Przewrót w VAT: odliczenie podatku od usług gastronomicznych i hotelowych

Przeczytaj także: Usługi noclegowe: kiedy możliwe odliczenie podatku VAT?

Na podstawie tego właśnie przepisu organy podatkowe pozbawiają podatników prawa do odliczenia VAT od powyższych zakupów, nawet jeżeli te są dalej sprzedawane kolejnemu nabywcy, a nie „konsumowane” przez przedsiębiorstwo.

Przykładowo Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 07.07.2017 r. nr 0114-KDIP1-3.4012.82.2017.2.ISZ uznał, że „(...) skoro w tym konkretnym przypadku przedmiotem sprzedaży przez Wnioskodawcę na rzecz podmiotów świadczących usługi związane z podróżą lub na rzecz klientów indywidualnych i biznesowych, jest jedynie nabyta wcześniej we własnym imieniu i na własny rachunek usługa noclegowa, gastronomiczna, to ze względu na zapis art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy (stanowiący jeden z wyjątków pozbawiających podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony), Spółce nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego przy jej nabyciu.(...)”

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 25 kwietnia 2017 r., sygn. akt I FSK 1637/15 uznał jednak, że tak dalekie zapędy fiskusa w ograniczaniu prawa do odliczenia VAT nie mają uzasadnienia.

Sprawa dotyczyła spółki świadczącej usługi hotelowe, która odliczała VAT od zakupu usług sklasyfikowanych jako kateringowe, a potraktowanych następnie przez organy podatkowe jako usługi gastronomiczne. Powyższe przekwalifikowanie skutkowało pozbawieniem spółki prawa do odliczenia VAT od ich zakupu, mimo że te były nabywane na poczet gości hotelowych czy gości korzystających z innych usług, a więc w celu ich dalszej odsprzedaży, a nie na potrzeby własnej „konsumpcji”.

Fiskusa poparł WSA, ale NSA już nie. Zdaniem tego ostatniego, dokonana wykładnia art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT przez organ podatkowy i poparta przez WSA, na tle rozpatrywanej sprawy jest sprzeczna z art. 176 dyrektywy 2006/112/WE. Po pierwsze, normę tę należy odczytywać w powiązaniu z art. 168 dyrektywy 2006/112/WE, stanowiącym, że podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia w zakresie, w jakim towary i usługi wykorzystywane są do działalności opodatkowanej.

Po drugie, z normy art. 176 dyrektywy 2006/112/WE wynika, że - co do zasady - prawo do odliczenia podatku nie przysługuje w odniesieniu do wydatków na artykuły luksusowe, rozrywkę lub wydatki reprezentacyjne - za wyjątkiem jednak przypadków, gdy wydatki te są ściśle związane z działalnością gospodarczą (nie można tutaj pozbawiać podatnika prawa do odliczenia VAT od zakupu wydatków luksusowych, gdy ten np. nimi handluje).

Na tej podstawie NSA uznał, że sformułowany w art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT zakaz odliczenia VAT od nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych nie może dotyczyć tych podatników, którzy nabywają te usługi w celu ich odsprzedaży konsumentom lub innym podatnikom, gdyż w takim przypadku poniesione na nie wydatki są w ścisłym związku z działalnością gospodarczą takiego podatnika.

„(...) Reasumując:
1) niezależnie od tego, czy świadczone przez Skarżącego usługi hotelowe należy zaliczyć, czy też nie do usług turystyki opodatkowanych na zasadach innych niż określone w art. 119 u.p.t.u., do nabywanych przez niego usług gastronomicznych, z uwagi na ścisły ich związek z jego działalnością gospodarczą, nie ma zastosowania art. 88 ust. 1 pkt 4 u.p.t.u., ustanawiający zakaz odliczania podatku naliczonego z tytułu wydatków na usługi gastronomiczne, ale jedynie w zakresie, w jakim norma tego przepisu stanowi prawidłową implementację art. 176 dyrektywy 2006/112/WE, tzn. z wykluczeniem takiego zakazu odnośnie wydatków, które są ściśle związane z działalnością gospodarczą podatnika;
2) uchylenie z dniem 1 grudnia 2008 r. regulacji zawartej w art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. a) u.p.t.u., dającej podstawę do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia usług noclegowych i gastronomicznych, w przypadku gdy usługi te zostały nabyte przez podatników świadczących usługi turystyki, jeżeli w skład usługi turystyki, opodatkowanej na zasadach innych niż określone w art. 119, wchodzą usługi noclegowe lub gastronomiczne albo jedne i drugie, stanowi naruszenie wynikającej z art. 176 dyrektywy 2006/112/WE klauzuli "standstill" (stałości), poprzez rozszerzenie stosowania ograniczeń w zakresie prawa odliczenia podatku w stosunku do sytuacji istniejącej przed dniem przystąpienia Polski do Unii Europejskiej (1 maja 2004 r.).(...)” - czytamy w uzasadnieniu do wyroku.