoba fizyczna, która po dniu 1 stycznia 2014 r. poniosła wydatki na zakup materiałów budowlanych, ma prawo ubiegać się o zwrot części tych wydatków, zwany dalej „zwrotem wydatków”.

Ponadto – w myśl art. 20 ust. 3 pkt 1-5 ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi – o zwrot wydatków można się ubiegać, jeżeli:
1. wydatki zostały poniesione w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych w związku z:
a. budową domu jednorodzinnego albo
b. nadbudową lub rozbudową budynku na cele mieszkalne lub przebudową (przystosowaniem) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia niemieszkalnego na cele mieszkalne, w wyniku których powstał lokal mieszkalny;
2. przedsięwzięcie, o którym mowa w pkt 1, było realizowane na podstawie pozwolenia na budowę wydanego po dniu 1 stycznia 2014 r. albo na podstawie zgłoszenia budowy;
3. powierzchnia użytkowa lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, o których mowa w pkt 1, nie przekracza odpowiednio:
a. 75 m2 i 100 m2,
b. 85 m2 i 110 m2 – w przypadku gdy osoba fizyczna w dniu wydania pozwolenia na budowę albo w dniu dokonania zgłoszenia budowy, o których mowa w pkt 2, wychowywała przynajmniej troje dzieci spełniających warunki, o których mowa w art. 7 ust. 1a;
4. osoba fizyczna do końca roku kalendarzowego, w którym wydano pozwolenie na budowę lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego albo dokonano zgłoszenia budowy nie ukończyła 36 lat;
5. do dnia złożenia wniosku o zwrot wydatków osoba fizyczna nie była:
a. właścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego,
b. osobą, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, którego przedmiotem jest lokal mieszkalny lub dom jednorodzinny,
c. właścicielem lub współwłaścicielem budynku, jeżeli jego udział w przypadku zniesienia współwłasności obejmowałby co najmniej jeden lokal mieszkalny
 z wyłączeniem domu jednorodzinnego albo lokalu mieszkalnego, o którym mowa w pkt 1.

Zgodnie z art. 21 ww. ustawy – zwrot wydatków dotyczy wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych, które do dnia 30 kwietnia 2004 r. były opodatkowane stawką podatku od towarów i usług w wysokości 7%, a od dnia 1 maja 2004 r. są opodatkowane podatkiem VAT, udokumentowanych fakturami wystawionymi dla osoby fizycznej od dnia wydania pozwolenia na budowę albo dokonania zgłoszenia budowy, o których mowa w art. 20 ust. 3 pkt 2, do dnia 30 września 2018 r.

Stosownie do art. 22 ust. 1 ww. ustawy – prawo do zwrotu wydatków przysługuje pod warunkiem, że osoba fizyczna lub jej małżonek nie dokonywali czynności, o których mowa w art. 20 ust. 1, jako podatnicy podatku od towarów i usług, w celu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. W przypadku osoby fizycznej pozostającej w związku małżeńskim w roku kalendarzowym, w którym wydano pozwolenie na budowę lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego albo dokonano zgłoszenia budowy, warunek, o którym mowa w art. 20 ust. 3 pkt 4, dotyczy młodszego z małżonków, a warunek, o którym mowa w art. 20 ust. 3 pkt 5, dotyczy obojga małżonków (art. 22 ust. 2 ww. ustawy).

W myśl art. 23 ust. 1 ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi – zwrot wydatków dokonywany jest na wniosek osoby fizycznej złożony w urzędzie skarbowym. Wniosek o zwrot wydatków osoba fizyczna składa raz, nie później niż do dnia 31 grudnia roku, w którym zgodnie z prawem miało miejsce przystąpienie do użytkowania wybudowanego lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego (art. 23 ust. 2 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 23 ust. 3 i 4 ww. ustawy – jeżeli osoba fizyczna pozostaje w związku małżeńskim, wniosek o zwrot wydatków może być złożony wspólnie z małżonkiem albo odrębnie przez jednego z małżonków. Złożenie wniosku o zwrot wydatków przez jednego z małżonków traktuje się na równi ze złożeniem przez niego oświadczenia o upoważnieniu go przez jego współmałżonka do złożenia wniosku o zwrot wydatków. Oświadczenie to składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Na potrzeby niniejszego rozdziału przez małżonków rozumie się osoby fizyczne pozostające w związku małżeńskim, z wyjątkiem małżonków, w stosunku do których sąd orzekł separację.

Na podstawie art. 23 ust. 6 ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi – do wniosku o zwrot wydatków należy załączyć kopie:
1. pozwolenia na budowę albo zgłoszenia budowy;
2. faktur dokumentujących poniesione wydatki, o których mowa w art. 20 ust. 3 pkt 1.

Z powyższych przepisów wynika zatem, że jeżeli osoba fizyczna od 1 stycznia 2014 r. poniesie w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych wydatki na zakup materiałów budowlanych m.in. w związku z budową domu jednorodzinnego, to po spełnieniu wszystkich warunków przewidzianych ustawą o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi, może ubiegać się o zwrot części poniesionych wydatków.

W omawianej sprawie wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą interpretowania faktu kiedy nastąpiło przystąpienie do użytkowania a w związku z tym warunku, o którym mowa w art. 23 ust. 2 ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi, tj. terminu do kiedy podatnik może złożyć wniosek o zwrot części poniesionych wydatków w związku z budową domu jednorodzinnego.

Wskazać zatem należy, że zgodnie z art. 23 ust. 2 ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi – wniosek o zwrot wydatków osoba fizyczna składa raz, nie później niż do dnia 31 grudnia roku, w którym zgodnie z prawem miało miejsce przystąpienie do użytkowania wybudowanego lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego.

Nadmienić w tym miejscu należy, że ustawodawca w ustawie o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi nie zdefiniował pojęcia „zgodnego z prawem przystąpienia do użytkowania”, jednakże zauważyć należy, że ustawodawca zdefiniował w ww. ustawie pojęcie „pierwszego zasiedlenia mieszkania”.

W myśl art. 2 pkt 6 ww. ustawy – użyte w ustawie sformułowanie „pierwsze zasiedlenie mieszkania” oznacza pierwsze oddanie do użytkowania mieszkania przez osobę, która wybudowała to mieszkanie, w wyniku budowy lub przebudowy obiektu budowlanego, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, a także pierwsze oddanie do użytkowania mieszkania przez osobę, która w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nabyła to mieszkanie od osoby, która wybudowała to mieszkanie, w wyniku budowy lub przebudowy obiektu budowlanego, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Zdaniem Organu analogicznie należy rozumieć „zgodne z prawem przystąpienie do użytkowania wybudowanego domu jednorodzinnego”, tj. ww. sformułowanie oznacza oddanie obiektu budowlanego w użytkowanie zgodnie z właściwymi przepisami.

Zauważyć należy, że zgodnie z art. 54 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1332 ze zm.) – do użytkowania obiektu budowlanego, na budowę którego wymagane jest pozwolenie na budowę albo zgłoszenie budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1a i 19a, można przystąpić, z zastrzeżeniem art. 55 i art. 57, po zawiadomieniu właściwego organu o zakończeniu budowy, jeżeli organ ten, w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, nie zgłosi sprzeciwu w drodze decyzji. Przepis art. 30 ust. 6a stosuje się.

Zatem jak wynika z art. 54 ustawy Prawo budowalne inwestor po zakończeniu budowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego zawiadamia właściwy organ nadzoru budowlanego o zakończeniu budowy, natomiast do zgodnego z prawem użytkowania obiektu budowlanego może przystąpić jeżeli organ nadzoru budowlanego w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia nie zgłosi sprzeciwu w drodze decyzji, co też miało miejsce w przypadku Wnioskodawcy.

Zdaniem Organu, w omawianej sprawie zgodne z prawem przystąpienie do użytkowania domu jednorodzinnego miało miejsce po upływie 14 dni od dnia doręczenia organowi nadzoru budowlanego zawiadomienia o zakończeniu budowy, a więc w marcu 2016 r.

Mając zatem na uwadze przywołane powyżej przepisy stwierdzić należy, że zawarty w art. 23 ust. 2 ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi warunek nie oznacza możliwości złożenia wniosku o zwrot niektórych wydatków poniesionych na budowę domu jednorodzinnego do 31 grudnia roku, w którym podatnik faktycznie zamieszkał i zameldował się w wybudowanym domu jednorodzinnym – jak błędnie uważa Wnioskodawca, lecz oznacza, że wniosek należy złożyć do 31 grudnia roku, w którym miało miejsce zgodne z przepisami Prawa budowlanego oddanie budynku do użytkowania, czyli w omawianej sprawie roku, w którym Wnioskodawca (inwestor) po zakończeniu budowy zawiadomił właściwy organ nadzoru budowlanego o zakończeniu budowy, a ten w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia nie zgłosił sprzeciwu w drodze decyzji.

Podsumowując, termin, o którym mowa w art. 23 ust. 2 ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi jest terminem nieprzekraczalnym i od jego dotrzymania uzależniona jest możliwość skorzystania ze zwrotu części wydatków poniesionych w związku z budową pierwszego własnego mieszkania. Skoro Wnioskodawca 29 lutego 2016 r. zawiadomił właściwy organ nadzoru budowlanego o zakończeniu budowy, to do zgodnego z prawem użytkowania obiektu budowlanego mógł przystąpić jeżeli organ nadzoru budowlanego w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia nie zgłosił sprzeciwu w drodze decyzji i tym samym wniosek o zwrot wydatków Wnioskodawca winien był złożyć najpóźniej 31 grudnia 2016 r. Niezłożenie wniosku w terminie, o którym mowa powyżej powoduje brak możliwości ubiegania się o zwrot. Tym samym Wnioskodawca nie spełnia wszystkich warunków przewidzianych ustawą o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi, zatem nie będzie uprawiony do skutecznego ubiegania się o zwrot części wydatków poniesionych na budowę domu jednorodzinnego. (...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów