Zwrot VAT na materiały budowlane w trakcie budowy domu?

Przeczytaj także: Zwrot VAT na materiały budowlane: powierzchnia domu/mieszkania

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca planuje rozpocząć budowę domu jednorodzinnego na własne potrzeby. Chciałby przy tym skorzystać z możliwości zwrotu części VAT od zakupionych materiałów budowlanych. Faktury za zakupy będą wystawione od dnia wydania pozwolenia na budowę do 30 września 2018 r. Zainteresowany uzyska pozwolenie na budowę w 2017 r., zakupów materiałów budowlanych dokona od listopada 2017 r. do 30 września 2018 r., zaś w październiku/listopadzie 2018 r. chciałby złożyć wniosek o zwrot VAT. Budowa będzie natomiast trwać do roku 2020/2021.

Wnioskodawca zadał pytanie, czy wniosek o zwrot VAT może złożyć przed zakończeniem budowy oraz jak należy liczyć tutaj powierzchnię użytkową domu? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Zgodnie z art. 38 i art. 39 ustawy z dnia 27 września 2013 r. o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1184 ze zm.) – z dniem 1 stycznia 2014 r. straciła moc ustawa z dnia 29 sierpnia 2005 r. o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym (Dz.U. Nr 177, poz. 1468 ze zm.) regulująca zasady zwrotu osobom fizycznym części wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych przez te osoby w związku z budową i remontem budynku mieszkalnego lub jego części.

Zgodnie natomiast z art. 20 ust. 1 ww. ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi – osoba fizyczna, która po dniu 1 stycznia 2014 r. poniosła wydatki na zakup materiałów budowlanych, ma prawo ubiegać się o zwrot części tych wydatków, zwany dalej „zwrotem wydatków”.

Ponadto – zgodnie z art. 20 ust. 3 pkt 1-5 ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi – o zwrot wydatków można się ubiegać, jeżeli:
1. wydatki zostały poniesione w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych w związku z:
a) budową domu jednorodzinnego albo
b) nadbudową lub rozbudową budynku na cele mieszkalne lub przebudową (przystosowaniem) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia niemieszkalnego na cele mieszkalne, w wyniku których powstał lokal mieszkalny;
2. przedsięwzięcie, o którym mowa w pkt 1, było realizowane na podstawie pozwolenia na budowę wydanego po dniu 1 stycznia 2014 r. albo na podstawie zgłoszenia budowy;
3. powierzchnia użytkowa lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, o których mowa w pkt 1, nie przekracza odpowiednio:
a. 75 m2 i 100 m2,
b. 85 m2 i 110 m2 – w przypadku gdy osoba fizyczna w dniu wydania pozwolenia na budowę albo w dniu dokonania zgłoszenia budowy, o których mowa w pkt 2, wychowywała przynajmniej troje dzieci spełniających warunki, o których mowa w art. 7 ust. 1a;
4. osoba fizyczna do końca roku kalendarzowego, w którym wydano pozwolenie na budowę lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego albo dokonano zgłoszenia budowy nie ukończyła 36 lat;
5. do dnia złożenia wniosku o zwrot wydatków osoba fizyczna nie była:
a. właścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego,
b. osobą, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, którego przedmiotem jest lokal mieszkalny lub dom jednorodzinny,
c. właścicielem lub współwłaścicielem budynku, jeżeli jego udział w przypadku zniesienia współwłasności obejmowałby co najmniej jeden lokal mieszkalny
- z wyłączeniem domu jednorodzinnego albo lokalu mieszkalnego, o którym mowa w pkt 1.

Zgodnie z art. 21 ww. ustawy – zwrot wydatków dotyczy wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych, które do dnia 30 kwietnia 2004 r. były opodatkowane stawką podatku od towarów i usług w wysokości 7%, a od dnia 1 maja 2004 r. są opodatkowane podatkiem VAT, udokumentowanych fakturami wystawionymi dla osoby fizycznej od dnia wydania pozwolenia na budowę albo dokonania zgłoszenia budowy, o których mowa w art. 20 ust. 3 pkt 2, do dnia 30 września 2018 r.

Stosownie do art. 23 ust. 1 ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi – zwrot wydatków dokonywany jest na wniosek osoby fizycznej złożony w urzędzie skarbowym. Przy czym wniosek o zwrot wydatków osoba fizyczna składa raz, nie później niż do dnia 31 grudnia roku, w którym zgodnie z prawem miało miejsce przystąpienie do użytkowania wybudowanego lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego (art. 23 ust. 2 ww. ustawy).

Z powyższych przepisów wynika zatem, że jeżeli osoba fizyczna od 1 stycznia 2014 r. poniesie w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych wydatki na zakup materiałów budowlanych w związku z budową domu jednorodzinnego, to po spełnieniu wszystkich warunków przewidzianych ustawą o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi, może ubiegać się o zwrot części poniesionych wydatków.

Jednym z warunków, o których mowa w ustawie o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi, dających prawo do ubiegania się o zwrot, jest warunek dotyczący limitu powierzchni użytkowej budowanego domu jednorodzinnego zawarty w art. 20 ust. 3 pkt 3 tej ustawy.

Zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi – użyte w ustawie określenie dom jednorodzinny oznacza budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym znajduje się wyłącznie lokal mieszkalny.

W myśl art. 2 pkt 7 ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi – użyte w tej ustawie określenie powierzchnia użytkowa mieszkania oznacza – powierzchnię użytkową lokalu w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 1610).

Stosownie natomiast do art. 2 pkt 5 ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi – użyte w ustawie określenie mieszkanie oznacza – lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny.

Z przywołanych wyżej przepisów ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi wynika, że dla potrzeb tej ustawy powierzchnię użytkową w przypadku domu jednorodzinnego należy rozumieć tak samo jak powierzchnię użytkową lokalu, w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem – ilekroć w ustawie jest mowa o powierzchni użytkowej lokalu – należy przez to rozumieć powierzchnię wszystkich pomieszczeń znajdujących się w lokalu, a w szczególności pokoi, kuchni, spiżarni, przedpokoi, alków, holi, korytarzy, łazienek oraz innych pomieszczeń służących mieszkalnym i gospodarczym potrzebom lokatora, bez względu na ich przeznaczenie i sposób używania; za powierzchnię użytkową lokalu nie uważa się powierzchni balkonów, tarasów i loggii, antresoli, szaf i schowków w ścianach, pralni, suszarni, wózkowni, strychów, piwnic i komórek przeznaczonych do przechowywania opału.

Oznacza to, że osoba fizyczna ubiegając się o zwrot części wydatków na zakup materiałów budowlanych w związku z budową domu jednorodzinnego na podstawie ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi w celu określenia powierzchni użytkowej budowanego domu jednorodzinnego dla potrzeb tego zwrotu powinna odnieść się do definicji powierzchni użytkowej lokalu, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego a następnie w sposób analogiczny odnieść ją do ustalenia powierzchni użytkowej domu jednorodzinnego. Zatem powierzchnię użytkową w przypadku domu jednorodzinnego należy rozumieć w sposób analogiczny jak powierzchnię użytkową lokalu. W efekcie wskazane wyliczenie pomieszczeń, które zaliczane są do powierzchni użytkowej lokalu należy przyporządkować do pomieszczeń, które występują w domu jednorodzinnym, przy czym należy mieć na uwadze charakter obu tych nieruchomości a więc możliwość istnienia innych pomieszczeń w każdej z tych nieruchomości. Oczywistym wszak jest, że np. w przypadku domu jednorodzinnego nie buduje się co do zasady takiego pomieszczenia jak np. wózkownia. Pomieszczeniu temu w budynku jednorodzinnym odpowiadać może piwnica lub pomieszczenie gospodarcze o innej nazwie.

Poza spełnieniem ww. warunku wynikającego z ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi dotyczącego limitu powierzchni użytkowej budowanego domu jednorodzinnego obligatoryjne jest spełnienie także pozostałych warunków wynikających z tej ustawy.

Koleją kwestią jaka wymaga przeanalizowania w sytuacji Wnioskodawcy jest możliwość złożenia wniosku przed zakończeniem budowy domu i przed przystąpieniem do jego użytkowania w celu zwrotu podatku VAT za wybrane materiały budowalne.

Wyjaśnić należy, że zwrot dotyczy wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych, udokumentowanych fakturami wystawionymi dla osoby fizycznej od dnia wydania pozwolenia na budowę (pozwolenia wydanego po 1 stycznia 2014 r.) albo dokonania zgłoszenia budowy do dnia 30 września 2018 r. Zwrot dokonywany jest na wniosek osoby fizycznej złożony w urzędzie. Przy czym wniosek o zwrot osoba fizyczna składa raz, nie później niż do 31 grudnia roku, w którym zgodnie z prawem miało miejsce przystąpienie do użytkowania wybudowanego domu jednorodzinnego.

Użycie przez ustawodawcę zwrotu „nie później niż do” przy określaniu terminu składania wniosku o zwrot przez osobę fizyczną oznacza, że wniosek o zwrot może zostać złożony przed zakończeniem budowy domu jednorodzinnego i przed przystąpieniem do użytkowania wybudowanego domu jednorodzinnego, jednak nie później niż do 31 grudnia roku, w którym zgodnie z prawem miało miejsce przystąpienie do użytkowania. Przepis ten ma na celu zapobiegać takim sytuacjom, w których osoba fizyczna wniosek o zwrot będzie składała w bliżej nieokreślonym terminie po przystąpieniu zgodnie z prawem do użytkowania wybudowanego domu jednorodzinnego.

Odnosząc powyższe rozważania do sytuacji Wnioskodawcy wskazać należy, że przepisy ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi nie wskazują kiedy osoba fizyczna musi zakończyć budowę domu jednorodzinnego i zgodnie z prawem przystąpić do użytkowania wybudowanego domu jednorodzinnego, aby ubiegać się o zwrot. Wskazują natomiast, że termin, w którym najpóźniej osoba fizyczna może wniosek taki złożyć, aby ubiegać się o zwrot części wydatków poniesionych w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych w związku z budową domu jednorodzinnego – to 31 grudnia roku, w którym zgodnie z prawem miało miejsce przystąpienie do użytkowania wybudowanego domu jednorodzinnego. Aby bowiem ubiegać się o zwrot wydatków poniesionych w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych w związku z budową domu jednorodzinnego osoba fizyczna musi złożyć wniosek o zwrot nie później niż do 31 grudnia roku, w którym zgodnie z prawem będzie miało miejsce przystąpienie do użytkowania wybudowanego domu jednorodzinnego. Oznacza to, że wniosek o zwrot Wnioskodawca powinien złożyć najpóźniej do 31 grudnia roku, w którym zgodnie z prawem będzie miało miejsce przystąpienie od użytkowania wybudowanego domu jednorodzinnego.

Zatem jak wskazał Wnioskodawca kluczowym jest, że ustawodawca zastosował zwrot „nie później niż do”, a więc o zwrot można ubiegać się wcześniej – także przed zakończeniem budowy i oddaniem domu do użytku czy też przed rokiem ukończenia budowy. Przed zakończeniem budowy i przystąpieniem do użytkowania wybudowanego domu jednorodzinnego osoba fizyczna również może wniosek o zwrot złożyć. Jak słusznie zauważył Wnioskodawca w ustawie o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi nie zawarto normy stanowiącej, że o zwrot VAT można ubiegać się tylko po zakończeniu budowy i oddaniu domu do użytku. Ustawa nie zawiera również daty, do kiedy taki dom ma być wybudowany by skorzystać z tego zwrotu. Ponadto w cytowanej ustawie o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi przy określaniu wymaganej treści wniosku (art. 23 ust. 5 ustawy) nie wskazano wymogu zamieszczenia daty zakończenia inwestycji lecz rok jej rozpoczęcia, natomiast jako wykaz koniecznych załączników wskazano: pozwolenie na budowę albo zgłoszenie budowy; faktury dokumentujące poniesione wydatki, o których mowa w art. 20 ust. 3 pkt 1 (art. 23 ust. 6 ustawy).

Podsumowując, jeżeli zatem Wnioskodawca będzie spełniał wszystkie warunki dotyczące zwrotu przewidziane ustawą o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi, w tym warunek dotyczący limitu powierzchni użytkowej budowanego domu jednorodzinnego, to może ubiegać się o zwrot części tych wydatków na podstawie ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi, nawet przed zakończeniem budowy domu jednorodzinnego i przed przystąpieniem do użytkowania wybudowanego domu jednorodzinnego, przy czym najpóźniej wniosek taki musi złożyć do 31 grudnia roku, w którym zgodnie z prawem będzie miało miejsce przystąpienie do użytkowania wybudowanego domu jednorodzinnego (czyli jeżeli przystąpienie do użytkowania zgodnie z prawem będzie miało miejsce w 2020 r. lub w 2021 r. to najpóźniej do 31 grudnia 2020 r. lub 31 grudnia 2021 r.).

We wniosku o zwrot Wnioskodawca może uwzględnić – zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi – wyłącznie wydatki poniesione na zakup materiałów budowlanych, które do dnia 30 kwietnia 2004 r. były opodatkowane stawką podatku od towarów i usług w wysokości 7%, a od dnia 1 maja 2004 r. są opodatkowane podatkiem VAT, udokumentowane fakturami wystawionymi dla osoby fizycznej od dnia wydania pozwolenia na budowę albo dokonania zgłoszenia budowy – nie wcześniej niż 1 stycznia 2014 r., do dnia 30 września 2018 r.

Ponieważ zwrot nie dotyczy wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych, udokumentowanych fakturami wystawionymi dla osoby fizycznej po 30 września 2018 r., to pamiętać należy, że materiały zakupione przez Wnioskodawcę po tej dacie nie mogą zostać uwzględnione we wniosku o zwrot.

Odnosząc się natomiast do sposobu wyliczenia powierzchni użytkowej domu jednorodzinnego należy mieć na uwadze, że z ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi wynika, iż dla potrzeb tej ustawy powierzchnię użytkową w przypadku domu jednorodzinnego należy rozumieć tak samo jak powierzchnię użytkową lokalu, w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, z uwzględnieniem charakteru obu tych nieruchomości.(...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów