Kary umowne w kosztach i przychodach podatkowych
2017-09-01 13:43
Kara umowna zawsze jest przychodem, ale kosztem nie © BillionPhotos.com - Fotolia.com
Przy większych czy dłuższych kontraktach w zawieranych umowach bardzo często można znaleźć punkty dotyczące kar umownych za niewłaściwe wywiązanie się ze swoich obowiązków przez strony umowy. Kary takie bardzo często wpływają na rozliczenia podatkowe w zakresie podatku dochodowego.
Przeczytaj także: Roboty budowlane: kary umowne nie zawsze w kosztach uzyskania przychodu
Kary umowne zostały uregulowane w art. 483 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły.
Jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana.
Jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana.
Kara umowna jako przychód z działalności gospodarczej
Powstaje tutaj pytanie, czy samo zastrzeżenie kary umownej w zawartej umowie oznacza dla jej potencjalnego odbiorcy przychód podatkowy?
Art. 14 ust. 2 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mówi, że przychodem z działalności gospodarczej są m.in. otrzymane kary umowne. Oczywiście chodzi tutaj o kary umowne otrzymywane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
W podatku dochodowym od osób prawnych powyższe nie jest już tak oczywiste. Przepisy określające zasady powstawania przychodów nie mówią bowiem wprost o karach umownych. Nie oznacza to jednak, że tutaj przychód nie powstaje. Art. 12 ust. 1 pkt 1 tejże ustawy mówi bowiem, że przychodami są m.in. otrzymane pieniądze i wartości pieniężne - w czym zdaje się mieszczą także kary umowne.
W podatku dochodowym od osób prawnych powyższe nie jest już tak oczywiste. Przepisy określające zasady powstawania przychodów nie mówią bowiem wprost o karach umownych. Nie oznacza to jednak, że tutaj przychód nie powstaje. Art. 12 ust. 1 pkt 1 tejże ustawy mówi bowiem, że przychodami są m.in. otrzymane pieniądze i wartości pieniężne - w czym zdaje się mieszczą także kary umowne.
fot. BillionPhotos.com - Fotolia.com
Kara umowna zawsze jest przychodem, ale kosztem nie
Jeżeli kontrahent wypłaci nam karę umowną za niewłaściwe wywiązanie się ze swoich obowiązków, fiskus upomni się o podatek od niej za każdym razem. W drugą stronę niestety tak łatwo nie jest. Tylko niektóre kary umowne trafiają do kosztów uzyskania przychodu.
Przytoczone regulacje wskazują, iż aby powstał przychód z tytułu kary umownej, ta nie może być „wirtualna”, a rzeczywista. Dlatego właśnie przychód powstaje w dacie otrzymania kary umownej, czyli z momentem otrzymania pieniędzy do kasy firmy, ich wpływu na rachunek bankowy podatnika czy dacie dokonania kompensaty, jeżeli w taki sposób zostanie ona uregulowana (por. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 24 lutego 2017 r., nr 2461-IBPB-1-2.4510.18.2017.1.ANK).
Kara umowna jako koszt podatkowy
Niestety, o ile fiskus zawsze będzie chciał podatek od firmy, która otrzymała karę umowną od swojego kontrahenta, tak temu ostatniemu nie zawsze pozwoli ją zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu (dzięki czemu przekazywana danina byłaby niższa).
Ustawy podatkowe (w art. 23 ust. 1 pkt 19 updof i odpowiednio art. 16 ust. 1 pkt 22 updop) wskazują, że bezwzględnie do kosztów podatkowych nie można zaliczyć kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.
Innych wyłączeń prawodawca wprost w ustawach podatkowych nie wymienił. Nie oznacza to jednak, że każda inna zapłacona kara umowna automatycznie będzie mogła zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodu (w rachunku podatkowym). Każdy wydatek, aby mógł zostać zaliczony do kosztów podatkowych musi bowiem spełniać ustawową definicję takich kosztów, czyli być poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Dodatkowo organy podatkowe wskazują także na racjonalność jego poniesienia oraz - w przypadku kar - „brak winy podatnika”.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 29 marca 2017 r., nr 2461-IBPB-1-1.4510.1.2017.2.BK wyjaśnił, że „(...) zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, mogą podlegać wyłącznie te kary umowne, których zapłata oparta jest na obiektywnych przesłankach, wskazujących, że podmiot zobowiązany do jej uiszczenia dochował należytej staranności, tj. podjął wszelkie działania stanowiące podstawę prawidłowej realizacji. Zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, nie mogą podlegać bowiem te kary umowne, których powstanie było następstwem celowego (świadomego) działania podatnika lub wynikało z jego zaniedbań, czy też niewłaściwego rozumienia zapisów umów z kontrahentami. Nie można bowiem na Skarb Państwa przerzucać odpowiedzialności za zaniedbania podmiotu gospodarczego (ryzyko gospodarcze) związane z realizacją umów (np. zatrudnieniem niewystarczającej ilości pracowników posiadających konieczne do wykonania usługi kwalifikacje, zawarcie niekorzystnej umowy, brak analizy treści umów przed ich podpisaniem).(...)”
Podobnie wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 30.01.2017 r. nr 2461-IBPB-1-1.4510.373.2016.1.BK.
Fiskus kwestionuje nawet te kary umowne, które zwiększają wpływy budżetoweoprac. : Krzysztof Skrzypek / eGospodarka.pl
Przeczytaj także
Skomentuj artykuł Opcja dostępna dla zalogowanych użytkowników - ZALOGUJ SIĘ / ZAREJESTRUJ SIĘ
Komentarze (0)
![Działalność nierejestrowana - na czym polega i z czym się wiąże? [© StockRocket - Fotolia.com]](https://s3.egospodarka.pl/grafika2/ulgi-dla-firm/Dzialalnosc-nierejestrowana-na-czym-polega-i-z-czym-sie-wiaze-208993-50x33crop.jpg "Działalność nierejestrowana - na czym polega i z czym się wiąże? [© StockRocket - Fotolia.com]")
Działalność nierejestrowana - na czym polega i z czym się wiąże?
